Lehen urpekaritzatik esaldi oso baten ebaketara bide luzea dago. Gurasoek eta hezitzaileek esku hartu behar dute lehen adinetan hizkuntza behar bezala ulertzen laguntzeko, hori baita haurren geroko ikaskuntzak finkatzeko oinarri nagusietako bat. Espezialistek, besteak beste, helduarora egokitutako hizkuntza-eredua ematea, ahozko jokoak eta jarduerak sustatzea eta alderdi prelinguistikoak lantzea, hala nola arnasketa eta entzumena, txikienen hizketaren garapena bultzatzeko proposatzen dituzte.
“Aita” eta “ama” dira, sarritan, hilabete gutxirekin haurrak ahoskatzen ikasten duten lehenengo bi hitzak. Hortik aurrera, hizkuntza garatu eta barneratzeko prozesu luze eta konplexua hasten da, eta bospasei urte inguru irauten du. Aldi horretako ikaskuntzak modu egokian aurrera egin dezan, gurasoek eta irakasleek motibazio eta estimulazio handia izan behar dute, eta horiek hizkuntza-gaitasunaren aurrerapenean esku hartzen duten alderdi guztien gainean lan egin behar dute.
Etapa prelinguistikoa
Haurrak hitz egin dezan saiatu aurretik, zenbait alderdi landu behar dira, hala nola entzumena, arnasketa edo mugimendu labiolingala, haiek gabe hizkuntzaren garapena mugatu egin baitaiteke.
Entzuteko gaitasuna funtsezkoa da hizketa eskuratzeko
Hitz egiten hasten denean
24 hilabete inguru, haurrak hizkuntza mugatua baina ulergarria izan dezake
18 eta 24 hilabete inguru izanez gero, haurrak hizkuntza mugatua baina ulergarria izan dezake, eta hurrengo urteetan pixkanaka zabalduko da. Etapa horretan, gurasoek funtsezko zeregina dute, eta eredu horretan oinarrituko dira seme-alabak hitz egiten ikasteko. Adituek alderdi hauek kontuan hartzea gomendatzen dute:
Ohikoa da gurasoek seme-alaben erantzunei aurrea hartzea
José Luis Gallego Ortega logopeda eta Pedagogiako doktorea da Granadako Unibertsitatean, “Ahozko hizkuntzaren arreta goiztiarra: irakurle-idazlea ikasi aurreko baldintza” artikuluan, hauxe dio: “Ama-hizkuntza ikastea, garapen psikomotor azkar batekin batera, haurrek bizitzako lehen urteetan bereganatzen dituzten bi eskurapen garrantzitsuenak dira. Horietatik abiatuta, ikaskuntza berriak eta konplexuagoak ahalbidetzen dituzten oinarri sendoak ezartzen dira”.
Horregatik, espezialista honek gomendatzen du arreta berezia jartzea haurren hizketaren garapenean. “Lan ugarik azpimarratzen dute komenigarria dela hizkuntzari ikuspegi prebentibo eta estimulatzaileetatik heltzea, ez soilik errehabilitaziokoetatik”, adierazi du Gallegok, eta azpimarratu du “ahozko hizkuntza beharrezkoa dela eskolatzeak dakartzan jarduera gehienetara iristeko”.
Arreta goiztiarra da biderik egokiena txikienen eta haien inguruaren arteko komunikazio-trukeak errazteko. Beren eboluzio-erritmoa behartu gabe, gurasoek eta irakasleek hainbat ekintza egin ditzakete komunikatzeko behar diren trebetasun fonologiko, fonetiko, morfosintaktiko, semantiko eta pragmatikoak garatzeko. “Ez da izan behar estimulu sentsorial eta linguistikoak masiboki eta bereizi gabe aplikatzea”, dio Gallegok, “zuzentzen den haurrari estimulazio egokia ematea baizik, hizkuntzaren balizko defizitak saihesteko edo gutxitzeko pentsatua”.
