Antartikako izotzestalkiaren azpian lakuak daude, hala nola Vostok, munduko zazpigarren handiena eta planetako esploratzeko azken eremuetako bat. Orain arte uste zen aintzira subglaziar horiek nahiko bakartuta zeudela eta bizitza luzea zutela. Hala ere, Londresko Unibertsitate Elkargoak eta Bristolgo Unibertsitateak (Erresuma Batua) egindako azterlan baten arabera, elkarrekin konektatuta egon daitezke izotzaren azpiko tunel-sistema baten bidez, kontinente izoztuan benetako ibai sekretuak sortuz.
Ikertzaileek “Nature” aldizkariaren azken zenbakian zehaztu dutenez, ur-masa horiek modu erregularrean bete litezke, ur-presioa metatu ahala. Hala, zenbait fluxuk Antartikako kostaldera eraman lezakete elementu likidoa, lakuek itsasoan deskargatu ahal izateko.
Satelite-behaketei esker, ikertzaileek ikusi zuten Antartikako geruza izoztuaren azpian izotz-gainazalak gora egiten zuela bi laku subglaziarretan eta beste batean behera 290 kilometrora. Zientzialarien iritziz, izotz-geruzaren lau kilometroko lodieraren azpian 1,8 kilometro kubiko ur inguruko korrontea egoteak eragin ditzake desberdintasun horiek.
Aurkikuntza horrek, aintzira horiek zulatzeko zenbait plan birplanteatzera behartzeaz gain, haien arteko loturak poluitzeko arriskuan jarriko bailuke aintzira subglaziarren sare osoa, lurretik ateratzen du ur gezako masa horiek milioika urtetan zigilatuta egon zirelako ideia, eta, beraz, bertan garatu ziren espezie bakarrak bertan zeudelako. Horregatik, denboraren kapsulatzat hartzen ziren, kontinentea izozten hasi zen garaikoak.
Orain arte, zientzialariek 150 laku subglaziar baino gehiago aurkitu dituzte, nahiz eta milaka izan daitezkeela susmatzen duten. Handiena Vostok da, 1996an zientzialari errusiar eta britainiarrek aurkitu zutena. Beti pentsatu izan da bere ura oso zaharra dela, batez beste milioi bat urte irauten duela, eta izotz-geruzan 3.600 metroko sakoneran bakterioak daudela frogatu da.
