Artikulu hau itzulpen automatikoko sistema batek itzuli du. Informazio gehiago, hemen.

Euskarara itzultzeko sistemek aurrerapen handiak izan dituzte azken urteotan, baina oraindik badute zer hobetua. Hobekuntza horren parte izan nahi? Aukeratu esaldi osoak nahieran, eta klikatu hemen.

Zer erretzen da Amazoniatik ateratzean?

Basoko ia 7 milioi km2 daude planetako biodibertsitatearen hamarrena eta munduko ur gezaren bostena
Egilea: WWF 2019-ko irailak 1
Incendio Amazonas Bolivia By Kaninde
Imagen: Kaninde

Baso-sute guztiek min eta inpotentzia handia eragiten dute. Espainian, zoritxarrez, badakigu uda bakoitzean sua piztu beharko dugula herrialdeko hainbat lekutan, batez ere negua euri gutxiko negua izan bada. Arrazoiak asko dira, baina mendiak uztea eta giza arduragabekeriak metxa perfektua dira. Aurten, Kanaria Handiko sute izugarriak oraindik itzalita ez zeudenean, berri kezkagarriak iristen hasi ziren “planetaren birika” deritzonetik: Amazoniar oihana sutan.

Estatu Batuetako hegoaldean hasten da denboraldi lehorra, su-arriskua handiagoa denean, eta dagoeneko 73.000 sute erregistratu dira, 2018an baino %70 gehiago. Izan ere, Amazoniako oihaneko Boliviako zatian bakarrik milioi bat hektarea erre dituzte orain arte.

Sute horiek munduko baso tropikal handiena oihantzeko tresna gisa sortzen dira. Deforestazio-tasa %45 handitu da 2018tik, eta ez dago zalantzarik suzko olatu hori nahita eragindakoa dela, giza ekintzak eragindakoa eta nekazaritza eta abeltzaintzako hedapenarekin zuzenean lotua (haragia, soja, etab. ekoiztea). ), Brasilgo Amazoniako Ingurumen Ikerketarako Institutuaren (IPAM) datuek berretsi dutenez.

Guztiok galtzen dugun hektarea bakoitzeko, eta horregatik, larrialdi global baten aurrean gaude: Amazonia galtzen badugu, klima-aldaketaren aurkako borroka galtzen dugu. Amazonasko basoek eginkizun kritikoa dute klima-aldaketa arintzeko, eta sute beldurgarri horiek areagotu egingo dute landaretza eta lurzoruen materia organikoa erretzean sortzen diren karbono-emisioen klima-krisia. Bestalde, kaltetutako eremuak ahulagoak izango dira lehorteetan, uholdeetan eta klima-aldaketaren beste ondorio batzuetan.

Suteen berehalako eragina milaka animalia eta landare hiltzen dira, besteak beste, espezie enblematikoak eta garrantzi ekologiko handiko jaguarrak. Sugarrek, gainera, habitata galtzea eragiten dute, eta horrek arriskuan jartzen du espezieen biziraupena.

Jaguar by Michel Gunther WWF Irudia: Michel Gunther

Eta, jakina, inpaktu sozialak, ekonomikoak eta osasun-inpaktuak eragiten dituzte. Inguruko eskualdeetako eta beste hiri batzuetako airearen kalitatea arriskuan jartzen dute, hala nola Sao Paulo. Tokiko ekoizle txikien eta herri indigenen bizi-baliabideentzako kaltea nabaria da, besteak beste, bizi daitekeen lehengaia, zura, galtzen baitute.

Amazoniari buruz

Amazonia eskualde erraldoia da eta zortzi herrialde eta Guyanako itsasoz haraindiko Frantziako lurraldea hartzen ditu. Bertan 34 milioi biztanle bizi dira; horien artean, 500 talde indigenetatik gora daude, batzuk oraindik kontaktatu gabe. Ia zazpi milioi km2 baso daude planetako biodibertsitatearen hamarrenean, eta 40.000 landare-espezie eta 2.200 berri berri daude 1999an. Munduko karbono-erreserbaren% 10 da, eta munduko ur gezaren bostena ere bai.

WWF duela 30 urte baino gehiagotik dago lurrean, bere aberastasun handiari eusteko, legez kanpoko zur-trafikoa amaiarazteko eta komunitate indigenekin lan egiteko, ekologikoki jasangarriak diren konponbideak bilatzeko. Amazoniako babes-politikak jarri behar dituzte martxan gobernuek, eta babes-eremu berriak bultzatu, eta funtsezkoa da Amazonia ekosistema gisa kudeatzeko koordinatzea, mugek naturan zentzurik ez dutelako.

Azken egunotan, eta jasotzen ditugun albiste tristeen aurrean, gizarte zibilaren kezkarekin bat egiten dugu eta Brasilgo, Boliviako, Kolonbiako, Peruko, Ekuadorreko, Venezuelako, Guyanako, Guyanako, Venezuelako, Guyanako eta Surinam-eko buruzagi politikoei deforestazioari aurre egin diogu, Amazonia babesteko. Gaur egun, ezerk ezin du arreta jarri benetan axola duenaren inguruan: naturaren kontserbazioa, Amazoniako eta planeta osoko jendearen ongizatea. Zuk ere urrats bat eman nahi baduzu, zatoz gure ‘Amazoniaren aldeko Elkartasun Manifestua’ atalera. Gertatzen ari dena partekatzen dugu, gure planetan jokatzen dugu.