Laborantza energetikoak

Imagen: Vincent Noel Berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioa murrizten duen Kyotoko Protokoloak eta energia berriztagarriak handitzeko Europako planek bioerregaien industria garatzea dakarte, “laborantza energetiko” direlakoen ekoizpenean oinarrituta. Hazkunde azkarreko uztak dira, energia lortzeko edo beste substantzia erregai batzuetarako lehengai gisa erabiltzen direnak.

EBri erregai fosilekiko mendekotasun txikiagoa ematen diote, eta nekazariei, berriz, diru-sarrera eta enplegu bide berria.

Laborantza energetikoek erregai fosilen mendekotasun energetiko txikiagoa ematen diote Europar Batasunari, eta nekazariei, berriz, diru-sarrera eta enplegu bide berri bat eskaintzen diete, nekazaritza-politika bateratua (NPB) aldatu ondoren. Ildo horretatik, Bruselak 45 euroko diru-laguntzak eskaintzen dizkio nekazaritzari bere lurrak nekazaritza- eta energia-sektore berri horretara bideratzen baditu.

Espainian, labore energetikoen azalera zortzi aldiz handitu da 2006-2007 kanpainan (guztira 223.467,3 hektarea), Nekazaritza Bermatzeko Espainiako Funtsaren (FEGA) arabera. Energia Berriztagarrien Ekoizleen Elkarteak (APPA) dio kardua, sorgoa eta Etiopiako koltza (zenbait makal eta eukalipto) direla labore erabilienak, eta Gaztela eta Leonek, Gaztela-Mantxak, Andaluziak eta Aragoik herrialdearen potentzialaren %80 dutela.

Hala ere, nekazarien eta gobernuaren ustez laguntzak ez dira nahikoak. Nekazari eta Abeltzain Txikien Batasunaren arabera (UPA), elikagai-sektoreko demeritu batek eragin du hazkunde hori, eta hurrengo kanpainarako laborantza energetikoetarako azalera gutxitzea aurreikusten du, animalia- eta giza elikagaien merkatutik espero diren prezio hobeak direla eta. Alde horretatik, Elena Espinosa Nekazaritzako ministroak EBko Nekazaritzako Ministroen Kontseiluan diru-laguntza gehiago eskatu zituen.

Nolanahi ere, labore energetikoak negozio-aukera bat dira Espainian, bai kontsumitzaileen potentzialagatik, bai eskura dagoen lehengaiagatik. Repsol YPF eta Acciona, alde batetik, eta Santander eta Isolux, bestetik, berriki elkartu dira biodiesela ekoizteko instalazio bana eraikitzeko. Hasierako inbertsioak 300 milioi euro ingurukoak dira kasu bakoitzean. Bestalde, Energia, Ingurumen eta Teknologia Ikerketen Zentroak (CIEMAT) proiektu bat aurkeztu du uda honetan. Proiektu horretan, Espainiako eskualde bakoitzerako labore onenak zein diren eta baliabide hori biderkatzeko baldintzak zehaztuko dira, egungo kostua erdira murriztuz eta 2012 baino lehen merkataritza-ezarpena ahalbidetuz.

Hala ere, adituek diotenez, Espainian oso mantso ari da garatzen, batez ere beste herrialde batzuekin alderatuta. Suedia, Finlandia, Austria, Danimarka, Italia, Alemania, Frantzia eta, neurri txikiagoan, Ingalaterra bioenergiaren aldeko apustu sendoa egiten ari dira, lege-neurriak eta herritarrak kontzientziatzeko neurriak bultzatuz eta industria-ekimenak babestuz. Bestalde, Estatu Batuak ere konbentzituta dagoen beste herrialde bat da, atzerriko petrolioarekiko mendekotasuna gutxitzeko eta nekazarientzako baliabide ekonomikotzat hartzen baitu.

Bestalde, zenbait ahotsek erakusten dute ez datozela bat merkataritzako bideragarritasunarekin eta laboreak energia-xedeetarako erabiltzeko ustezko onura ekologikoekin. Hainbat erakunde ekologistaren esanetan, bioerregaien ekoizpena handitzeak, besteak beste, zuhaitzen monolaborantza zabaletan, azukre-kanaberetan, artoan, olio-palmondoan eta sojan oinarrituta, arazo larriak eragiten ditu Hegoaldeko herrialdeetan: herri indigenak kanporatzea, deforestazioa, eragindako baso-suteak edo lan-baldintza txarrak.

GKE horien arabera, laguntza publikoak handitzeak nekazaritzako baliabideen gehiegizko ustiaketa ekonomikoa eta ingurumenekoa ekarriko luke, eta energia elikagaiengatik aldatuko litzateke. Horrek hondamendia ekarriko luke milioika pertsonarentzat planeta osoan. Kexak ez datoz Hirugarren Mundutik bakarrik: Labrego Galego sindikatuak (SLG) duela gutxi salatu du Galizian Galiziako puntako nekazaritza eta abeltzaintza sektoreak “itotzea” ekarriko lukeela, hala nola esnea, haragia edo patata.

WWF-Adenak egungo energia-kontsumoaren eredua aldatu beharra dagoela adierazten du, eta azpimarratu du ezen, nahiz eta planetako eremu landu posible guztiak erabili, ezingo litzatekeela erregai fosiletan oinarritutako gero eta energia-eskaera handiagoa ordezkatu. Alde horretatik, APPAk ziurtatzen du giltzarria energiaren aldetik interesgarriak diren espezieak hobetzea izango dela, elikagaien industrian mendeetan zehar egin den bezala.

Halaber, zalantzan jartzen da biodieselaren karbono-emisioen ustezko neutraltasuna. Adibidez, Cornell, New Cork eta Berkeley unibertsitateetan (Kalifornia) egindako ikerketen arabera, gaur egungo prozesatze-metodoek energia fosil gehiago gastatzen dute bioerregaian energia baliokidea sortzeko. Era berean, biogasolina horien erabilera aldezten duten azterketek ez dituzte kontuan hartzen labore energetikoek ingurumenean duten eragina, hala nola, uraren gastua, baso tropikalak eta karbono-hustubide garrantzitsuak diren zingira eta zohikaztegietako basoak ezabatzea edo ongarri edo plagizida gehiegi erabiltzea.