Denboran zehar kalitate oneko eta jarraitua den diabetologia-hezkuntza duten pazienteek %40 aukera gehiago dituzte tratamenduarekiko atxikimendua hobetzeko, zenbait ikerketaren arabera. Hori funtsezkoa da erabaki independenteak hartzeko eta, azken batean, pazientea bere burua zaintzeko. Horrela, ahalduntzea errazten da, baina osasun-gastua ere murrizten da, horrela diabetesarekin lotutako konplikazio askoren garapena motelduko bailitzateke. Orain ikusiko dugu.
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) honela definitzen du tratamenduarekiko atxikimendua: “paziente batek sendagaiak hartzeari, dieta baten jarraipenari edo profesional medikoak adostutako gomendioen jarraipenari dagokionez duen jokabide-maila”.
Praktikan, horrek esan nahi du paziente bakoitzak bere patologiaren aurrean agertu nahi duela, eta, kronikoa bada, diabetearen kasuan bezala, eguneroko errutina konstante batzuk mantendu behar dituela, bai patologia kontrolpean mantentzeko, bai gaixotasunengatik beste osasun-konplikaziorik ez garatzeko.
Hala ere, eta itsasgarritasun horri eusteak garrantzi handia izan arren, zenbait ikerketaren arabera, pazienteen %40k eta %45ek, gutxienez, ez dituzte lortzen tratamenduaren barruan planteatutako helburuak. Ondorio larriak ditu horrek, kontrol gluzemiko txarragatik, bereziki 2. motako diabetesagatik. Ondorio gisa, horrek handitu egiten du zenbait patologiaren arriskua, hala nola oin diabetikoarena, gaixotasun kardiobaskularrena, nefropatia diabetikoarena, neuropatia diabetikoarena edo ikusmen-konplikazioena, baita patologia horietako askori lotutako hilkortasunarena ere.
Espainiako Diabetearen Federazioak (FEDE) 2019an argitaratutako “Espainian 1. motako diabetesa duten pertsonen ase gabeko beharrak” txostenaren arabera, tratamenduaren atxikimendua funtsezko oinarria zen diabetesa duten pertsonentzat eta haien senideentzat, haien osasunean eragiten baitu, baina baita gastu sanitarioan ere.
Kostu sozioekonomikoa
Espainiari dagokionez, 6.000.000 milioi pertsona inguru daude diabetesa dutenak, eta, egunean, 1.100 kasu inguru diagnostikatzen dira, hau da, urtean 400.000 kasu berri, eta horietatik %80 2 motako diabeteari dagozkio. Kopuru horiek agerian uzten dute prebentzioa sustatu beharra dagoela patologia ez garatzeko, eta, era berean, arreta berezia jarri behar zaiela konplikazioei, diabetea izan denean, osasun-egoera larriagotu ez dadin.
Azken horretan, funtsezkoa da diabetes-heziketa sendoa izatea, eta, horren ondorioz, tratamenduarekiko atxikimendua handituko litzateke. Ez jasotzeak pazientearen eta ingurukoen osasunari eragiten dio, eta bizi-kalitatea galtzen du. Baina, era berean, diabetesari kasurik ez egiteak osasun-sistemari berari ere eragiten dio. Zuzeneko eta zeharkako kostuak 5.800 milioi euro ingurukoak dira urtean, hau da, osasun-aurrekontu osoaren % 8,2. Horietatik 2.143 milioi patologia dela-eta gertatzen dira, ‘Espainian 2. motako diabetesak duen eragin ekonomikoari buruzko txostena’-ren arabera.
Hori guztia kontuan hartuta, kalkulatzen da gure herrialdeak 900 milioi aurreztuko lituzkeela guztira, hau da, %20 aurreztuko lukeela osasun-gastuan, baldin eta diabetesari buruzko heziketan eta konplikazioen prebentzioan inbertituko balitz, pazienteen tratamendua hobetzeko prestakuntza diabetologiko egokiaren bidez eta, beraz, tratamenduarekiko atxikitze-mailak hobetzeko.
Kalitateko hezkuntza eta prestakuntza
Pazienteek nahiz haien senideek diabetesari buruz jasotzen duten hezkuntza diabetologikoa funtsezkoa da ondorengo tratamenduari eta gainerako bizitzei atxikitzeko. Horregatik da hain garrantzitsua kalitatezkoa, jarraitua, banakakoa eta osasun arloko profesionalek emana.
Administrazio publikoei diabetesa duten pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko eskatzen zaizkien neurrien artean daude FEDE aldarrikapenak. Horien artean, nabarmentzekoa da egiaztapen-diplomak eta egiaztatze aurreratuko diplomak onartu direla. Diploma horiek diabetesean adituak diren eta Osasun Zerbitzu Autonomikoen bidez eman behar diren erizain hezitzaileen diabetes-prestakuntza aitortzen dute. Gainera, diploma horiek antzinatasunaren gainetik izatea proposatzen da, diabetesa duten pertsonei laguntzeko lanpostuetara sartzean.
Hala ere, egoera hori posible izan dadin, Espainiak osasun-langileen kopurua handitzen ere inbertitu behar du, gure herrialdea Europako azkenetakoa baita kontratatutako erizainei dagokienez. Datu honek berresten du: 5,9 erizain 1.000 biztanleko, eta 8,6 erizain Europako batez besteko 1.000 biztanleko.
Teknologia berrietarako sarbidea
Diabetesari eta tratamenduarekiko atxikimenduari dagokienez, ikerketa eta berrikuntza teknologikoak ere eginkizun erabakigarria du diabetesa duten pertsonentzat. Izan ere, teknologia berriak gelditu egin dira, eta helburu hori lortzen laguntzen duten tresna bihurtu dira.
Hala ere, sarrera desberdina da autonomia-erkidego bakoitzean. Horrek inekitateak eragiten ditu 1. motako diabetesa duten pertsonen eta 2. motako diabetesa duten pertsonen artean, eta pertsona horiek ez dute beti berrikuntza berberak izateko aukerarik izaten, nahiz eta onura ugari ekar liezazkiekeen osasunarentzat.
Era berean, teknologia berriek eta berrikuntzak dakartzaten beste alderdi positibo batzuk pazientearen jabekuntza eta autozainketaren sustapena dira, betiere tresna horiek lotura zuzena badute hezkuntza diabetologikoarekin.
