Aurrezteko eta ekologikoak izateko elkarlaneko kontsumoa

Zer da elkarlaneko kontsumoa?

Zergatik erosi bizitza osoan 15 minutuz bakarrik erabiltzen den zulagailua edo aparkatutako denboraren %90 pasatzen duen autoa? Elkarlaneko kontsumoak, Lankidetzaren Ekonomia edo Sarbidearen Ekonomia izenarekin ere ezagutzen denak, produktuak erabili eta eskuratzeko modua aldatzearen alde egiten du. Eduki, erosi, biltegiratu eta alferrik galdu beharrean, ideia partekatzea, berrerabiltzea eta birbanatzea da. Horrela, kontsumitzaileek dirua aurrezten dute, eta, bide batez, baliabideen erabilera iraunkorragoa eta eraginkorragoa egiten dute.

Kontsumo kolaboratiboa mundua alda lezaketen 10 ideietako bat da, Time-ren arabera

Rachel Botsman eta Roo Rogersek ‘What it mine it´s yours: the rise of collaborative consumption’ liburua argitaratu zutenean hasi zen hedatzen kontzeptua 2010ean (Nirea zurea da: elkarlaneko kontsumoaren goraldia). Kontsumitzaileei, krisi ekonomikoan izan ezik, ez zaie kontuan hartzen jabe esklusiboak izatea. Beste pertsona batzuekin partekatzean eta lankidetzan aritzean, ahalik eta gehien aprobetxatzen dira ondasunak eta materialak, eta ez dira gutxiegi erabiltzen. Lan hori argitaratu eta urtebetera, Time aldizkariak mundua aldatuko luketen hamar proiektuetako bat zela esan zuen.

Egia esan, kontzeptua ez da berria, aspaldikoa den zerbaitetan oinarritzen da, hala nola trukean edo ekologismoaren hiru akatsetan. Azken horiek lehentasuna ematen diote baliabideen erabilera murrizteari, produktuen bizitza luzatzeko ahalik eta gehien berrerabiltzeari eta baztertutako produktuak berriz aprobetxatzeko birziklatzeari. Botsman eta Rogersek azaldu dute hori guztia muga susmagaitzetaraino luzatzen dela teknologia berriei esker: “Orain mundu globalean bizi gara, eta lehen aurrez aurre egiten ziren trukeak imitatu ditzakegu, baina inoiz egin ez diren eskala eta moduan. Interneten eraginkortasunak, arrotzen artean konfiantza sortzeko gaitasunarekin batera, truke eraginkorren merkatu bat sortu du ekoizlearen eta kontsumitzailearen, emailearen eta mailegu-hartzailearen artean, eta bizilagunaren eta bizilagunaren artean, bitartekaririk gabe”.

Albert Cañigueral, Kontsumo kolaboratiboa web-orriaren bultzatzailea, eta Espainian ideiaren bultzatzaile nagusietako bat, gaineratu du sistema hori erabiltzen duten pertsonen motibazio nagusia dirua aurreztea dela, baina baita kontziente ez direnak ere, ingurumena ere etekina ateratzen zaio kontsumitzeko modu horri: hondakin gutxiago sortzen da, kutsadura eta berotegi efektuko gas gutxiago sortzen dira, baliabide naturalak ustiatzen dira, etab. Hori dela eta, Cañigueralek dio elkarlaneko kontsumoak “iraunkortasun ikusezina” eskaintzen duela.

Kontsumo kolaboratiboa: nola funtzionatzen duen

Botsmanek eta Rogersek elkarrekin kontsumitzeko hiru modu bereizten dituzte:

• Produktuan oinarritutako sistemak. Kontsumitzaileak produktu bat erosi beharrik gabe erabiltzeagatik ordaintzen du. Horrela, dirua aurrezten du eta ahalik eta etekin handiena ateratzen dio produktu horri.
• Birbanaketa-merkatuak. Nahi ez duen ondasun edo produktu baten erabiltzaileak behar duten beste erabiltzaile batzuei banatzen die. Truke-merkatuak eta bigarren eskuko merkatuak dira adibiderik ohikoenak. Merkatu motaren arabera, produktuak doakoak izan daitezke; beste batzuetan, bata bestearekin trukatzen dira edo saldu egiten dira.
• Elkarlaneko bizimoduak. Produktuen ordez, beste zerbitzu batzuk partekatzen edo trukatzen dira, hala nola denbora, espazioa, trebetasunak edo dirua, bai maila lokalean bai globalean. Alde horretatik, lanerako espazioak partekatu daitezke ( coworking-a ), landu (baratze partekatuak), edo beste pertsona bat etxean lo egiten uzteko gela bat ( couchsurfing-a ).

Elkarlaneko kontsumoaren adibide nabarmenak

Adibideak eta ekimenak gero eta gehiago dira geldiezina dirudien joera batean: Airbnb, oporretako etxebizitza partekatzeko; Carpooling, autoa partekatzeko; Freecycle, Internet bidez era guztietako artikuluak doan trukatzeko eta, hartara, zabor kopurua murrizteko; Pertzentila, haur eta bigarren eskuko arropa saldu eta erosteko; Komunitae pertsonen artean zuzeneko maileguak egiteko; Uolala! jendea ezagutzeko eta taldean jarduerak egiteko, etab.

Kontsumo kolaboratiboa web orriak aukera zabala eskaintzen du Espainian eta Latinoamerikan erabil daitezkeen ekimenen zerrenda, kategorien arabera ordenatuta, etengabe hazten ari dena.

Norbanakoen jabetza pribatuaren eredu konbentzionalean oinarritzen diren sektoreak, erabili eta botatzekoak, dira goranzko joera horren kalte handienak jasaten dituztenak, geldiezina dirudi. Sektore horietako batzuek ziurtatu dute elkarlaneko kontsumoa legea urratzen ari daitekeela. Hala ere, Cañigueralek dioenez, “askotan dena da alegala, ez da legez kanpokoa, horri buruzko legerik ez dagoelako”.