Irudia: Alexander Stein Orain arte, ondare eskualdaketen eta egintza juridiko dokumentatuen gaineko zerga autonomikoa bezeroak ordaindu behar zuen, banku-hipoteka sinatzeak dakartzan gainerako gastuekin batera. Zenbatekoa maileguaren % 0,5etik % 1,5era bitartekoa zen, autonomia-erkidegoen arabera. Baina joan den astean Auzitegi Gorenak (TS) bezeroaren subjektu pasiboa bankura aldatu zuen . Erabaki horrek, egun bat geroago, berrikusiko duela iragarri zuen. . Aldaketa horiek zalantza ugari sortu dituzte bezeroengan, bankuetan eta notariotzetan. Guztiarekin ere, Auzitegi Gorenak ez du bere epaiaren berri emango azaroaren 5era arte. Zer egin ordura arte?
Javier Rivas Bankinter enpresako analisi-saileko zuzendari ohia, EAE negozio-eskolako irakaslea eta bere finantzetako master-programen zuzendaria eta Ifrydhe prestakuntza eta aholkularitza finantzarioko enpresako bazkide zuzendaria, Auzitegi Gorenaren epaiaren ondoren hipoteka-sistemaren egungo egoera aztertzen ari da. Gainera, egun hori iritsi arte nola jokatu aholkatzen du, ordura arte ez baita jakingo azkenean bankuak edo hipotekatuak ordaindu behar duen.
Irudia: CONSUMER EROSKI Azaroaren 5a baino lehen hipotekak sinatzen dituzten bezeroek ordaindu behar dute zerga hori?
Nire aholkua da ez ordaintzea, bankuak esan arren, bi hilabete baitaude hipoteka sinatzen den autonomia-erkidegoko Zerga Agentzian zerga hori likidatzeko.
Alda dezake epaia, eta bezeroek ordaindu behar dute berriro zerga hori?
Inoiz ez da gertatu, ezta kasu penaletan ere, osoko bilkurak Auzitegi Goreneko areto baten kontra jo izana. Baina dena gerta daiteke. Seguru asko, epaiari eutsiko zaio, irmoa delako, baina jurisprudentziaren parte ez izatea eta, beraz, aurreko egoerara itzultzea ere erabaki dezake. Halaber, erabaki dezake, nahiz eta bankuak ordaindu behar duen zerga hori, hori egin nahi duen alderdia baita, atzeraeragina ezabatzea.
Zer dakar epaiaren atzeraeraginak?
Hitz egin dezakegun guztia fikzioa da. Gerta daiteke atzeraeraginean preskribatu gabeko zerga-ekitaldiak soilik sartzea, eta horrek esan nahi du 2014az geroztik hipotekak sinatu dituzten bezero guztiek beren dirua berreskuratu ahal izango dutela, kobratu behar ez zitzaien zerga izango litzatekeelako. Kasu horretan, erreklamazioa erraza izango litzateke, Zerga Agentzian aitorpen osagarri bat eskatu beharko bailitzateke. Beste aukera bat, nahiz eta ez hain probablea izan, atzeraeraginean sartzea zerga hau 1993an abian jarri zenetik sinatu diren eta indarrean dauden hipoteka guztiak. Hirugarren aukera da epaia atzeraeraginik gabe ezartzea; beraz, hipoteka berriei bakarrik eragingo lieke.
Zer egin behar da azaroaren 5era arte?
Ez da komeni azaroaren 5era arte itxarotea eta ez sinatzea, baldin eta ez badira ordaindu eta ez badira iraungiko edo etxe-aldaketa ordaindu. Presak hala eskatzen duelako sinatu behar bada ere, komenigarriena zerga ez ordaintzea da, bi hilabete baitaude horretarako. Erranak ordaindu badira ere, banku asko ari dira negoziatzen higiezinen agentziekin epea azaroaren 5era arte luzatzea.
Bankuek hipotekak onartzen jarraitzen dute?
Hasieran bi edo lau eguneko geldialdia egon zen, eta online hipoteketarako sarbidea itxi zen; orain, Sabadell bankuak bakarrik jarraitzen du egoera horretan. Gainerako erakundeak azkar itzuli dira, hipoteka-maileguak direlako haien negozio nagusia, eta une egokian gaude hipotekak sinatzeko, euriborra igotzen hasi baita, eta horrekin batera marjinak. Hori bai, atzeratzen ari dira, eta hala jarraituko dute.
Bankuek aldatu dituzte beren produktuen ehunekoak?
Oraingoz ez, baina egingo dute. Zerga honekin %0,5 eta %1,5 bitarteko kostuak ordaindu beharko dituzte, eta horrek hiru urteko irabaziak galtzea ekar lezake. Beraz, galera horiek beste bide batzuetatik estaliko dituzte. Aukera bat da irekiera-komisioa berriro kobratzea, banku gehienek, Sabadell eta CaixaBank izan ezik, bat egin baitzuten eskaintza lehiakorragoak egiteko.
Bestalde, haien marjinak handitu ahal izanen dituzte interes tasak igota. Praktikan, igoera hori %0,10 edo %0,15 ingurukoa izango litzateke. Hori dela eta, gomendatu egiten dugu ezen, etxe bat erosteko asmotan ari bagara eta aukera bat ikusten badugu, erosketa azkartzea dela onena, hilaren 5a pasatuz. Aurten etxebizitza bat erostea merkeagoa izango da; izan ere, bankuek oraindik produktuak aldatu ez dituzten arren, guztiek erosiko dute lehenengoak aldatzen duenean.
Alda daitezke sinadura-baldintzak?
Negoziazioak ixteko denbora gehiago behar izateaz gain, gogorragoak izango dira. Are gehiago, zerga maileguaren zenbatekoaren arabera ordaintzen denez, % 90 eskaintzen ari ziren bankuak, baita % 100 higiezinen baliotik, berriz ere % 80 eskain dezakete.
Zergatik gertatu da hain ohiz kanpoko gertaera hori?
Nire ustez, merkataritza-arloko epaitegiak gainezka egin behar izan zuen, 93. urteaz geroztik sinatutako hipoteka guztien itzulketa kudeatu behar zelako, zoru-klausulek gainezka egiten duten une batean, eta, ondorioz, epaia aldatzeko neurriak hartu zituen.
