Higadura fenomeno geologiko naturala da, eta ur-korronteen, haizearen eta prozesu grabitatorioen ondorioz partikulak askatu eta beste leku batera garraiatzean datza. Fenomeno klimatikoak dira, besteak beste, lehorte-aldi luzeak eta, ondoren, prezipitazio handiak, landare-estalki urria, hondamendi ekologikoak (suteak, adibidez) eta lurzoru mota bereziki emankorra.
Prozesu hori, naturala izan arren, ingurumen-arazo larria bihurtu da gizakiaren ekintzaren ondorioz. Deforestazioak, eragindako suteek, nekazaritza-, basogintza- eta abeltzaintza-jarduera desegokiek edo eraikinak edo errepideak neurriz kanpo edo gaizki planifikatuta eraikitzeak izugarri handitu dute fenomeno hori. Higatutako lurzoruaren %60 ibai, zingira eta lakuetan amaitzen da, eta uholde-arriskua handitzen da euri jasa eginez gero. Halaber, higadurak murriztu egiten du lurzoruak ura biltzeko duen gaitasuna, eta elikagaiak eta materia organikoa galtzea eragiten du, biodibertsitatea hondatuz.
Tokiko biztanleen eta kaltetutako gizarte-taldeen parte-hartzerik gabe, higaduraren aurkako edozein ekimen porrotera kondenatuta dago.Nekazaritzak eragindako lurzoruaren higaduraren kasuan, ingurumen-arazo larria izateaz gain, mehatxu larria da etorkizunean elikagaien hornidurarako eta giza osasunerako. Cornellgo Unibertsitate Iparramerikarrak egindako azterlan baten arabera, nekazaritzako lurzoruek munduan galtzen duten erritmoa ordezten dena baino 10-40 aldiz handiagoa da. Azken 40 urteetako higadura ez-emankorra izan da lur landuen %30, hau da, urtean 320.000 milioi euroko galera ekonomikoa.
Beste arazo bereziki larri bat kostako higadura da, giza ekintzak ere bizkortua. Kostako lehen lerroan eraikinak eraikitzea da adibiderik argiena: sedimentu-fluxuaren asaldurak hondartza desagertzea eragiten du azkenean. Kostako habitata suntsitzea eta horrekin lotutako sistema ekologikoak ere kezkagarriak dira, inguru horietan bizi diren herrien etorkizuna arriskuan jartzen baitute. Higadurak aldatu egiten ditu bai itsasoaren kontrako hesi naturalak, hala nola dunak, bai artifizialak, gizakiak eraikiak, eta horrek, adibidez, uholde larriak eragin ditzake.
Norberaren giza beharrak asetzeko eta ingurumena zaintzeko irtenbideak bilatzea lan zaila da. Nolanahi ere, prebentzioa da arazoa saihesteko tresnarik onena, eragin ondoren askoz zailagoa baita konpontzea. Global Nature Fundazioak, “Life – Higaduraren aurkako borroka” proiektuaren barruan, azpimarratu du, eragindako tokiko herrien eta gizarte-taldeen parte-hartzerik gabe, planteatzen den edozein ekimen porrotera kondenatuta dagoela. Bestalde, Kontserbazio Nekazaritza deritzonak, funtsean uztondoak erretzea, zuzeneko ereintza edo gutxieneko laborantza ekiditeak, nekazaritzako higadura %95eraino murrizten lagun dezake.
Itsasertzeko higaduraren kasuan, Ingurumen Ministerioak txosten batean “turismo jasangarria” proposatu zuen, non turismo- eta higiezin-industriak ez baitu berehalako onura bilatzen baliabide naturalak neurriz kanpo ustiatzeari esker. Era berean, Ministerioak ekintza hauek egiteko konpromisoa hartu du:
- Higadura-prozesuetan parte hartzen duten eremu kritikoak desjabetzea
- Kostak higaduratik babesteko egiturak
- Sedimentuak garraiatzean hesi artifizialak eraistea
- Hondartzak leheneratzea
Ingurumen Ministerioak onartu du ia herrialdearen erdiak jasaten duen intentsitate-higadura jasangarria baino handiagoa dela. NBEren higadurak eragindako lurzoruen inbentarioaren arabera, azaleraren %67k desertizazio-arrisku ertaina edo handia du. Kostaldeen kasuan, Europako Batasuneko (EB) "Eurosion" txostenak adierazten du kostaldearen %11,5 tarteko posizioan dagoela, EBko kostaldeko beste 18 herrialdeekin alderatuta.
Lurraldearen zati handi bateko klima idorrak edo erdiidorrak euri gutxi eta uholde ugari eragiten ditu. Hala, erraz higatzen dira babes ahuleko eta ur eta materia organiko gutxi duten lurrak. Hauskortasun-baldintza natural horiei giza eragina gehitzen bazaie, emaitza da gaur egun Espainia dela desertifikazio-arrisku handiena duen Europako herrialdea, NBEren zenbait azterlanek adierazten dutenez.
