Nola ikasten da gehiago, teoriarekin edo praktikarekin? Eduki teorikoak beharrezkoak dira edozein jakintza-arlotako ikaskuntzan aurrera egiteko, baina eduki horiek atxiki eta baliagarri bihurtzeko, hobe da haiekin esperimentatzea. Horrek, gutxienez, “eginez ikasi” (learning by doing) izeneko metodologia pedagogikoa aldarrikatzen du. Metodologia horrek teknika didaktikoak, hala nola memorizazioa edo ebaluazio jarraitua, baztertzen ditu, eta ikasleei “egiten jakitea” irakasten dieten beste batzuen alde egiten du.
Imagen: Rubén García / Consumer Eroski
“Egiten ikasi behar duguna eginez ikasten dugu”. Hitzordu hori Aristotelesi egozten zaio, eta horrek erakusten du ikaskuntza esperimentalaren balorazioa ez dela moda berri bat edo joera iragankor bat, baizik eta denboran irauten duela.
Ikaskuntza-metodo eraginkorrenek jarduera handiagoa eskatzen diote ikasleari
Urteak igaro ahala, hezkuntzako espezialista ugarik lagundu dute filosofo grekoaren epai hori berresten; besteak beste, Edgar Dale pedagogo estatubatuarra. “Ikaskuntzaren Konoa”, aditu ezagun horrek garatua, piramide bat da, ikasteko metodorik eraginkorrenak eta eraginkorrenak zein diren azaltzen duena. Irudikapen horren arabera, gailurrean, eragin positibo txikiagoarekin, ikaslearen pasibotasun handiagoa eskatzen duten metodoak kokatzen dira, hala nola irakurri, ikusi edo entzutea. Hala ere, oinarrian metodo eraginkorrenak daude, ikaslearen aldetik jarduera handiagoa eskatzen dutenak: zuzeneko esperientzia, simulazioak, dramatizazioak eta erakustaldiak.
Gaur egun, “egiten ikastea” izeneko metodologia pedagogikoa sortu da, eta horren helburua da ikaskuntza esperimental mota hori hezkuntza-sistemetan ezartzea, batez ere, ezagutzak eskuratzeari eta ebaluatzeari begira daudenetan, eta ez ikasleek haiekin dituzten gaitasun praktikoak baloratzeari dagokionez.
Hezkuntzaren akatsak
Zenbat ikasle gai izango lirateke aurreko urteko azterketa bat berriro ikasi gabe gainditzeko?
Zenbat ikasle gai izango lirateke aurreko urteko azterketa bat berriro ikasi gabe gainditzeko? Galdera erraz honekin, Roger Schank AEBetako unibertsitate-irakasleak, “eginez ikasi” metodoaren gaur egungo bultzatzaile nagusietako batek, ikasgeletako ohiko ikaskuntza-sistemen urritasunak adierazten ditu. Schank, adimen artifizialean aditua, “Engines for education” erakundearen sortzailea da. Irabazi-asmorik gabeko erakunde horrek hezkuntza tradizionalaren alternatibak proposatzen ditu.
Bere proposamenaren helburua da egungo hezkuntzaren akats nagusiak zuzentzea, aditu horren arabera. Horien artean, honako hauek nabarmentzen dira: ikasleek irakastea erabaki duten edukiak ikasteko interesa dutela uste izatea, ikaskuntza ikaskuntza-prozesuaren oso zati garrantzitsutzat hartzea, ebaluatzen eta konparatzen zentratzea, eta beren ustez garrantzitsua den edukiak ikasleei transmititzea, egiten jakitea garrantzitsua denaren ordez.
Akats horien ondorioak aipagarriak dira. Schank-ek dioenez, eskolatzea gaur egun eskoletan irakasten den moduan bukatu ondoren, hauek dira emaitzak:
Egiten jakitea
Metodologia didaktiko egokia errealitatetik ahalik eta hurbilen dauden simulazioetan oinarritu behar da.
Schank-ek dio emaitza horiek saihesteko, metodologia didaktiko egokia errealitatetik ahalik eta hurbilen dauden simulazioetan oinarritu behar dela, zeinetan ikasleak paper aktiboa hartzen baitu. Hala, praktikaren bidez ikasten du, eta, horretarako, probak egiten ditu. Proba horien bidez, askotan, akatsak egiten ditu, eta, horiei esker, bere akatsen ondorioak, jatorria eta nola konpondu jakin dezake. Praktikaren bidez, hezkuntzak ikasleak prestatzea da asmoa, bizitza profesionalean zein pertsonalean aplikatu behar dituzten gauzak egiten jakin dezaten.
John Dewey AEBetako filosofo eta pedagogoak bultzatu zuen ikaskuntza-bide hori, pedagogiako filosofia esperimentalaren aitzindariak. Haren esanetan, hezkuntza-prozesuan garrantzitsuena da “ikasleak egiten duena, irakasleak egiten duena baino gehiago”. Deweyk dio jarduerak ikaslearen interesa pizten duela eta jakin-mina pizten duela, eta, aldi berean, helduen eguneroko bizitzan baliagarri izango zaizkion trebetasunak eta trebetasunak eskuratzeko prestatzen du.
Ikasteko moduak
Ekintzan oinarritutako jarduera pedagogikoa gauzatzeko, Roger Schank eta beste espezialista batzuek metodologia didaktiko berriak aplikatzea proposatzen dute ikasgeletan, ikasleei ikaskuntza esperimentalak emateko. Hauek dira azpimarragarrienak:
