Kutsadura digitala murrizteko aholkuak

ADEME (French Agency for Ecological Transition-Agencia Francés de Transición Verde), Greenpeace eta The Shift Proyect-en arabera, hauek dira gure aztarna digitalaren zifrarik aipagarrienetako batzuk:

• Mundu digitala berotegi-efektuko emisioen % 4 da, edo aireko garraioa baino 1,5 aldiz gehiago. Eta herrialde bat balitz, munduko hirugarren elektrizitate-kontsumitzailea izango litzateke.
• Ordenagailuak 240 kilo erregai fosil + 22 kilo produktu kimiko + 1,5 tona ur ekoizten ditu.
• Urtebetean 100 bat langileren helbide elektronikoek Paris eta New York arteko 13 hegazkin-bidaia kutsatzen dituzte.
• Streaming bidez bideoak ikusteak urtean 300 milioi tona CO2 emititzea esan nahi du, Espainian urtebetean emititzen den kopuru bera.

Erabiltzaile guztiok murriztu ditzakegu ingurune digitalean sortzen diren CO2 emisioak, ohitura txiki batzuk aldatuta. Portaera jasangarrien zerrenda horrek lorpena lortzen lagun diezaguke:

• Kontzientzia hartzea. Lehenik eta behin, ingurune digitalean egiten ditugun ekintzekin ingurumen-inpaktua sortzen dugula onartu behar dugu.
• Energetikoki eraginkorrak diren produktuak erostea. Etiketa energetikoa oso tresna praktikoa da, eta aparatuak aukeratzen lagundu dezake.
• Posta elektronikoa arduraz erabiltzea. Komunikazioak bidaltzea saihestu behar da beharrezkoak ez direnean (adibidez, “guztiei erantzutea” aukera). Halaber, garrantzitsua da irudien eta, bereziki, bideoen bidalketa murriztea. Egiten badugu, hobe formatu konprimituan edo tamaina txikian (ahal dela, JPG eta GIF luzapenekin, irudiaren tamaina txikitzeko aukera ematen baitute —eta, beraz, gutxiago pisatzen dute—, baina horrek ez dio eragiten haren kalitateari).
• Hustu paperontziaren karpeta. Hori dela eta, interesgarriak ez diren harpidetza eta newsletterretatik baja hartu behar da.
• Bisitatu ondoren, itxi web orriak. Hala, orria kontsultatu ondoren, ez da beharrezkoa datuak zirkulatzea.
• Bilatzaile “jasangarriak” aukeratzea, emisioak ingurumen-ekintzekin konpentsatzeko eta zerbitzarietan energia berdeak erabiltzeko. Ecosia, Give Water, Ekoru edo Ecogine dira adibide batzuk.
• Aktibatu energia aurreztea gailu digitaletan, eta itzali erabiltzen ez direnean; baita lo egiten dugun bitartean ere. Beste aukera bat da loaldian telefono- eta tableta-hegazkin modua aktibatzea. Hala, datu-trafikoa eta kontsumo digitala eragozten ditugu.
• Konpondu erosi aurretik. Ezin bada, behar bezala birziklatu egokitutako puntuetan.
• Gailu digitalei bigarren bizitza ematea. Erabiltzen ez direnean, oparitu edo saldu egin daitezke.

Adimen artifizialak (IA) karbono-aztarna nabarmena du. Algoritmo berri bat exekutatzen den bakoitzean, energia-kontsumoa izugarri handitzen da. “Adimen artifiziala garrantzi handia hartzen ari da garapen teknologikoan. Eta, hala ere, energia asko kontsumitzen du. Algoritmoen entrenamendua, datu-kopuru handia kudeatzea, iragarpenetan doitasun-maila oso altua bilatzea, besteak beste, konplexutasun konputazional handia eskatzen duten eragiketak dira, eta, beraz, energia asko kontsumitzen dute”, azaldu du Coral Calero Gaztela-Mantxako Unibertsitateko katedradunak.

“Adibidez, GPT-3 (testua era autonomoan sor dezakeen adimen artifizialeko eredu bat) entrenatzeko, milioi bat kilometroko gasolina-auto bat gidatzearen antzekoa izan zela kalkulatzen da”, erantsi du GFT enpresako Gonzalo Ruiz de Villak, eraldaketa digitalean espezializatua denak.

Algoritmo berdeek edo Green IAk eredua aldatzea proposatzen dute, energia gutxiago kontsumitzeko teknologia hori aplikatuz (eredua entrenatzeko behar diren datuen bolumena, erabilitako denbora eta errepikapenen kopurua orekatuz, parametroak optimizatzeko). Aldi berean, energia horren jatorria baloratzen du, iturri berriztagarriak babestuz.

Algoritmo Berdeen Programa Nazionalak algoritmo horien garapena sustatzen du, eraginkortasun energetikoa maximizatzeko eta adimen artifizialaren ereduen ingurumen-inpaktua murrizteko. Helburua “energetikoki eraginkorrak diren algoritmoak diseinatzea” da, Carme Artigas Digitalizazioko eta Adimen Artifizialeko Estatu idazkariak nabarmendu duenez. Adimen Artifizialaren Estrategia Nazionalaren (ENIA) barruan dago proiektu hau. Estrategia horrek 600 milioi euroko inbertsio publikoa egingo du datozen bi urteetarako.

Javier Rodeiro Vigoko Unibertsitateko Informatika Ingeniaritzako Goi Eskolako irakasleak oso positibotzat jo du programa hau. “Emaitzen errentagarritasuna baliabideen kontsumoarekiko neurtuko duten mekanismo independenteak bilatzea oso emaitza garrantzitsua izango litzateke”, adierazi du.