Lehenbizi gaztelaniaz eta gero ingelesez, frantsesez, alemanez edo beste edozein hizkuntzatan. Seme-alabak elebitasunean hezi nahi dituzten gurasoek gero eta baliabide eta material elebidun gehiago dituzte, txikienei hizkuntza bi edo gehiago erakusteko testuinguru eta egoera desberdinetan. Formatu horretako ipuin, bideo, musika edo jokoek hizkuntzak modu natural eta intuitiboan barneratzea bultzatzen dute.
Imagen: Neeta Lind
Bere semea elebiduna izatea eta gutxienez bi hizkuntza menderatzea familia askoren helburu nagusia da gaur egun. Adituek diotenez, hori lortzeko funtsezkoa da oso gaztetatik hastea, eta, horretarako, haurrei, ahalik eta kasu gehienetan, bi hizkuntzek aldi berean komunikazio-hizkuntza gisa funtzionatzen duten egoera eta jarduerak erakustea gomendatzen dute.
Gurasoek hainbat estrategia erabil ditzakete familian elebitasuna sustatzeko
Eskolaz haratago, gurasoek zenbait estrategia erabil ditzakete familian elebitasuna sustatzeko eta bi hizkuntzen aldi bereko ikaskuntza indartzeko. Familia eleaniztunen kasuan, errazagoa da, oro har, guraso bakoitzak haurrari hizkuntza bat entzun eta hitz egiteko aukerak ematen baitizkio. Hala ere, hizkuntzetako bat familiako kideren baten ama-hizkuntza ez denean, beharrezkoa da ekintza-plana sortzea. Colin Baker-ek, hizkuntzalari ingeles ezagunak, ‘Haur elebidunen guraso eta irakasleentzako gida’ lanean dioenez, elebitasuna gerta daiteke “egoera zailetan ere, baldin eta haurrak bi hizkuntzak nola, noiz eta non praktikatuko dituen plan bat badago”.
Plan horren barruan, Baker-ek txikienei ahalik eta testuinguru gehien eskaintzea gomendatzen du, beste hizkuntza bat entzun eta erabiltzeko. Baliabide erabilgarrien artean aipatzen ditu formatu elebiduneko materialak lortzeko, hala nola liburuak, ipuinak, bideoak, jokoak edo abestiak, “haur baten hizkuntza-dietaren osagarri erabilgarria izan daitezkeenak”.
Liburu eta ipuin elebidunak
Formatu elebiduneko liburuek bi testu paralelo dituzte, bakoitza hizkuntza batean. Oso baliabide erabilgarria da, batez ere familia eleaniztunetan, gurasoetako batek ez baitu ongi menderatzen beste hizkuntza. Abantaila nagusia da beti historiaren bertsio bera jasotzen dutela. Horrek lagundu egiten die haurrei atzerriko hizkuntza intuizioz ikasten, oinarrizko hizkuntzarekin alderatuta, eta hobeto ulertzen bi hizkuntzen gramatika-desberdintasunak.
Liburu elebidunek bi hizkuntzen alde gramatikalak hobeto ulertzen laguntzen dute
“Liburu elebakar bat itzultzean, gurasoek gero eta hiztegi eta egitura desberdinak erabiltzeko arriskua dute perpausetarako”, adierazi dute Deanna Lyles eta Iñigo Gilek, irakurketa-formatu horretan espezializatutako Bilingual Readers argitaletxe espainiarraren bultzatzaileek. Zigilu honek Haur eta Lehen Hezkuntzako haurrentzako liburu elebidunen katalogo interesgarria proposatzen du: gaztelania/ingelesa. Hiztegi esanguratsuena nabarmentzen den testuez gain, idazlanek, kasu askotan, ikaskuntzan sakontzeko ariketak ere izaten dituzte.
Bestalde, gaur egun, beste argitaletxe orokor batzuek apustu egiten dute beren haur eta gazte literaturako katalogoan titulu elebidunak sartzearen alde. Anayako “We Read” bilduman, oraingoz, Lehen Hezkuntzako gazteekin klasean lan egiteko diseinatutako hamabi titulu elebidun daude. Everest argitaletxeak txikienentzako Magic English bilduma proposatzen du, 11 titulu elebidunekoa, Walt Disneyko pertsonaia ezagunenekin, eta Playtime, sei ipuin ingelesez eta gaztelaniaz, Caillouren abenturekin. Espainian formatu horretan argitaratutako tituluak azkar ezagutzeko, Irakurketarako Orientazio Zerbitzuaren (SOL) bilatzailea kontsulta daiteke, Germán Sánchez Ruipérez Fundazioarena. Horren bidez, hainbat hizkuntzatan (ingelesa, frantsesa, italiera edo alemana) dauden obra elebidunak aurki daitezke.
Ikus-entzunezko materiala
Entzumen eta ikus-entzunezko materialak, bertsio elebidunean, oso preziatuak dira hizkuntzen irakaskuntzan, aukera ematen baitie haurrei hizkuntza bakoitzaren intonazioan eta abiaduran dauden aldeak ikusteko. Haurrentzako DVD gehienak formatu eleanitzean argitaratzen dira, eta erreprodukzio-hizkuntza aukeratzeko aukera ematen dute. Txikienek beste hizkuntza bat ikastea bultzatzeko estrategia on bat da filma lehen hizkuntzan eta gero bigarrenean ikustea. Horrela, errazagoa da bien arteko loturak eta erlazioak ezartzea. Irakurtzen dakitenentzat, azpitituluak erabil daitezke lehen bistaratzeetan.
Ikus-entzunezko materialek aukera ematen diete haurrei hizkuntza bakoitzaren intonazioan eta abiaduran dauden desberdintasunak ikusteko.
Entzule elebidunak ere material interesgarria dira beste hizkuntza batzuekin praktikatzeko. Ingelesezko ipuinen webgunean, ingelesezko/gaztelaniazko ipuinik klasikoenak ikus daitezke. Gazteentzako ipuinetan, ikus-entzunezko formatuko istorio elebidunez gain, beste baliabide batzuk ere biltzen dira, hala nola abestiak edo bi hizkuntzatako errimak.
Jostailu-fabrikatzaileek elebitasunaren aldeko apustua ere egiten dute, eta beren katalogoetan hizkuntza-gaitasunak hizkuntza desberdinetan garatzea sustatzen duten proposamenak sartzen dituzte. Jostailu horietako gehienak 0-6 urte bitarteko haurrentzat diseinatuta daude, eta haurrek bi hizkuntzatan hitz eta esaldi laburrak entzun, memorizatu eta errepikatzera bideratuta daude.
Haurrek hitz eta esaldi laburrak bi hizkuntzatan entzun, memorizatu eta errepikatzera bideratuta daude.
Formatu interaktiboan eta on line ere aurki daitezke material elebidunak, jolas eta jarduera ludikoen bidez bi hizkuntza batera ikastea bultzatzen dutenak. Esate baterako, Maya & Miguel Estatu Batuetako Hezkuntza Sailaren multimedia-aplikazio osoa da, eta bi hizkuntzen ezagutza indartzeko ingelesezko eta gaztelaniazko joko dibertigarriak ditu. Clan telebista-kanalaren webguneak atal berezi bat du, Dora la exploradora (gaur egun gehien ezagutzen den pertsonaia animatu elebidunetako bat) jarduera interaktiboekin. Irakurtzen dutenek dibertitu egin daitezke, eta, aldi berean, “The Internet TESL Journal” proiektuko on line test elebidunekin ikas dezakete. Proiektu hori hainbat hizkuntza-maisuk diseinatu dute.
