Eraikuntzaren eta apainduraren sektoreen hazkunde handiak eta azpiegituren garapenak materialak erauzteko funtsezko prozedura bihurtu dute atari zabaleko meatzaritza, lurpeko ustiategien ordez.
Meatze mota horrek Espainiako industria-hondakinen %75 inguru sortzen duZoritxarrez, horrelako meategiek lur azpikoek baino askoz ere eragin handiagoa dute ingurumenean. Batetik, hondakinen ekoizpena handitu egiten da, eta, hala, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) datuen arabera, Espainiako industria-hondakinen %75 sortzen da, gutxi gorabehera.
Bestalde, lur azpiko erauzketarekin bere horretan mantentzen zen azaleko geruza naturala modu itzulezinean aldatzen da, paisaia geldoa atzean utziz. Era berean, inguruko akuiferoak eta ur-ibilguak kaltetu egin daitezke, eta lekuko fauna eta flora arriskuan jarri. Gainera, partikulak urak eramateak kalte egiten dio nekazaritzari, laborantzako azalerak higatu eta esterilizatzen baititu.
Harrobiak herriguneetatik hurbil egoteak ere, zeharka, arazo berriak sortzen ditu ingurumenean, dagoeneko landare-estaldurarik ez duten hondeaketak hiri-zabortegi bihurtzen baitira.
Ingurumenean duen eraginaz gain, giza osasunerako arazoak ere areagotu egiten dira: Gasek, esekitako hautsak, makineriaren zaratek eta bibrazioek eta eztandek minetatik hurbil dauden biztanleei eragin diezaiekete, arnas eritasun edo nerbio-sistema gisa.
Lege-arauak ez betetzeak eta meatzaritzako jarduera hori kontrolatzeko ardura duten erakundeen deskoordinazioak larriagotu egin dute ingurumen-narriadura, nahiz eta, zenbait adituren arabera, egoerak hobera egin duen azken urteotan. Gaur egun, meategiei buruzko araudi zorrotzak isurketen osaera, emisio poluitzaileak edo kaltetutako paisaia berreskuratzea arautzen ditu. Era berean, ingurumen eraginari buruzko azterlanek erauzketa lanetan gerta daitezkeen ingurumen akats eta narriadurak saihesten laguntzen dute.
Meatzaritzak eragindako arazo gehienek luze irauten dute. Horregatik, ezinbestekoa da neurri zuzentzaileak aplikatzea. Adituek hiru alderdi giltzarri aipatzen dituzte meatzaritzako ustiategi bat ingurunea ahalik eta hobekien errespetatzeko: Eragina prebenitzea, ustiatze-lanak egin aurretik edo egin bitartean; lurra lehengoratzea, ahal den neurrian jatorrizko itxura emanez; eta konpontzea, lehengoratzea egiteko gai izan ez diren arazoak konpontzen saiatuz.
Nolanahi ere, aire zabaleko meategiek ingurune naturala aldatu egiten dute, eta ingurune hori ezin da erabat berreskuratu, ezta jatorrizko espezieak berriro sartu ere. Gaur egun, kaltetutako eremua birgaitzeko konpentsazio-neurriez hitz egiten da, habitat berri bat hartzeko baldintzak eskainiz. Eta lan horietako bat ere ez da eraginkorra izango epe ertain-luzera, prozesuaren segimendu zorrotza egiten ez bada.
Adituek gomendio batzuk ematen dituzte azaleko meatze-ustiategi bat kudeatzeko eta eremua berreskuratzeko:
- Materialen erauzketa selektiboa eta isurketak drainatzeko eta arazteko sareak erabiltzea
- Obra-hondakinak errepideetako bide-zoruetarako, hormigoietarako, material zeramikoetarako, ikatzaren energia-iturri gisa, nekazaritzarako ongarri gisa edo lurzoru degradatuak lehengoratzeko elementu gisa erabil daitezke.
- Lurra lehengoratzea, meatze-zuloa putzuak eta hondakindegiak erabiliz betez. Hori ezinezkoa denean, "transferentzia-meatzaritza" deritzona erabiltzen da, aztarnategiko gune bat berreskuratzeko, bertako beste gune batean ateratzen diren materialen bidez, hala nola Puertollanoko (Ciudad Real) Emma ikatz-meategian.
- Lohiei eusteko dikeak mantentzea. Hala, hondamendi ekologikoak saihets daitezke, hala nola Aznalcollarko (Sevilla) meategiena, zeinaren lohi sulfuratuak Doñanako Parke Nazionalera iritsi baitziren 1998an.
- Lurrak konpontzea, mikorrizak sortzen lagunduz, elikagai ugariko lohiak erabiliz edo azidotzea neutralizatzeko karea erantsiz. Ondoren, landare-espezieak sartzen dira, eta gomendagarria da hirusta edo bestelako lekadunak ereitea.
