Bikote-harremanak maitasunean oinarritu behar lirateke. Hala ere, bikoteko kide batek gehiegizko beharra sentitzen badu bestearen maitasuna jasotzeko, edo pertsona horren inguruan erabat biratzen bada, harremana mendekotasun handiagoa dela esan daiteke. Non dago maitasunaren eta mendekotasunaren arteko muga? Zein dira harremana ez dela oso orekatua eta itxaron beharko litzatekeela? Horrelako bikoteren bat izan baduzu,nola saihestu berriro akats berera? Artikulu honetan, galdera horiei eta beste batzuei erantzuten zaie.
Hala ere, dependentzia nahikoa ez izateko beldurretik sortzen da, bakarrik bizi ezin, osatu gabe egon, hil, bestea joan… Lotura patologiko horrek harreman desorekatuak, gatazkatsuak edo azalekoak sortzen ditu, eta harreman horietan ezin gara sortu sormenezko balizko potentziala garatu gabe. Psikologoak esan duenez, “batzuetan, ez da hain ezaguna izaten mendeko pertsona bat, baina, egia esan, ez da erraza izaten, baina egia esan, segurtasun-falta hori ez da gauza maitasunik eta intimitaterik sentitzeko, ez da gai maitasunik eta intimitaterik sentitzeko”.
Baina, gauza gehienetan bezala, dena ez da zuria edo beltza, maitatzea edo menpekoa izatea. Mendekotasun graduak daude, eta funtsezkoa da batek nola eragiten dion bere bizitzan eta nola eragozten duen garapen pertsonal osasuntsua.
Atxikimendu patologikoa lehenesten duen profila
Mendekotasun-bikoteko harremanak izateko joera handiagoa dute batzuek. Adituaren esanean, “zalantzarik gabe, emozionalki hauskorragoak diren pertsonak”. Horien artean daude haurtzaro zaila bizi izan dutenak, gurasoen gabezia fisiko edo emozionala dutenak, edo bikote-harreman kaltegarria izan dutenak; azken batean, gabezia emozionalak dituztenak.
Mendekotasun emozionaleko harreman batean, bikoteko kide batek ere ez du maitasuna eman edo jaso behar
Haurtzaroan, norbera babesteko ingurunearekin seguru sentitu ez denean, zaila egiten da heltzea eta modu osasungarrian subjektu independenteak izatea. Orduan, hazkuntzan eta helduaroan izaten diren maitasuna (edo minetik ihes egiteko) lortzeko estrategiak garatzen dira. “Txikitan, etxean arazo ekonomiko larriak bazeuden eta aita urduri eta oldarkor iristen bazen, nik esaten zidan ‘hobeto esaten zidan aita ez nekatzeko eta eskatzen dudana egiten dut. Si obedco, me querrá ‘”, azaltzen du Ferrek. Beldurrean oinarritutako eredu hori modu inkontzientean eta automatikoki errepikatzen da helduaroan: “bikote-harreman egonkorra dut, eta, nire mezan, edo lan-munduan ere, langile eredugarria naiz… Hau da, ez dut gatazkarik izango”, azaldu du psikologoak, adibide gisa. Egoera horiek, batzuetan, moldakorrak eta onuragarriak dira, baina beste batzuk, berriz, mugak ez jartzeko eta gehiegikeriak egiteko lehen urratsa da.
Hala ere, adituak argitu du babesgabetasun-egoera edo zauri emozionalen aurrean hainbat pertsonak estrategia desberdinak garatzen dituztela, izaera motaren arabera. Horregatik, mendekotasun emozionaleko harreman batean, bikoteko bi kideak “komendekotasunak” dira: bietako batek ere ez dezake maitasuna eman edo jaso. Espezialistaren esanean, “ahulezia handiena duen bikotearen menpekotzat jotzen da, baina ‘indartsu’ ere behar du, harreman hori boterean edo beldurrean oinarrituta mantentzeko.
Mendekotasun-harremana: alarma-sintomak
Esaldi edo sinismenek adierazten dute atxikimendu patologikoaren aurrean dagoela:
- “Emakume bat nire bizitzan emakume bat behar dut ondo sentitzeko”, “zu gabe ezer ez naiz”: bikotea da garrantzitsuena pertsonaren bizitzan, norbera baino gehiago. Autoestimu baxua adierazten du.
- “Non zaude, norekin zaude, zer egiten duzu, zer pentsatzen duzu? “: maitasun iraunkorra eta etengabe ukitzekoa izatea; adibidez, elkarrekin edo mugikorretik harremanetan egotea ahalik eta denbora gehien, mendekotasun-egoeran.
- “Elkarrekin gaudela, ez dugu beste inor behar”: harremana esklusiboa izateko joera. Lagunak desagertu eta bi burbuila sortzen dira.
- “Zuk esaten duzuna, maitea”, “nik esaten dizut, maitea”: bikotea boterearen eta beldurraren bidez erlazionatzen da, batek amore ematen du eta bestea bere misoa da. Hori isilbidez onartu daiteke, baina ez da zalantzan jarri behar.
- “Mesedez, ez joan, aldatu, utzi neure buruari uzten badiot”: bakardadeari beldurra, eta, beraz, bikotekidea bertan behera uztea edo arbuiatzea katastrofe gisa bizi da, egoteari uztea bezala. Sarritan, harreman mota horiek hautsi egiten dira, eta etengabe aldatzen dira.
- “Zorte txarra dut, gizon eta emakume mota berdinekin elkartzen naiz”: profil bereko bikoteekin harreman asko izaten ditut. Hautsi ondoren, bikoteko beste kidearekiko erresumina edo mespretxua dago.
Lehen urratsa eta, seguruena, zailena da norbera mendekotasun emozionaleko harremana duela. Batzuetan, psikologoa edo terapeuta batengana jo behar du pertsonak, egoeraz jabetzen laguntzeko, saihestu daitekeen sufrimenduaren berri izateko, eta zauriak ikusten eta sendatzen laguntzeko.
“Ulertu behar da zer huts bete nahi dudan harreman horrekin, eta onartu behar da errealitatea onartuta soilik betetzen dela eta bere gain hartzen duela erantzukizuna, ‘printze urdin’ edo ‘bigarren ama’ batek haurren premia horiek asetzen dituela espero gabe. Haurren etapa horrek atzean utzi behar du helduen arteko harreman osasungarriak eraikitzeko eta gaitasun pertsonala garatzeko eta bizitza-proiektu batez gozatzeko”, zehaztu du Anna Ferrek.
