Louritzan (Pontevedra) eta Flix (Tarragona) udalerrietan merkurio-maila “oso altuak” daude airean, eta Munduko Osasun Erakundeak (OME) erakusketa kronikorako ezarritako muga “soberan” gainditzen dute. Ekologistak Martxan taldearen “Merkurio-inmisioak industria klorkustikoan 2006-2010” txostenak metal astun horren hondakinak ere detektatu ditu baratzeetako lurzoruetan.
“Merkurio zero” nazioarteko kanpainaren barruan, lana joan den udan egin zen, merkurioa erabiltzen duten kloro-fabriketatik hurbil. Ondorioen arabera, kloroaren industriak “ofizialki aitortzen duena baino askoz merkurio gehiago igorriko luke, eta horrek herritarren osasuna arriskuan jartzen du”. Erakundeak dioenez, kontsumitzen den “arrain guztia” “merkurioz kutsatuta” dago, eta ingurumenean eta giza gorputzean atzemandako merkurio-kopuruak gorantz jarraitzen du.
Ekologistak Martxan taldeak adierazi du “aspalditik” Nazio Batuen Erakundeak (NBE) eta Europako Batasunak (EB) “osasun publikoko arazo hori kontrolatzeko premia” dagoela. Mundu osoko egoera “alerta handienekoa” den bitartean, Espainian “agintariek ez dute neurriak hartzea erabakitzen” dio. Erakundeak adierazi du merkurio-gelaxkak dituzten kloro-sosa instalazioak direla Espainiako merkurio-kontsumitzaile nagusiak. Dioenez, teknologia zaharkitua da, eta aspaldi gainditu zuen mintz-prozesu batek, produkzio garbiko prozesu batek, eta %30 energia gutxiago kontsumitzen du. Hori dela eta, merkuriozko gelaxken teknologiarekin kloroa ekoizteko baimenik ez ematea eskatzen du, baita enpresak kutsatutako lurzoruak eta urak garbitzera eta eragindako pertsonei kalte-ordaina ematera behartzea ere.
Ekologistek azaltzen dutenez, merkurioak metilmerkurioa sor dezake; metilmerkurioa metatu eta ur-ekosistemetan kontzentratzen da, eta, batez ere, arrain handietan, hala nola atuna, marrazoa eta ezpata-arraina. Neurotoxikoa da, eta burmuinaren eraketan eragina izan dezake; horregatik, “oso kezkagarria da haurdunaldian edo edoskitzaroan”. Gainera, sistema kardiobaskularrean kalteak eragin ditzake eta heriotza-tasa handitu.
Merkurioak asaldura neurologikoak eta portaerakoak ere eragiten ditu, hala nola dardarak, labilitate emozionala, insomnioa, oroimena galtzea, sistema neuromuskularreko aldaketak, buruko minak eta giltzurrunean eta tiroidean akatsak. Minbiziari buruzko Nazioarteko Ikerketa Zentroaren iritziz, metilmerkurioaren konposatuak kartzinogenoak izan daitezke.
