Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioak (MAGRAMA) eta Europako Ingurumen Agentziak (EIA) Espainiako eta Europako airearen kalitateari buruzko txosten bana argitaratu dute. Duela hamarkada batzuk hobetu bazen ere, hainbat poluitzailek gaur egun milioika herritarren ingurumena eta osasuna kaltetzen dituzte. Artikulu horrek Espainiako eta Europako airearen kalitatea nolakoa den adierazten du, baita emisio-mugak zorrotzago egiteko gomendioak ere.
Horrelakoa da Espainiako airearen kalitatea
MAGRAMAren Ingurumen Kalitateko eta Ebaluazioko Zuzendaritza Nagusiak eta Ingurumen eta Natur Ingurune Ministerioak Airearen Kalitatearen eta Atmosferaren Babesaren Plan Nazionala (2013-2016) aurkeztu zuten oraintsu (Aire Plana). Espainiako poluzio atmosferikoaren egoera aztertzea eta hainbat hobekuntza-ekimen martxan jartzea ditu helburu.
Espainiarren %94k OMEk gomendatutakoa baino kalitate txikiagoko airea arnasten du, Ekologistak Martxan taldearen araberaAire Planak gure herrialdeko airearen kalitatearen diagnostikoa eskaintzen du, autonomia-erkidegoek eta tokiko zenbait erakundek emandako neurketen datuak aztertu eta Europako legeria ebaluatzeko metodoak erabili ondoren. Bere egileen arabera, Espainiako airearen kalitatea hobetu egin da azken urteotan, nahiz eta atmosferako poluitzaile batzuek baimendutako mugak gainditu dituzten. Zehazki, emisio hauek ez dira mugatzen muga-balioen gainetik 2005etik gutxienez: PM2,5 partikulak, beruna, bentzenoa, karbono monoxidoa (CO), artsenikoa, kadmioa, nikela eta bentzo(a)pirenoa.
Hala ere, MAGRAMAren txostenak lau poluitzaile aipatzen ditu, eta airearen kalitatea hobetzeko arreta jarri behar du airearen kalitatea hobetzeko, legeak ezarritakoa gainditzen baitute. Datu berrienak 2011koak dira:
- Sufre dioxidoa (SO2): Badia Algeciras eta Santa Cruz de la Laguna industrialdeak dira poluitzaile horren datu txarrenak dituzten eskualdeak. Txostenaren arabera, 580.289 pertsona erroldatuta daude mugak betetzen ez dituzten eremuetan. Planaren egileek gogorarazi dute datu horrek ez duela zertan esan nahi populazio guztia kaltetuta dagoenik. Kontrol-estazio batek legezko balioa gainditzen badu, eremu osoak ez du betetzen, nahiz eta sektore horretako beste estazio batzuek ez duten betetzen. Industriaren energia-ekoizpena eta errekuntza-iturriak dira poluitzaile horren emisio-foku nagusiak.
- Nitrogeno dioxidoa (NO2): Granada eta bere metropoli-eremua, Sevillako Zona berria eta Metropoli-area, Palma, Bartzelonako eremua, Vallès – Baix Llobregat, Madril, Henares korridorea eta Urbano Surgehien erasandako eskualdeak izan ziren. 12.007.477 pertsona erroldatu dira eremu horietan. Poluitzaile horren emisio-iturri nagusien artean, nabarmen nabarmentzen da zirkulazio handia.
- PM10 partikulak: txostenak onartzen du Espainiak partikula horien “maila altuak aurkeztu dituela beti”, nahiz eta haien kontzentrazioa modu naturalean handitzen den Afrikako hautsa sartzen denean. Legeak jatorri naturaleko emisioak zenbatzen ez dituenez, hamaika area muga-balioetatik baztertuta geratuko lirateke. Aitzitik, hamar eremu baino gehiago daude giza jardueren ondorioz. Zehazki, Bailen industrialdea, Granada eta bere metropoli-eremua, Asturias erdialdea, Gijón, Bartzelonako eremua, Vallès – Baix Llobregat, Vic-eko plana, Terres de Ponent, Ibaizabal Behea eta Errioxa. Guztira 7.218.639 pertsona bizi dira lurralde horietan. Ibilgailuen zirkulazioa, industria-prozesuak eta errekuntza ez-industriala (etxebizitza- eta merkataritza-sektoreak) dira poluitzaile hori gainditzeko arrazoi nagusiak.
- Ozonoa (O3): poluitzaile horrentzat ebaluatutako 135 eremuetatik 51k mugaren gainetik dauden balioak erregistratu zituzten. Penintsulako hegoaldean daude, mendebaldeko kostaldeko eskualde zabaletan. Guztira 22.601.892 lagun daude eremu horietan erroldatuta. Beste poluitzaile batzuek ez bezala, O3 mailak handiagoak dira oro har landa-eremuetan.
Europa: airearen kalitateak hobetu egin behar du
Europako Ingurumen Agentziak (EIA) aldian-aldian Europako Batasuneko airearen kalitateari buruzko txostenak argitaratzen ditu. Berrienean, ‘Signals 2013’, bere egileek diote azken hamarkadetan Europak hobetu egin duela atmosferaren kalitatea. Poluitzaile askoren emisioak behar bezala murriztu dira, baina poluzioa – batez ere partikula esekiek (PM) eta ozonoak – arrisku larria izaten jarraitzen dute europarren osasunarentzat”.
Txostenak azpimarratzen du neurri egokiak hartzen direnean poluzioa jaitsi egiten dela. Horixe da berunaren kasua, 1970eko hamarkadara arte gasolinan modu bateratuan erabiltzen dena. Data horretatik aurrera, Europako eta nazioarteko araudiak, pixkanaka ezabatzeko, Ebk ezarritako mugak baino askoz maila “txikiagoak” erregistratu ditu gaur egun.
Beste eragile poluitzaile batzuen (PM, adibidez) emisioak ere jaitsi egin dira. Hala ere, txostenak ohartarazten du Europako hiri-biztanleriaren kuota Ebk finkatutakoen gainetik dagoen Europako hiri-biztanleriaren kuota handia dela oraindik (% 23-41 Europako Batasuneko eta Europako Batasuneko kide ez diren 32 herrialdetan). Besteak beste, poluitzaile batzuek herrialde batetik bestera edo planetaren inguruan bidaiatzeko behar adina denbora egon daitekeela esan daiteke.
Emisio-muga zorrotzagoak
EIak gogorarazi du Europako legeriaren mugak ez direla Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) gomendioak bezain zorrotzak. Adibidez, azken horiei jarraituz, Ebko hirietako biztanleriaren% 80 baino gehiago PM10-kontzentrazio handiegiak jasaten ari da, eta txostenaren egileek onartzen dute.
Juan Bárcena biologoak eta Ekologistak en Acción aireko adituak esan du espainiarren% 22k uste baino kalitate txikiagoko airea arnasten duela,% 94k, OMEren balioekin: “Adibidez, PM2,5-entzat, kaltegarrienetako bat, legeriak urteko batez besteko muga adierazten du: 25, Estatu Batuek baino (15) gutxiago, eta OMEk (10). 2013an mugak berrikusi behar dira. AEmak presioa egin du jaisteko. Arazoa gero eta larriagoa da, datu gehiago ezagutu eta berrikusi ahala”.
