Unibertsitateko Irakaskuntzak Antolatzeko Errege Dekretuak beharrezko oinarriak ezartzen ditu Espainiako unibertsitateak Goi Mailako Hezkuntzaren Europako Esparruan (Boloniako Prozesua izenaz ezagunagoa) erabat sartzeko. Antolamendu berri horren funtsezko puntuetako batzuk dira lizentziaturak eta diplomaturak gradu eta master ikasketa berriekin ordezkatzea, unibertsitateek titulazioak diseinatzea eta irakaskuntzen kalitatea aldizka egiaztatzen duten berme-sistemak ezartzea. Espainiako unibertsitateek arlo horretara guztiz egokitu beharko dute 2010-2011 ikasturtean.
Europako hogeita hamar estatuk 1999an sinatutako Bolognako Adierazpenak Goi Mailako Hezkuntzaren Europako Esparrua eraikitzeko oinarriak ezarri zituen, kalitate, mugikortasun, aniztasun eta lehiakortasun printzipioen arabera. Ordutik aurrera, Boloniako Prozesua deritzonari, 2010ean amaituko denari, 46 herrialde gehitu zaizkio, eta pixkanaka beren araudia eta unibertsitate-ikasketen sistemak printzipio horiek lortzera egokitu dituzte.
Araudi berri hori Espainiako goi-mailako irakaskuntzaren egitura berriari buruzkoa da, hiru mailatan: Gradua, masterra eta doktoretza. Ikasketa horiek 2008-2009 ikasturtetik aurrera ezartzen ari dira pixkanaka, eta, aldi berean, egungo titulazioak agortzen ari dira. Beraz, 2010-2011 ikasturtean ezin izango da lehen mailako sarrera berriko plazarik eskaini lizentziatu, diplomatu, arkitekto, ingeniari, arkitekto tekniko eta ingeniari teknikoen titulazioetarako. Halaber, nabarmendu behar da egungo sistemaren bidez tituluak lortu dituzten ikasleei ez diela araudi honek eragingo: “Errege dekretu hau indarrean jarri aurreko ikasketa-planen arabera lortutako unibertsitate-titulu ofizialek ondorio akademiko eta profesional guztiak mantenduko dituzte”.
Gradua
Graduko ikasketak unibertsitate-antolamendu berriko lehen irakaskuntza-maila dira, batxiler-tituluarekin edo baliokideren batekin eskuratzen dena, eta unibertsitatean sartzeko proba gainditzea (selektibitatea). Ikasketa horiek lau urteko iraupena dute, hau da, Europako 240 kreditu (ECTS), eta gradu-amaierako lan bat egiten dute, gutxienez 6 kreditukoa eta gehienez 30 kreditukoa (240 kredituetan sartuak). Kasu honetan, salbuespena arkitektura eta medikuntza ikasketak dira, Europako zuzentarau batek arautzen dituenez, 300 ECTS kredituko iraupena baitute (bost urte).
Bestalde, graduatu-tituluak ezagutzaren adar bati atxikitzen zaizkio: Arteak eta Humanitateak, Zientziak, Osasun Zientziak, Gizarte eta Lege Zientziak edo Ingeniaritza eta Arkitektura. Titulazio bakoitzaren ikasketa-planek gutxienez oinarrizko prestakuntzako 60 kreditu dituzte hasierako aldian (lehenengo 2 urteetan), eta horietatik 36, gutxienez, titulua atxikita dagoen jakintza-adarrarentzat ezarritako oinarrizko irakasgaiekin lotuta daude. 60 kreditu horiek onartzen dira adar bereko beste titulazio batera sartu nahi izanez gero.
Masterra
Gradu ikasketak amaitu ondoren, ikasleak bi aukera ditu: lan munduan sartzea edo graduatu tituluaren osagarri den prestakuntza espezializatu batekin jarraitzea, hau da, master ikasketekin jarraitzea.
Masterrak 1 edo 2 urteko iraupena du (60 edo 120 ECTS) eta profesionala izan daiteke, doktoretzarako prestatzen duen lanbide edo ikerketa baterako prestatzen duena. Masterreko ikasketak amaitzeko, master-amaierako lan bat egin eta jendaurrean defendatu behar da, gutxienez 6 kreditukoa eta gehienez 30 kreditukoa.
Doktoretza
Doktorego-ikasketek ikaslea ikerketa-tekniketan aurreratuta prestatzea dute helburu, eta bi aldi hartzen dituzte: bata prestakuntzakoa eta bestea ikerketa antolatukoa, doktore-tesia egin eta aurkeztea barne. Ikasketa horiei Doktoretza Programa deitzen zaie.
Doktorego-ikasketak egin ahal izateko, graduatu-titulua eta Espainiako Unibertsitate Masterraren titulua eduki behar dira, edo Goi Mailako Hezkuntzaren Europako Esparruko goi-mailako hezkuntza-erakunde batek emandako titulu baliokidea. Unibertsitate-master batean edo gehiagotan sartutako 60 kreditu gainditu dituzten ikasleek ere doktorego-ikasketak egin ditzakete, baita Europar Batasuneko zuzenbideko arauen arabera gutxienez 300 kredituko graduatu-titulua duten ikasleek ere.
Unibertsitateen autonomia
Unibertsitate-irakaskuntza berrien antolamenduak ikasketen iraupenean uniformetasuna ezartzen duen arren, edukien diseinuan ere malgutasun maila handia sartzen du, unibertsitateak baitira emango dituzten tituluak sortu eta proposatzeaz arduratzen direnak. Horrek unibertsitateen autonomia handitzea dakar, ikasketa-planak beren baliabide eta interesen arabera diseinatu eta proposatzen baitituzte. Horrela, unibertsitateen espezializazioa eta ikasleen prestakuntza-beharretara eta -aukeretara egokitzea errazten da.
Titulazioen diseinuan, unibertsitateek oso zorrotzak izan behar dute; izan ere, ez da edukien deskribapen hutsa eman behar, baizik eta, edukiak onartzeko, unibertsitate-erakundeek titulu bakoitzari elementu hauek eman behar dizkiote: justifikazioa, helburuak, ikasleen onarpena, edukiak, plangintza, baliabideak, aurreikusitako emaitzak eta kalitatea bermatzeko sistema espezifikoak.
Kalitatea bermatzeko sistemak
Titulua diseinatzeko unibertsitateek duten autonomia Kalitatea Bermatzeko Sistema izeneko ebaluazio- eta egiaztatze-mekanismoarekin konbinatzen da. Sistema hori Unibertsitateen Kontseiluak eta Kalitatea Ebaluatzeko eta Egiaztatzeko Agentzia Nazionalak (ANECA) gauzatzen dute.
Horrela, unibertsitateek titulazio baten ikasketa-plana egiten duten bakoitzean, Unibertsitate Kontseilura bidaltzen dute egiaztatzeko, eta, akatsik izanez gero, unibertsitatera itzultzen du, behar diren aldaketak egin ditzan.
Ondoren, Unibertsitate Kontseiluak ikasketa-plana ANECAri bidaltzen dio, eta hura arduratzen da ebaluazioaz; prozesu hori dagokion tituluaren eremu akademiko eta profesionaleko aditu-batzorde batek egiten du. Ikasketa-plana ebaluatu ondoren, ANECAk aldeko edo kontrako ebaluazio-txostena egiten du, eta berriz ere Unibertsitate Kontseilura bidaltzen du, azken ebazpenaz arduratzen baita.
Bestalde, sistema horrek ikasketa-planen kalitatearen jarraipena bermatzen du; izan ere, inskribatutako tituluek 6 urtean behin egin behar dute ebaluazio-prozedura, ezartzen hasten direnetik, akreditazioa berritzeko.
