Oso ezaguna da dietak osasunean duen eragina, elikadura orekatuak gaixotasun asko saihesten dituen bezala. Baina azterlan batzuk urrunago joan dira beste kontu bat planteatzean. Jaten denaz gain, garrantzitsuak al dira noiz eta zenbat? Ohiko barauari laguntzen dio ikerketa-lerro honek, bihotzeko gaixotasunak eta diabetea izateko arriskua murrizteko. Emaitza horiek bat egiten dute gero eta nabariagoa den ziurtasun honekin: dieta hipokalorikoek atzeratu egin dezakete zahartzaroa, eta saihestu egin dezakete adinari dagozkion gaixotasunak garatzea, hala nola minbizia eta gaixotasun kardiobaskularrak.
Modu kontrolatuan laguntzeak bihotzeko gaixotasunak eta diabetea izateko arriskua murriztu dezake. Gainera, barauak ere eragin onuragarria izan dezake kolesterol-mailaren murrizketan. Hauek dira ikerketa berri baten emaitzak, ikertzaile horiek 2007an egindako aurreko azterketa batean lortutako emaitzak berresten dituena. Lehenengo azterlanean ikusi zen mormoi-talde batek (mormonismo izeneko erlijio-mugimendukoak), hileroko lehen igandean beren erlijio-sinesmenengatik laguntzen duenak, %39 murrizten zuela arteria koronarioetan gaixotasunak izateko arriskua, inguruko eremuetako gainerako biztanleriarekin alderatuta.
Barauaren onurak
Ikertzaileek lehen emaitza horien arabera, janaririk ez irensteak, modu kontrolatuan eta aldizka jateak, gorputzaren pisua gutxitzeaz gain, triglizeridoen eta odoleko glukosaren maila murrizten du, gaixotasun koronarioen berezko arrisku-faktoreak baitira. Hala ere, azterketa horretan ez ziren kontuan hartu beste arrisku-alderdi batzuk, hala nola alkoholaren, tabakoaren eta kafeinaren kontsumoa, mormoiek murriztapenak baitituzte substantzia horien kontsumoaren aurrean.
Ikerketa baten bidez jakin nahi da dieta hipokalorikoak funtsezkoak diren oxidazio-estresa gutxitzeko eta zelulen zahartzea atzeratzeko.
Horregatik, duela gutxi beste ikerketa bat argitaratu da, 4.500 pertsonak baino gehiagok parte hartu eta faktore horiek kontuan hartu dituena. Bi ikerketak Intermountain Zentro Medikoko Bihotzaren Institutuko ikertzaileek egin dituzte, Utah-n (AEB). Berrikiena American College of Cardiologyk New Orleansen egindako urteroko bileran aurkeztu da.
Lan horretan boluntarioak bi taldetan banatu ziren. Lehenengoan, parte-hartzaileek 24 orduz lagundu zuten (ura bakarrik edan zezaketen), eta, ondoren, beste 24 orduz elikatu ziren modu arruntean, eta horrela hurrenez hurren. Kontrol-taldean ez zen inolako murrizketarik ezarri elikadura-ohituretan. Azterketan, triglizeridoen, kolesterolaren eta odoleko azukrearen mailak aztertu zituzten ikertzaileek, eta parte-hartzaileen osasun-egoera zehazteko proba fisiko orokorrak egin zituzten.
Kolesterola, diabetesa eta kaloria-murrizketa
Emaitzen arabera, baraurik odoleko kolesterol-maila “ona” eta kolesterol-maila “txarra” handitu egiten dira. Goseak eta barauak eragiten duen estresak justifikatzen dute hori. Horri erantzunez, organismoak kolesterol gehiago askatzen du, eta, horri esker, gantza erabil dezake energia-iturri gisa, glukosaren ordez.
Beste datu interesgarri bat 2. motako diabetesaren aurrean duen eragina da. Literatura zientifikoaren arabera, zelula-hartzaileak etengabe estimulatuz gero, sentikortasuna gal daiteke estimulatzen duten substantzien aurrean. Hori dela eta, uste da baraualdiak ehunetako zeluletako intsulina-hartzaileak estimulatzeari utziko liokeela, eta, hala, hartzaileen oreka berrezarri ahal izango litzatekeela, eta 2. diabetesak intsulinarekiko duen sentikortasunaren galtze-arazoak saihestuko liratekeela.
Azken azterketan, tabakismoa, alkohola eta kafeina bezalako arrisku-faktoreak ez ezik, portaerari buruzko gaiak ere ebaluatu ziren, hala nola astean behin atseden hartzea edo aldizka erlijio-ospakizunetara joatea. Interesgarria da erlijio-sinesmen desberdinak bat etortzea baraua erlijio-praktika gisa erabiltzean; izan ere, azterketa horrek frogatzen du eragin positiboa izan dezakeela osasunean.
Ikertzaileek ohartarazi dute oraindik goiz dela eta azterketa gehiago beharko direla hipotesia baieztatzeko. Azaldu dute baraua “per se” onuragarria izan daitekeela edo, besterik gabe, bizimodu osasuntsuagoa islatu. Edozein modutan ere, irtenbiderik onena “bizi-ohitura osasungarriak izatea eta ondo eta orekatuta jatea” dela uste dute.
Zahartzea programatutako zelula-fenomenoa da, eta ia funtzio biologiko guztietan eraginkortasun-galera gertatzen da, baita ehunen atrofia eta endekapena ere, batez ere neuronalean eta miokardioan. Bestalde, organismoa errazago bihurtzen da infekzio eta traumatismoen aurrean, eta endekapenezko gaixotasunak eta minbizia izateko arriskua areagotzen du. Zahartze-prozesu osoan zelula-izaerako zenbait aldaketa garatzen dira, organismoaren seneszentzia eragiten dutenak. Aldaketa ezagunenak hauek dira: makromolekulen oxidazioa, mitokondrioaren funtzionaltasunaren aldaketa eta kromosomen telomeroen laburtzea.
Zenbait ikerketak frogatu dute dietako kaloriak murrizteak bizitza luzatzen duela. Ikerketa-lerro berri baten bidez jakin nahi da dieta hipokalorikoak funtsezkoak izan ote daitezkeen mitokondrioak osatzen dituzten molekulek jasaten duten oxidazio-estresa murrizteko eta, hartara, zelulen zahartzea atzeratzeko. Eguneko 1.750 kcal inguruko dietak dira, baina organismoak behar bezala funtzionatzeko beharrezkoak diren mantenugai guztiak dituzte. Dieta horiei CRON (Calorie Limittion with Optimal Nutrition) deitzen zaie.
Ikerketen arabera, dietan kaloria kopurua murrizten bada, mitokondrioaren errendimendua hobea izango da, eta erradikal aske gutxiago ekoitziko dira, oso erreaktiboak eta zelularentzat kaltegarriak. Era berean, SIR izeneko gene batzuk aurkitu dira, beste gene batzuk isilarazi eta zelularen bizitza luzatzeko. Ikusi da gene horiek beren adierazpen-maila handitu egiten dutela kaloria-irenstea murrizten denean eta, beraz, zahartzaroa atzeratu dezaketenean.
