Maitasuna eman behar denean, inor ez zakurrak, katuak eta hudoak bezala. Legeak “maskotatzat” hartzen ditu hiru animalia horiek Espainian; hau da, ofizialki osatzen dituzte gure lagun egiteko animaliak. Beren eskubideak babesteko legeak egitea proposatzen dutenen eta legea, batzuetan, gehiegizkoa dela eta eraginkorra izateko irizpide zientifikorik edo adostasunik ez duela uste dutenen artean ere eztabaida bizia sortzen dute. Horixe gertatu da animaliak babesteko Errioxako Legea onartu ondoren. Lege hori 2018ko abenduan sartu zen indarrean, eta maskotarekin bizi diren guztiak behartuta zeuden esterilizatzera. Egunean bi ibilaldi ere ezartzen zituen, besteak beste. Arau horrek, ordea, oso bizitza laburra izan du: Gobernuak testua ezeztatu du, eta “konstituziokontrakotasuna” alegatu du.
Hori argitzeko, Espainiako Albaitaritza Elkargoko (Colvet) Alfredo Pérez albaitari perituari galdetu diogu, 30 urte baino gehiagoko esperientzia baitu animalia txikiak zaintzen. Ona al da maskoten esterilizazioa legez ezartzea? Eta txakur, katu edo hudoarekin bizi direnak egunean bitan, gutxienez, paseatzera behartu ditzakegu? Gaiari ez zaio falta, eta begi hutsez dirudiena baino ertz gehiago ditu.
Maskota legez esterilizatzea, bai ala ez
2017an, Espainiako elkarte babesleek 104.834 zakur eta 33.473 felido bildu zituzten, aurreko urteko datuen oso antzekoak, Affinity Fundazioaren urteko azterlanaren arabera. Lagun egiteko animaliak abandonatzea ez da gutxitzen, eta horiek esterilizatzea funtsezko neurria da babesgarrietan amaitzen diren nahi gabeko oheen sorrera geldiarazteko.
Baina, gainera, “arrazoi zientifiko eta sanitarioei erreparatzen badiegu, esterilizazioak abantailak besterik ez dizkie ekartzen animaliei, ezta haien familiei ere”, azaldu du Pérezek. Antzutzeak, albaitari honek gogorarazten duenez, txakurren, katuen eta hudoen bizi-kalitatea hobetzen du, eta infekzioen, tumoreen eta arazo endokrinoen arriskua murrizten du. Horrez gain, “jokabide-arazotzat” jotzen diren jokabide natural asko prebenitzen ditu: besteak beste, lurraldetasunagatiko agresibitatea txakurretan, edo gernuarekin markatzea eta katuetan maulido handiak (felina). Izan ere, bizikidetza eta osasuna hobetzea dira felidoaren esterilizazioaren abantaila nagusiak. Javier Zorriqueta albaitariaren esanean, “katua esterilizatuta, animaliak ez du etxeko hainbat tokitatik txiza egiten. Jokabide hori oso desatsegina da jabeentzat”.
Baina horrek ez du esan nahi legeak nahitaez zastrazioa ezarri behar duenik. Eta adituek uste dute eraginkorragoa izan daitekeela etorkizuneko adoptatzaileen hezkuntza arauen bidez sustatzea. Adibide bat: legeak animalia bat hartu nahi dutenak prestakuntza ikastaroetara joatera behartu ditzake, esterilizazioaren abantailak ez ezik, premia fisiko eta psikologikoak ere ezagutzeko. “Ezagutza hori oso baliagarria izango litzateke gure bizimoduan gehien erabiltzen den animalia aukeratzeko eta bere osasun eta emozio beharrak errespetatzen ditugula eta arduraz jokatzen dugula ziurtatzeko”, dio Pérezek.
Bi ibilaldi egunean, bai ala ez
Nahiz eta txakur batekin bizi diren gehienak gutxienez egunean bitan ateratzen diren berarekin (batezbestekoa bizpahiru ibilaldiren artean dago, Colveten kalkuluen arabera), beharrak animaliaren, arrazaren eta are haren adinaren eta osasun-egoeraren mende daude. Horregatik, adituek ohartarazi dute ibilaldi horietan ez dagoela arau finkorik, animalia bakoitza mundu bat baita.
Perezek adibide oso grafiko bat jarri du: emakume zahar bat, bere bizitza chiguagua txiki batekin partekatzen duena. “Txakur honek ez du ibilaldi handirik behar, eta oso zoriontsua izan daiteke patio txiki batera joateko aukera badu, izugarri gozatuko baitu etxe batek eskaintzen dion segurtasunaz eta maitasunaz”. Aitzitik, galgo gazte batek egunean lau ibilaldi luze (ordu erdi ingurukoak) beharko ditu, batez beste, bere gizakiaren elkarreraginarekin eta pilota jokoekin, ariketa asko egin dezan. Beste zakur batzuekin ere harremanak izan beharko ditu. Eta egoera erabat aldatu da txakur zahar batekin bizi bagara, mugitzeko arazoak edo artrosia baditu. Beretzat funtsezkoa da kalera atera eta beste animalia batzuekin harremanak izatea, baina haien ibilaldiak laburrak izanen dira eta jarduera gutxikoak.
Eta zer dago katu eta hudoetatik?
Nahiz eta felido batzuek arnes bidezko ibilaldiez gozatzen duten, ez da arau orokorra. Etxeko katu batentzako jarraibidea da ez irtetera behartzea, etxean, lurraldean, zoriontsu izateko behar dituen behar eta kontrol guztiak aurkituko baititu. Gainera, uhalarekin edo arnesarekin atxikitzea mininoek ez dute ondo jasaten. Laburbilduz: etxeko katuek nahiago dute uhalarekin ez paseatu, eta ateratzen badira, hobe beren kabuz egitea ingurune seguru batean (patio itxia eta babestua).
Trukean, haiekin bizi direnek oso serio hartu behar dituzte haien behar fisiko eta emozionalak. Gatifikazioa deitzen zaio horri, eta zenbait jarraibide biltzen ditu, hala nola, arraskari nahikoak, hareak eta, gutxienez, eguneroko jolaserako ordu erdi, bere gizaki maiteekin.
Eta zer dago hudoetatik? Animalia hauek, etxeetan gero eta ugariagoak, txakurren eta katuen artean daude. Hau da, ez dute kalera atera beharrik, haientzat pentsatutako etxean aberastutako ingurunea eskaintzen badiegu. Baina askok gozatzen dute arnesarekin egiten dituzten irteeretan. “Uroiek ere ez dute egunero ibiltzeko beharrik; eta jabeek noizean behin ateratzen dira haiekin, arnesarekin eta babestuta, adibidez, asteburuetan parkera”, esan du albaitariak.
