Espainian dauden 26 milioi etxeen ia erdiak 1980 baino lehen eraiki ziren. Eta eraikin zaharrenetatik, milioi bat kontserbazio egoera txarrean dago. Datu horiek erakusten dutenez, premiazkoa da Espainiako etxebizitza-parkea berritzea; gainera, energiaren %30 inguru kontsumitzen du, eta berotegi-efektuko gasen (BEG) %40 inguru sortzen du. Izan ere, lau eraikinetatik hiru ez dira eraginkorrak energiaren ikuspegitik, Europako Batzordeak berak onartzen duen bezala. Egoera hori arintzeko, Europak kovid-19 krisiak eragindako kalteak konpontzeko bideratutako funtsen zati bat erabiliko da.Ondoren, etxebizitzen eraginkortasun energetikoa hobetzeko laguntza horiek nola eskuratu azalduko dizugu, eta zer jarduketatan eragin beharko litzatekeen azalduko dizugu.
Gure etxeetan kontsumitzen den energiaren zati handi bat alferrik galtzen da. Hori dela eta, higiezinen parkean energia-eraginkortasuna hobetzeak lehentasuna du iraunkortasunarekin lotutako Europako helburuak betetzeko eta, hala, 2050erako ezarritako neutraltasuna lortzeko karbono-emisioetan.
Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agenda Ministerioaren (MITMA) datuen arabera, Espainiako higiezinen %81ek D letratik beherako kalifikazioa du energia-etiketan. Edo, beste era batera esanda, suspenditu egiten du emisioei dagokienez. Ehuneko hori %84ra igotzen da energia-kontsumoari dagokionez. Etxebizitzak jasangarriagoak izateak mesede egiten dio ingurumenari bakarrik ez. Baita poltsikora ere, gastu gutxiago egiten delako fakturetan.
Nola eskuratu Europako funtsak etxebizitzaren eraginkortasuna hobetzeko
MITMAren arabera, 9,3 milioi etxek errehabilitazioa behar dute Espainian. Eta hemen Next Generation EU funtsetatik datozen Europako diru-laguntzek zeregin garrantzitsua izan dezakete. Datozen bi urteetan, Gobernuak 5.500 milioi euro baino gehiago jarriko ditu jabeen, bizilagun-komunitateen, enpresen eta administrazio publikoen esku egoera hori arintzeko eta ekonomia zirkular eta deskarbonizaturantz aurrera egiteko.
Diru hori eskuratzeko, hainbat jarduera aurreikusten dituzten programetan ezarritako baldintza batzuk bete behar dira, energia-eraginkortasuna hobetzeko berrikuntzak barne: energia berriztagarriak erabiltzea berokuntza-, hozte- eta ur beroko instalazio termikoetan; eguzki-plaken bidez elektrizitatea sortzea; ibilgailu elektrikoetarako karga-puntuak instalatzea; leihoak ordezkatzea; inguratzaile termikoa aldatzea; gas- eta gasolio-instalazioen ordez iturri berriztagarriak erabiltzea, etab.
“Eraikin bateko energiaren %30 arte estalkitik eta fatxadatik galtzen da. Beraz, elementu horiek hobetzeko ekintza guztiek eragina izango dute higiezinaren energia-saldoan eta kontsumitzailearen fakturan”, adierazi du Juan López-Asiain Espainiako Arkitektura Teknikoaren Kontseilu Nagusiko Kabinete Teknikoko arduradunak.
Etxe eraginkorragoak lortzeko beharrezko jarduerak
CGATEko adituak etxebizitzak eraginkorragoak izateko beharrezkoak diren hiru jarduera aipatzen ditu:
1. Isolamendu termikoa hobetzea
“Lehentasunezko jarduera da”, onartzen du profesional horrek. Ohikoa da 80ko hamarkada baino lehen eraikitako eraikinak ongi isolaturik ez egotea, eta horrek hezetasun-arazoak sortzen ditu kondentsazioaren eta lizunaren ondorioz. Erosotasun-tenperatura egokia ere ez da behar bezala mantentzen; beraz, hilero gas- eta argi-fakturetan dirua galtzen da, urteko hilabete hotz eta beroenetan oso handia izan daitekeena.
Horretarako, material isolatzaileak jarri behar dira kanpoko hormetan, estalkietan, zoruetan, trenkadetan eta baoetan. Horrela, energia-eskaria nabarmen murriztuko litzateke, eta urtean 300 eta 500 euro artean aurreztuko lirateke. Beste neurri eraginkor batzuk kanpo-arotzak ordezkatzea edo eguzki-kontrolerako sistemak jartzea dira.
2. Instalazio eraginkorren alde egitea
Bigarren urratsa teknologia berriak eta azken belaunaldiko makinak dituzten instalazio eta ekipo elektrifikatuak erabiltzea da, erregai kutsagarrienak saihesteko.
3. Energia berriztagarrien erabilera
Energia-eskaera txikia eta instalazioen errendimendu onargarria izan ondoren, hirugarren helburua energia-gastua energia alternatibo eta berriztagarrien bidez (eguzki-energia, aerotermia edo geotermia, besteak beste) betetzea da.
Nola jakin nire etxebizitzak zer hobekuntza behar dituen
Irudia: Martin Harry
Etxebizitza bakoitzaren behar zehatzak identifikatzeko eta aurrezkia lortzeko modu egokian jarduteko, CGATEk hiru tresna erabilgarri daudela gogorarazten digu:
- Alde batetik, energia-eraginkortasunaren ziurtagiriari esker, higiezinean kontsumitzen den energia primarioa nolakoa den jakin daiteke, A-tik (puntuaziorik onena) G-ra (energia-etenaldia) doan sailkapen-sistema baten bidez.
- Gainera, CGATEk kostuen energia-kalkulagailua jarri du martxan, urteko kostuekin orientatzeko eta etxebizitza eraginkorragoa izateak ekarriko lukeen aurrezkia kalkulatzeko (adibidez, G letratik A letrara pasatzea).
- Azkenik, Lehendik dagoen Eraikinaren Liburua dago, jabe- eta erabiltzaile-komunitateei birgaitze-jarduera horiek gauzatuz gero etxean lor ditzaketen abantailen berri emateko eskuliburu zabala.
