Ingurumen-aztarna txikiagoa duten eguneko menuak
Egunero aukeratzen dugu zer jaten dugun eta zer ez. Erabaki dezagun zer jarri erosketa-saskian, zer egin ordu artean, nola egin afari espresa edo zein den gure seme-alaben ohiko askaria. Baina modu errutinalean egiten ditugun hauteskunde horiek hainbat inguruabarrek baldintzatzen dituzte.
«Elikagaien hautaketan zuzenean eta zeharka eragiten duten hainbat faktorek eragiten dituzte eguneroko ohiturak». Faktore horiek oztopo izaten dira, askotan, elikagaiak erosteko eta kontsumitzeko gure jokabideen eragin ekologikoa arintzeko. Hispacoop-ek argitaratu berri duen azterketa da hausnarketa, eta Espainiako herritarren elikadura-ohituren eragin ekologikoa ikertzea du helburu nagusia.
Lan horretan, lau aditu eta autonomia-erkidego guztietako 1.100 pertsona baino gehiago elkarrizketatu dira, eta, horren arabera, elikadura-ohiturek ingurumenean ondorioak dituztela uste dute gehienek: hamar herritarretik zortzik uste dute erosteko eta kontsumitzeko moduak arrastoa uzten duela.
Gainera, elikadura-ohiturak aldatzearen garrantziari buruz adostasuna dago: pertsonen %79,8k uste du aldaketa beharrezkoa dela. Hala ere, kontsultatutako adituek eta herritarren ehuneko handi batek (% 73,9) aldaketa horiek egiteko zailtasunak azpimarratu dituzte.
Modu iraunkorrean jateko oztopoak
Inguruneek eragina dute jateko moduan. Eta gureak, Manuel Moñino dietista-nutrizionistak dioenez, asko aldatu da azken urteotan. Gaur egun, “nutrizio-kalitate txikiko elikagaiak oso eskura daude, ingurumenean eragin handia dutenak; gainera, ontziratu egin dira; formulazioetan erabili dituzten elikagaiak munduko beste eskualde batzuetako gehiegizko nekazaritza-ustiapenetatik datoz”, zehaztu du Dietista-Nutrizionisten Zentro Ofizialen Kontseilu Nagusiko bigarren lehendakariordeak.
Zer diote profesionalek
Moñinok eta azterketarako kontsultatutako gainerako adituek uste dute kontsumo-dinamika hori aldatzeko oztopo handiak daudela. Hauek dira aipagarrienak:
- Gehiengoaren bizimodua, denbora falta, azkartasuna eta berehalakotasuna eta erraztasunaren bilaketa ezaugarri dituena.
- Nutrizio-kalitate eskaseko eta ingurumenean eragin handia duten produktuen eskuragarritasun handia (askotarikoa, kantitatea eta prezioa).
- Elikagaien tratamenduarekin zerikusia duten ezagutzak eta trebetasunak galtzea.
Zer dio herritarrek
Eta zer iritzi dute herritarrek? Kontsumo-ohiturak aldatzeko oztopo nagusiak honako hauek dira: ingurumenean eragin txikiena duten elikagaien prezioa, gaur egungo bizimodu edo denborarik eza, oso ohituta dauden elikagaiak edo zaporeak alde batera utzi beharra, produktuen etiketatzea, inguruan duten arrastoa ezagutzen laguntzen ez duena, etiketatzeaz gain beste bide batzuetatik jasotzen duten informazio kontraesankorra edo nahasia, eta sukaldaritzari buruzko ezagutza gutxi.
Zer egin daiteke hobetzeko?
Halaber, ingurumena gehiago errespetatzen duen elikagai-kontsumoa bultzatzeko zer neurri har daitezkeen ere aztertu da. Hona hemen lan-ildo batzuk:
13 Prezioak murriztea
Ingurumen-inpaktu txikiagoa duten elikagaien prezioa murrizteak eragin handiagoa du Espainiako herritarren artean, eragin handiagoa duten elikagaien prezioa handitzeak baino.
— Plangintza hobetzea
Erosketa planifikatua egitea, intuitiboa edo konpultsiboa izan ordez, eta hurbiltasun- edo hurbiltasun-erosketa egitea dira ingurumenaren gaineko eragina gutxitzeko gehiengoaren adostasuna eragiten duten neurriak. Hala ere, kontsumitzen den elikagai kopurua murriztea da errefusatze-tasa handiena lortzen duen ekimenetako bat.
Sukaldaritzako trebetasunak sustatzea
Herritar gehienentzat, elikagai gutxiago alferrik galtzea eta soberakinak gehiago aprobetxatzea, sasoiko elikagaien kontsumoa handitzea, sukaldaritza tradizionalaren eta etxean prestatzearen aldeko apustua egitea eta dieta orekatu eta osasungarriago baterantz aldatzea dira ingurumen-inpaktua murrizten lagun dezaketen neurriak.
— Elikagaien informazioa gehitzea (eta hobetzea)
Hamar pertsonatik zortzik uste dute elikagaien ingurumen-inpaktua hobeto ezagutzeak lagundu dezakeela hori murrizten. Ildo horretatik, elikagaiak kontserbatzeari, biltegiratzeari edo kozinatzeari buruzko ezagutzak areagotzea oso garrantzitsua da.
Hispacoop-en aburuz, funtsezkoa da “herritarren portaerak aldatzeko apustu sendoa egitea, elikadura-ohituren eragin ekologikoa murrizteko”. Konfederazioak azpimarratu du herritarrak inplikatzea funtsezkoa dela, eta aldaketa hori bultzatu egin behar dela, gure elikadura-ohiturek ingurumenean duten eraginari buruzko ezagutza eta informazio gehiago emanez.
