Baso-biodibertsitatea arriskuan dago, deforestazio- eta baso-degradazioaren tasa handia dela eta, bai eta lehen mailako basoen azalera ere, FAOk (Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundea) argitaratu duen “Munduko baso-baliabideen ebaluazioa 2010” txostenak dioenez. Baina, ikerketen arabera, datu positiboa da herrialde askotan baso-biodibertsitatea kontserbatzeko joera etengabea dagoela helburu horretarako izendatutako eremuetan.
2000. eta 2010. urteen artean, beste erabilera batzuk izan zituzten, hala nola nekazaritza, 13 milioi hektarea baso inguru mundu osoan, edo arrazoi naturalengatik galdu ziren, 1990eko hamarkadako 16 milioi hektareekin alderatuta. FAOk dioenez, txosten hori, astelehenean Erromako Oihan Batzordearen eta Munduko Baso Astearen saio-aldiaren inaugurazioa dela eta, “munduko basoei buruz argitaratu den ebaluaziorik osoena” da.
Baso guztien herena baino gehiago baso primarioak dira, eta ez dago gizakiaren esku-hartzearen zantzurik. Baso primarioek, batez ere euri tropikalek, ekosistema anitz eta munduko espezie ugarienak dituzte. Planeta osoan, baso primarioek baso-azaleraren %36 hartzen dute (1.400 milioi hektarea), baina azalera hori 40 milioi hektarea baino gehiago murriztu da, edo urteko %0,4 azken 10 urteetan.
Hala ere, FAOk adierazi duenez, lehen mailako basoen gutxitze horrek “ez du esan nahi baso horiek desagertu direnik; aitzitik, askotan birsailkatu egin dira, txostenaren aldian egindako ustiaketa selektiboaren edo beste giza esku-hartze batzuen ondorioz”. Gaineratu du gizakiak esku hartu duen basoek biodibertsitate-balio garrantzitsuak izan ditzaketela oraindik, eta ingurumena eta bizirauteko baliabideak babesten lagun dezaketela, “betiere antolamendu egokia badute”.
Basoko biodibertsitatearen beste mehatxu batzuk dira baso-kudeaketa iraungaitza, klima-aldaketa, basoko suteak, intsektuen izurriteak eta gaixotasunak, hondamendi naturalak eta espezie inbaditzaileak. Txostenaren arabera, horrek guztiak “kalte larriak eragiten ditu zenbait herrialdetan”.
Biodibertsitatea zaintzea
Txostenaren datu positiboa biodibertsitatea kontserbatzeko baso-azalera da, 1990etik 95 milioi hektarea baino gehiago hazi baita, eta azalera horren zati handiena (% 46) 2000 eta 2005 artean izendatu zen. Gaur egun, munduko basoen %12 (460 milioi hektarea baino gehiago) biodibertsitatea kontserbatzeko izendatuta daude.
Gainera, dekretuz ezarritako eremu babestuek, hala nola parke nazionalek, ehiza-barrutiek eta eremu basatiek, ia herrialde eta eskualde guztietako baso-azaleraren %10 hartzen dute.
