Animaliak deprimitu egin daitezke, antsietatea jasan dezakete, fobiak izan ditzakete edo jokabide-arazoak izan ditzakete, inguruan normaltasunez bizitzea galarazten dietenak. Txakur bakoitza izaki bakar eta errepikaezina da. Bere izaera bere karga genetikoaren, arrazaren berezitasunen eta jasotzen duen tratu eta hezkuntzaren araberakoa da. Haiek ere badute mundu emozional bat. Estresatu edo nahasi egiten dira, eta, beraz, haien osasun fisikoa zaintzeaz gain, haien gogo-aldartea ere zaindu behar da.
Txakurra oso animalia soziala da, eta zoriontsu eta orekatuta egoteko, jabeekin eta beste jaiokide batzuekin bizi behar du. Txakurrarentzat, giza familia hierarkia jakin batekin funtzionatzen duen jauregiaren parekoa da.
Jabeen portaera funtsezkoa da animaliaren portaera arazoak saihesteko.
Txakurrak ezin badu bere giza taldearekin elkarreraginean jardun eta integratuta sentitzen bada, ziurrenik portaera-arazoak sortuko dira, besteak beste, portaera suntsitzaileak edo konpultsiboak. Helena Bat etologoak (txakurren portaeran aditua) txakurrarekin komunikazio egokia izatea gomendatzen du, portaera-arazoei aurrea hartzeko eta animaliaren ongizate psikologikoa zaintzeko.
Jabeen portaera funtsezkoa da animaliaren portaera arazoak saihesteko, hau da, haien esku dago animalia ondo sozializatu eta hezita egotea. Txakurkumearen sozializazio-aldia (3 eta 12 aste bitartean) funtsezkoa da txakurra orekatua izan dadin. Manuel Lázaro albaitariaren arabera, “txakurkumeak gauza gehiago ikasi eta egoera berrietara ohitu behar duen unea da, hala nola, hiltzen denean agresibitatea kontrolatzea, beste animalia batzuekin bizitzea edo zaratei beldurrik ez izatea”. Txakurraren portaera arazoak atzeman ondoren, kasuen %80an oinarrizko lau terapiaren bidez konpontzen dira:
- Hierarkia egokia ezartzea txakurraren familia-ingurunean. Animaliak hierarkiaren azken maila bete behar du.
- Autokontrolerako gaitasuna garatzen laguntzea. Txakurrari mugak jarri behar zaizkio, txakurkume bat denean nola irakatsi hozka ez egiten.
- Animalia orientatzea familia osoarekiko atxikimendua sentitzeko joerari buruz, ez bakarrik pertsona batekiko.
- Txakurrak une jakin bateko gertaera batengatik, abandonatzeagatik, depresioa jasaten duenean, eguneroko bizitzako beste alderdi batzuk aztertzen eta aurkitzen lagunduko dio, ikuspegi positiboa ematen diotenak.
Portaeraren patologiei dagokienez, hauek dira ohikoenak:
- Egoera jakin batzuetarako fobiak edo beldurrak, hala nola petardoen zarata.
- Antsietatea, gainditu gabeko fobia batek, komunikatzeko gaitasunarekin lotutako nahaste batek edo egoera berrietara egokitzeko ezintasunak eragindakoa.
- Depresioa, trauma batzuen ondorioz sortua, hala nola maite dugun pertsona baten heriotza, abandonua edo estresa.
Zakurraren osasun psikologikoa eta tratamendua
Etxean hezkuntza eta hierarkia egoki planteatzea eta, batez ere, maitasun, maitasun eta pazientzia handia izatea funtsezko osagaiak dira txakurra zoriontsua eta orekatua izan dadin. Baina hori lortzeko, txakurra nolakoa den jakin behar da: zer behar dituen, nola sentitzen den zoriontsu eta nola lortu bere ongizatea eta osasuna. Arazoa sortu eta laguntza profesionala behar denean, “askotan, saio batekin eta jabeen inplikazioarekin arazoa konpondu daiteke”, azaldu du Helena Batek. “Arazoa da jabe batzuek ez dutela konpromisorik txakurrarekin terapian esleitzen zaizkion lanak egin eta lan egiteko”, erantsi du.
Gerta liteke txakurra ondo hezita egotea, baina egoera jakin batzuetan modu desegokian eta ezohikoan erreakzionatzea, eta jabeek ez jakitea nola heldu arazoari. Orduan, gomendagarria da laguntza profesionala eskatzea.
Txakurra orekatua izan dadin, haren beharrak ezagutu behar dira, nola sentitzen den zoriontsu eta nola lortu bere ongizatea eta osasuna.
Albaitariaren kontsultatik has daiteke, aholku eman diezagun; izan ere, ez zaio utzi behar garrantzia emateari, horrek kalte egiten baitio familiaren eta txakurraren arteko bizikidetzari. Animaliak arazo psikologikoak dituenean, bere portaeran aldaketa nabarmenak izaten ditu, hala nola: gogorik eza, jokabide suntsitzaileak edo mugimendu errepikakorrak. Sintoma horien aurrean albaitariarengana jo behar da lehenbailehen.
Zakurraren osasun psikologikoa eta jokabide konpultsiboak
Zakurrarekin jarrera konpultsiboak izaten dira traumen ondorio, eta batzuetan tratamendu farmakologikoa behar izaten dute. Era askotako jarrera konpultsiboak daude: mugikortasunari eragiten diotenak, hala nola bere buruari bueltak ematea, isatsaren atzetik ibiltzea, mugimendu errepikakorrak alde batetik bestera, argi-erreflexuak jazartzea, geldirik geratzea, bat-batean urruntzea edo azaleko dardarak.
Beste jarrera konpultsibo batzuk ahoarekin lotutakoak dira, hau da, hankak hozkatzea, modu konpultsiboan miazkatzea edo urratzea, arropa murtxikatzea edo substantzia desegoki eta ezohikoak jatea, hala nola hormetako igeltsua. Kasu batzuetan, txakurrak bere jokabide-arazoak erakusten ditu autoerasoekin: objektuak edo pertsonak eraso ditzake edo isatsa moztu dezake.
Bestelako jokabide konpultsiboak adreilu edo aullido jarraituen bidez adieraz daitezke. Jarrera konpultsiboak estresaren edo frustrazioaren ondorio dira. Arraza jakin batzuetan jokabide konpultsibo gehiago hauteman dira, besteak beste, artzain alemaniarra edo bullterrier ingelesa.
Jarrera konpultsiboaren tratamenduan, honako hauek egin behar dira: zergatik sortzen den hauteman, estresa gutxitzen saiatu, jabeen zigorrak saihestu, jarduera fisikoa sustatu eta, kasu batzuetan, albaitariak aginduko duen tratamendu farmakologikoa, beharrezkotzat jotzen badu.
