“Pastak gizendu egiten du” eta eguneroko elikagai honi buruzko beste mito batzuk

Gezurra. Biak, hasieran, freskoak izaten hasten dira beti. Alde bakarra da lehorra deshidratazio-prozesu batetik pasatzen dela, hau da, beroa erabiliz elikagai bateko ura kanporatzean.

Prozesu horri esker, luzaroago irauten du, baina ez ditu pastaren nutrizio-propietateak hondatzen. Hala, pasta lehorrak hilabeteak iraun ditzake poltsa batean, eta freskoa 3-5 egunetan kontsumitu behar da. Egoste-denboran ere badu eragina. Gogorrak 8-10 minutu behar ditu, eta freskoa 3-4 minutuan dago prest.

Gezurra. Pastaren osagai nagusia karbohidratoak dira (%82), atzetik proteinak (%14) eta gantzak (%1 – %2). Hidrato-kopuru handi hori dela eta, pasta-platera tomatearekin, parmesanorik eta haragirik gabe, 400 kcal inguru ematen dizkigu, hau da, pertsona batek egunean behar dituen kalorien %20 inguru.

Asko dirudite, baina karbohidratoak berak ez du gizentzen, gure gorputzak erretzen ez dituen gehiegizko kaloriak gizentzen ditu. Dietan karbohidratorik ez duen pertsona batek hartzen dituen kaloriak eta hartzen dituenak berdinak badira, pisu-galera bera izango da.

Ez da hainbeste zaindu behar karbohidratoa bera, erretzen ez ditugun gehiegizko kaloriak baizik. Modu osasungarrian jaten bada, pasta bera ez da gehiegizko kiloen erantzulea, baina bai gehitzen diren osagai eta saltsak (gazta, gurina, hirugiharra, txorizoa…).

Egia. Integrala ez den eta zuria esaten zaion orea karbohidrato finduekin (irin zuria) egiten da, eta horrek esan nahi du prozesuan elikagai batzuk kentzen direla. Pasta integrala gari-ale osotik abiatuta egiten da (oskolarekin eta germenarekin). Horregatik, pasta integralak pasta zuriak baino askoz elikagai gehiago ematen ditu (eta gluzemia-indize txikiagoa).

Biek kaloria berberak dituzte, gutxi gorabehera, baina pasta integralak zuntz eta mineral gehiago ditu, hala nola magnesioa, burdina eta zinka. Bestalde, bien xurgatze-abiadura ere desberdina da. Zuria xurgapen azkarrekoa da eta integrala, motela. Karbohidratoak errazago digeritzen dira, eta, beraz, pixkanaka energia askatzen du, gehiago asetzen du eta odoleko azukre-maila konstante mantentzen du.

Egia. Kalitate oneko pasta ez da deformatzen eta ez da desegiten irakiten denean, eta egoste-ura garbi eta koloregabetzen du. Egosi ondoren, sendoa da eta erraz xurgatzen ditu zukuak eta saltsak.

Pasta lehorraren kolore horiak kalitatearen arrastoa ematen digu, kalitate hobereneko pasta gari-semolarekin bakarrik egiten baita, gari gogor izenarekin ere ezaguna. Gari biguna (ogia egiteko erabiltzen dena) ez den beste espezie bat da, pikor hori anbar kolorekoa, pastan islatuko den tonalitatea.

Haren kalitatearen beste adierazle bat pastak duen proteina-edukia da. % 12,5 eta % 15 artean badago, erabilitako semola ona dela esan nahi du.

Gezurra. Aukera onena da zeliakoentzat edo gariaren proteina horrekiko intolerantzia dutenentzat, baina glutenik gabeko pasta ez da beste pasta mota batzuk baino osasungarriagoa, nutrizio-profila oso antzekoa baita eta aldatzen den bakarra osagaien zerrenda baita.

Are gehiago, batzuetan desabantaila izan daiteke. Glutenik ez egoteak aglutinatzaile gisa jarduten du eta, beraz, forma ematen eta testura murtxikagarria sortzen laguntzen du. Gluten hori ordezkatu egin behar da, eta, askotan, kalitate txarragoko irinekin egiten da. Valentziako La Fe-ko Osasun Ikerketarako Institutuak egindako azterlan batek glutenik gabeko 654 produktu aztertu zituen, eta haien osaerak ohiko bertsioek baino lipido eta gantz saturatu gehiago zituela ikusi zuen.

Egia. Pasta egin berria jatea da egokiena. Sobratzen bada, segurtasunagatik, funtsezkoa da soberakoa hozkailuan gordetzea beti, airea eta orea lehortzea saihestuko duen ontzi hermetiko batean. Ontzi hau kristalezkoa izatea komeni da, eta hurrengo egunean jatea (haragia edo bestelako osagaiak dituen saltsarekin sobran badaude).

Pasta egosia beste egun batez gorde daiteke. Hain kontuz ibili behar izatearen erruduna Bacillus cereus izeneko bakterioa da, egosketari aurre egiteko gai diren esporak dituen mikroorganismoa. Ez da ohikoa gertatzea, baina produktu kutsatu bat iristen bazaigu, prestatu eta giro-tenperaturan mantentzen badugu, esporak ugaritu egin daitezke, 15-20 °C-tik gorako tenperaturetan mikroorganismoak erraz ugaltzen baitira.

Gezurra. Karbohidratoek eguneko kaloria kopuru osoaren %50-60 eman behar dute. Horrek esan nahi du, kopuru hori kontuan hartuz gero, egunero jan daitezkeela hidratoak, baina horrek ez du esan nahi beti pasta jaten denik. Nutrizionistek gomendatzen dute beste zereal batzuekin konbinatzea: ogia, arroza edo zerealak, oro har. Organismo bakoitza desberdina da. Ez da gauza bera kirolaria edo jarduera bizia egiten duen gaztea edo pertsona sedentarioa.

Pasta (zuria) jaten dugunean, karbohidratoak glukosan deskonposatzen dira. Glukosa gure odolean sartzen da eta gorputzeko zeluletan xurgatzen da, energia sortzeko erabiliz. Baina soberakina gorde egiten da defizita dagoenean erabiltzeko. Horrek ezin hobeto funtzionatzen du jarduera fisiko biziarekin, baina ez pertsona sedentario, hipertentsio, gehiegizko pisu edo diabetesarekin. Pertsona horiek beti aurrez berotu behar dira hartzen dituzten karbohidrato finduen kopuruarekin.

Egia. Eta gehiago asetzen du. Denteak esan nahi du pasta pixka bat gogor utzi behar dela (hortzari). Murtxikatu eta bigun ez egoteko moduan prestatu behar da. Horretarako, sutik kendu behar da irmoa denean. Pasta egosita dagoenean, okerrago esaten da, almidoi gehiago askatzen baitu eta azukre bihurtzen baita.

Horregatik, kozinatzen dugunean, pastaren indize gluzemikoa jaisten ari gara, eta plater osasungarriago bihurtzen. Odolean glukosa-gailur horiek egonkortzean, elikagaiak gehiago asetuko du, eta, ondorioz, jan eta gutxira ez dugu hainbeste goserik izango.