Mantxako pistoa
Prestaketa
Buztinezko kazola batean edo zartaginean, sutan jarrita, frijitu urdaia laukitxotan ebakita. Frijitutakoan, tipula moztu eta luze eta mehe bat bota, eta piper zurituak, hazirik gabeak eta koadro lodietan moztuak. Tipula eta piperrak ia frijituta daudenean, kalabazinak kubotan mozten dira. Salteatu eta dena batera frijitu, tomate zuritua bota, hazirik gabe eta txikituta, eta txikitu ondo frijitu arte. Piperbeltz pixka batekin gatza bota. Tarteran edo gainerretzeko iturrian zerbitza daiteke, gainetik gatzatutako arrautzekin edo arrautza nahasiekin.
Nutrizio-semaforoa
Nutrizio-semaforoa kolorez osaturiko sistema bat da, eta haren bidez argi, erraz eta ondo ulertzen dira nutrizio-balioak.
Errazio batek hau dauka:
| Kaloriak | Gantza | Gantz asea | Azukreak | Gatza |
|---|---|---|---|---|
| 299 | 28,1g | 7,4g | 6g | 0,2g |
| 15% | 40% | 37% | 7% | 4% |
* heldu baten erreferentziako ahorakinarekiko
- Txikia: erreferentziako ahorakinaren % 10 edo gutxiago
- Ertaina:erreferentziako ahorakinaren % 10 eta % 35 bitartean
- Handia:erreferentziazko ahorakinaren % 35 baino gehiago
Errezetek, gehienetan, erreferentziako ahorakinarekiko ehuneko altuak dituzten osagaiak izaten dituzte (kolore horia eta laranja dira nagusi). Plater horiek bazkari edo afari batean plater nagusi izateko daude pentsatuta; hori dela eta, haien errazio-tamaina handiagoa izaten da, eta mantenugai-kantitatea ere bai.
Horregatik, errezetek eta produktuek ez dauzkate kolore-muga berak. Adibidez, elikagai baten mantenugaiek kolore horia izango dute EAren % 20ra arte, baina otordu nagusitzat jotzen diren errezetek, aldiz, EAren % 35era arte izango dituzte mantenugaiak horiz.
| Kaloriak | Gantza | Gantz asea | Azukreak | Gatza | |
|---|---|---|---|---|---|
| Zer da txikia errazioko | 200 Kcal edo gutxiago | 7 g edo gutxiago | 2 g edo gutxiago | 9 g edo gutxiago | 0,6 g edo gutxiago |
| Zer da ertaina errazioko | 200 Kcal eta 700 Kcal bitartean | 7 g eta 25 g bitartean | 2 g eta 7 g bitartean | 9 g eta 32 g bitartean | 0,6 g eta 2,1 g bitartean |
| Zer da handia errazioko | 700 Kcal edo gehiago | 25 g edo gehiago | 7 g edo gehiago | 32 g edo gehiago | 2,1 g edo gehiago |
| Mantenugaiak | Eguneko Kantitate Orientagarria |
|---|---|
| Kaloriak | 2.000 Kcal |
| Gantza | 70 g |
| Gantz asea | 20 g |
| Azukreak | 90 g |
| Gatza | 6 g |
Erreferentziako ahorakina balioa (erreferentziako ahorakina) dieta osasungarria izateko egunero ahoratu behar ditugun mantenugaiei buruzko eta kaloria-kopuru totalari buruzko gida bat da. Erreferentziako ahorakinarekiko ehunekoak adierazten du errazio batean dagoen mantenugai baten kantitatea zenbat den egunean hartu beharko litzatekeen kantitatearekiko.
Erreferentziako ahorakinarekiko Erreferentziako ahorakina ehunekoak egunean 2.000 kilokaloria ahoratzen dituen emakumezko heldu baten kasurako daude kalkulatuta. Norbanakoen nutrizio-premiak handiagoak edo txikiagoak izan daitezke sexuaren, adinaren, jarduera fisikoaren eta beste faktore batzuen arabera.
Barazkiak behar bezala hartuz gero, egunero behar dugun zuntz eta bitamina kopurua bermatuko dugu. Elikagai horiek Mediterraneoko dietaren ezaugarri dira, kontsumo handia baitute, eta ikusi da lotura estua dutela gaixotasun kardiobaskularren, obesitatearen eta diabetearen babesarekin.
Pistoa barazkiz egindako prestakin tradizionalenetako bat da, eta plater nagusi gisa erabil daiteke, osagai proteikoren bat badu, edo errezeta askotarako goarnizio gisa. Kasu horretan, barazkiak urdai eta arrautza gogorrarekin konbinatzen dira, eta plater gozoa eta elikagarria lortzen da.
Urdaia batez ere koipea ematen duen elikagaia da, batez ere saturatua, eta sodio iturria da. Ez da gomendatzen gantz gutxiko dietetan, eta ez da gomendatzen hipertentsioa izanez gero. Urdaiazpiko onduarekin ordezka daiteke, lipido-edukia gutxitzeko, baina ez da ahaztu behar elikagai horrek gatz dezente duela. Balio
biologiko handiko proteinak, burdina, fosforoa eta A eta D bitaminak ditu arrautzak.
Barazkiak osasunarentzat oso onuragarriak diren substantziekin oparitzen dizkigute, hala nola zuntzarekin, bitaminekin eta konposatu antioxidatzaileekin, besteak beste, C bitamina, betakarotenoak, likopenoa eta konposatu sulfuratuak.
Tomatea eta piperra indartsuak izan daitezke urdail delikatua duten pertsonentzat; beraz, komeni da tomaterik ez hartzea edo neurriz hartzea, norberaren tolerantziaren arabera.
- Alergia a la caseína
- Alergia al huevo
- Alergia al pescado
- Anemia ferropenica (falta de hierro)
- Anemia perniciosa (carencia de vitamina B12)
- Anemia por carencia de ácido fólico
- Cálculos en la vesícula biliar
- Cálculos renales
- Diabetes mellitus
- Estreñimiento
- Gastritis
- Hipertensión arterial
- Intolerancia a la lactosa
- Intolerancia al gluten (celiaquía)
- Meteorismo
- Obesidad o sobrepeso
- Osteoporosis
- Ácido úrico y gota
- Hipercolesterolemia
- Hipertrigliceridemia
