Ura ez da baliabide urria, funtzio ekologiko ugari ditu, uholdeek ez dute katastrofikoak izan beharrik, Espainia, presetan eta gezatzeko makinetan munduko liderra, lehortea izango du berriro, botilaratutako ura ez da iturrikoa baino hobea, nekazaritzak kontsumo osoaren %70 eramaten du eta lurpeko urak hiri- eta industria-hornikuntzen %30 hartzen du. Agian kontsumitzaile guztiek ez dakite urari buruz. Horiek ezagutzea lagungarria izan daiteke ura modu jasangarriagoan kontsumitzeko kontzientzia hartzeko eta hainbat aholku jarraitzeko.
Ura ez da baliabide urria
Nazio Batuen arabera, planetako sei biztanletik batek ez du ur garbirik, eta bostetik batek ez du komunik. Ura kontsumitzeko egungo joerarekin, 2025ean hiru pertsonatik bik estres hidrikoa izango dute. Datu horiek gorabehera, adituek azpimarratzen dute kudeaketa txarra dela arazoa, guztiontzat nahikoa ur dagoelako. UNESCOren kalkuluen arabera, pertsona bakoitzak 20-50 litro ur garbi behar ditu egunean, oinarrizko beharrak bermatzeko (edatea, garbitzea, janaria prestatzea eta saneamendua). NBEko erakunde horren arduradunek kalkulatu dute 2015erako planetako biztanle guztientzat egunean 50 litro lortzea gaur egun erabiltzen den ur-kantitatearen %1 baino gutxiago izango litzatekeela.
Ura baliabide hidraulikoa baino askoz gehiago da
Planetako sei biztanletik batek ez du ur garbirikUra ez da nahikoa egarria asetzeko, soroak ureztatzeko edo energia hidraulikoa sortzeko. Oinarrizko elementua da naturaren egoera onerako, biodibertsitaterako, ibai, aintzira, hezegune, euri, glaziar eta abarretarako. eta, horregatik, baita gizakientzat ere. Uraren funtsezko alderdi hori ere kontuan hartu beharko litzateke hura kudeatzean.
Uholdeek ez lukete katastrofikoak izan behar
“Uholdeak hondamendi hedatuenak dira, eta, seguruenik, planeta osoan kalte gehien eragiten dutenak”, dio Antonio Cendrerok, Kantabriako Unibertsitateko hondamendi naturaletan adituak. Europan, galera ekonomiko handien sailkapenaren buru dira: 1998 eta 2009 artean 213 uholde izan ziren, 1.126 hildako eta 52.172 milioi euroko galerak eragin zituztenak, Europako Ingurumen Agentziaren (EIA) txosten baten arabera. Hala ere, uholdeak fenomeno naturalak dira, eta urak haien bizi-espazioa aldarrikatzen du. Horregatik, benetan katastrofikoa da urak har ditzakeen eremuetan eraikitzea. Uholde-arriskua ebaluatu eta kudeatzeko Europako Zuzentaraua edo arrisku-mapak dira kalte horiek gutxitzeko tresna batzuk.
Lehortea fenomeno naturala eta ziklikoa da
Espainiak hainbat lehorte izan ditu azken urteotan. Fenomeno natural hori Iberiar Penintsulako klima mediterraneoaren parte da eta modu ziklikoan erregistratzen da, nahiz eta ezin den aurresan zein egunetan. Horregatik, Nuria Hernández-Morak, Uraren Kultura Berria Fundazioko lehendakariak (FNCA) dioenez, “arazoa ez da gertatzen dena, baizik eta nola kudeatzen ditugun”.
Botilako ura ez da iturrikoa baino hobea
Botilako uraren kontsumoa izugarri hazi da azken urteotan. Komeni da gogoratzea produktu hau ateratzeak, ontziratzeak, garraiatzeak eta gero ezabatzeak hainbat ingurumen-inpaktu eragiten dituela, eta kontsumitzaileek saihestu egin ditzaketela. José Manuel Murillok, Espainiako Geologia eta Meatzaritza Institutuko meatze-ingeniariak (IGME) azpimarratzen duenez, “Espainia herrialde bat da, eta, noizbehinka eta salbuespenezko kasuren batean izan ezik, ez da beldurrik izan behar uraren kalitatea dela eta, hiri-hornidurarako. Beste gauza bat da ura gehiago edo gutxiago gustatzea”.
Espainia munduko buru da presetan eta gezatzeko makinetan
Espainia munduko lehen herrialdea da biztanleko eta km2-ko presa-kopuruari dagokionez, eta bosgarrena zifra absolututan, 1.300 inguru, Txina, AEB eta gero, Japonia eta India. Ur-gordailu izateaz gain, Espainiako presek elektrizitatearen %18,5 ekoizten dute. Haien aldekoek gehiago behar dela diote, baina aurkakoek ingurumen-arazoak eta alternatiba ekologikoagoak gogorarazten dituzte.
Halaber, Espainiak martxan du itsasoko ura gezatzeko munduko programa garrantzitsuena, alderantzizko osmosi bidez. Gezatzeko makinei esker, hiriko hornidura bermatu da, baita lehortearen eraginpean dauden eremuetan ere, Jorge Olcina Alacanteko Unibertsitateko klimatologoak gogorarazten duenez. Hala ere, aditu batzuek adierazi dute beren desabantailekin ez dela uraren arazoetarako panazea, eta horiek gehiegi ez erabiltzea gomendatzen dute.
Nekazaritza da gehien kontsumitzen eta galtzen duen jarduera
Mundu osoan, ur-horniduraren %70 inguru nekazaritzarako erabiltzen da, eta gainerakoa industriak, etxeek eta ingurumenak partekatzen dute, Nazio Batuen Ingurumen Programak (NBIP) emandako datuen arabera. Ureztatzeko erabiltzen den uraren ia %60 isurketagatik galtzen da, edo bestela lurruntzen delako landarera iritsi aurretik, UNESCOren txosten baten arabera. Beraz, ur-eskasiari erantzuteko, ureztaketa hobetu beharko litzateke. Ingurumen eta Landa eta Itsas Ingurunearen Ministerioaren arabera (MARM), Espainiako ureztalurren %60k baino gehiagok eraginkortasuna hobetu du.
Lurpeko ura ez da ikusten, baina erabiltzen da
Akuiferoak lurpeko formazio geologikoak dira, eta lurrazpiko ura isuri eta ateratzea ahalbidetzen dute. Espainian, hiri- eta industria-hornikuntzen % 30 eta ureztatze-azaleraren % 27 hartzen dituzte, “Espainiako Uraren Liburu Zuriaren” arabera. Kontrolik gabeko hondakinak isurtzearen ondoriozko kutsadurak eta horien gehiegizko ustiapenak arriskuan jartzen dute horien jarraipena.
Urari buruzko kontu horietako batzuk jakin ondoren, kontsumitzaileek kontzientzia hartu behar dute etxean nahiz lorategian ura aurrezteko aholkuak emanez, edo euri-ura aprobetxatzen duten edo sukaldeko ur grisak, konketak, bainugela eta abar berrerabiltzen dituzten sistemak instalatuz. Ur “errealean” aurrezteaz gain, kontsumitzaileek “ur birtuala” delakoan ere murriztu dezakete gastua, hau da, kontsumorako produktuak prestatu, paketatu eta garraiatzeko erabiltzen den zenbatekoan.
