Emakumeek eta gizonek osasun arazo asko dituzte, baina ez dute beti berdin eragiten. Adibide bat gaixotasun kardiobaskularra da. Emakumeek hainbat arrisku-faktore dituzte eta sintoma desberdinak dituzte. Gainera, zenbait gaixotasun ohikoagoak dira emakumeengan, hala nola artritisa, obesitatea eta depresioa. Hala ere, duela gutxi arte, medikuntzak gizakia hartu du tratamendu-estandar gisa, desberdintasun fisiologikoak kontuan hartu gabe.
Jakina da, betidanik, emakumeak desabantailaz jokatu duela osasunarekin zerikusia duten gai batzuetan. Zergatik bilatu behar da ikerketa medikoak, bai orokorrak bai espezializatuak, gizakia hartu duela bere ikasketetarako eredutzat. Azken hamarkadetan, badirudi egoerak herena aldatzen duela: ikerketa kliniko gehiago egiten ari dira, eta bereziki emakumeei zuzendutako prebentzio-programa gehiago garatzen ari dira.
Gainera, adituek diotenez, emakumeak garrantzi handia du gizartearen osasunean, zaintzaile-rolarekin zerikusia baitu familiaren sozializazio-prozesuaren ondorioz. Horren adibide dira orain arte gizonen ondarea ziren gaixotasunei buruzko ikerketa berrietako batzuk, emakumeak hartu dituen faktore sozialengatik (lan-munduan sartzea eta ohitura toxikoak, besteak beste) jada ez direnak.
Diabete-arriskua duten hipertentsiboak
Orain arte, hipertentsioa gaixotasun kardiobaskularra izateko arrisku-faktore gisa aztertzeko, gizonezkoak ziren aztergaiak, talde horretan eragin handiena zutenak. Gainera, hipertentsioa eta diabetesa izateko arriskua ezagutzen diren arrisku-faktore guztietatik at daudela jo da, eta horiek areagotu egiten dute diabetesa eta gaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskua. Hala ere, eta “European Heart Journal”-en arabera, emakume hipertentsiodunek hiru aldiz aukera gehiago dituzte 2. motako diabetesa garatzeko normaltzat jotako mugen barruan tentsio arteriala duten emakumeek baino.
Emakume erretzaileek gizonezko erretzaileek baino %20 joera handiagoa dute BGBK garatzeko
Brigham and Women’s Ospitaleko, Harvardeko Medikuntza Fakultateko eta Harvardeko Osasun Publikoko Fakultateko (AEB) ikertzaileek egin dute azterketa, eta hamar urtez diabetesik eta gaixotasun kardiobaskularrik ez duten 38.000 emakumeri baino gehiagori egin die jarraipena. Arteria-tentsioaren hasierako zifrak azaldu ditu. Datu horien arabera, obesitateak garrantzi handia eta independentea du diabetesaren garapenean, nahiz eta autoreek zehaztu duten gehikuntza ez dela gehiegizko pisuagatik bakarrik gertatzen. Emaitzen arabera, arriskua hirukoiztu egiten da, odol-presio altuenetik txikienera, pisu-kategoria guztietan (pisu normala, gehiegizko pisua eta obesitatea).
Ikertzaileek diotenez, odol-hodietako barne-pareta estaltzen duten zelulek egindako prozesu biokimiko normalak etetea izan liteke kausa bat. Asaldura horren ondorioz, arteria-presioa eta glizemia okertu egingo lirateke. Aurkikuntza horrek zerikusia izango luke sindrome metabolikoarekin, gaixotasun kardiobaskularra eta diabetea izateko arriskua areagotzen baitu.
Emakume erretzaileak, BGBK arrisku handiagoa
Biriketako gaixotasun buxatzaile kroniko (BGBK) gisa ezagutzen diren gaixotasunek 600 milioi pertsonari baino gehiagori eragiten diete mundu osoan. Gaixotasun kroniko nagusienetako bat da, eta Txinako bigarren heriotza-arrazoia. Tabakoa da kausa nagusia, eta, Pneumologiako eta Kirurgia Torazikoko Espainiako Elkartearen (SEPAR) datuen arabera, Lehen Mailako Arretako pazienteen %87k eta Pneumologiako pazienteen %94k dute, eta orain arte gizonezkoek baino lehentasun handiagoa dute.
Hala ere, errealitatea aldatzen hasi da. Emakumeek gero eta gehiago erretzen dute, eta erretzaileek baino arrisku handiagoa dute biriketako gaixotasunak garatzeko, hala nola enfisema eta bronkitis kronikoa, berriki egindako ikerketa txinatar baten arabera. Erretzea eta leku itxi batean ikatza eta beste erregai batzuk erretzeak kutsatutako airean egotea BGBKren arrisku-faktore ezagunak dira, nahiz eta, orain arte, Txinan ez duen azterketarik egin zigarroak BGBK arriskua nola eragiten duen aztertzeko.
Nankingeko Unibertsitate Medikoko ikertzaileek adierazi dute emakume erretzaileak gizon erretzaileak baino %20 gehiago direla BGBK garatzeko joera dutenak, baina arrazoia ez dago argi. Emaitzak “Arnaskology” aldizkarian argitaratu dira, eta lotura ahula erakusten dute neguan berokuntzarako ikatza erabiltzearen eta ez-erretzaileek BGBK izateko duten arriskuaren artean. Batez ere, emakumeengan.
Haurtzaroan esne gutxi kontsumitzen duten neskek arrisku handiagoa dute helduaroan asma garatzeko. Arriskua areagotu egiten da, gainera, gehiegizko pisua badute. Hala, bada, zortzi urtetik hamar urtera bitarteko 700 gazteri buruz Kanadako azterlan bat argitaratu berri dute Allergy-n. Azterketa batzuen arabera, haurtzaroan esne gutxi (astean bitan edo gutxiagotan) hartzeak gehiegizko pisua izateko joera zuen, eta gehiegizko kilo hori haurren asma izateko arrisku handiagoarekin lotzen zen.
Ikerketan, Anita L-k zuzendua. Winnipegeko (Kanada) University of Manitobako Kozyrskyj-ek dioenez, esneki gutxi eta pisu gehiegi edateak zerikusia dute nesken artean asma-arrisku handiagoarekin, eta bi faktoreek bat egiten dutenean, emaitza okerragoa da. Aztertutako neska asmatikoak gainerakoek baino lau aldiz joera handiagoa zuten gehiegizko pisua izateko eta esne gutxi hartzeko, gurasoen ohiko dieta, ariketa fisikoa eta maila soziokulturala edozein izanda ere.
Ikertzaileek diotenez, esneki gutxi kontsumitzen duten haurrek D bitamina gutxi dute, batez ere eguzki-argi gutxi dagoen lekuetan bizi badira. Bitamina horrek organismoko zelulek hormona estrogenoari nola erantzuten dioten eragin dezake. Era berean, zenbait azterlanetan iradokitzen da hormona hori aire-bideen hanturan sartuta dagoela eta emakumeen asma-sintometan eragina izango lukeela. Efektu hori, gainera, handitu egingo litzateke neskek gehiegizko pisua badute, haien estrogeno-mailak, oro har, pisu normaleko neskenak baino handiagoak baitira.
Osasun eta Kontsumo Ministerioak, Emakumearen Osasunaren Behatokiaren bidez, 800.000 euro bideratu ditu emakumeen osasuna aztertzeko ikerketa zientifikorako. Ekarpen hori Osasun Ikerketen Funtsaren (FIS) ikerketa biomedikorako eta osasun zientzietarako laguntza orokorren 2007ko deialdiaren barruan dago. Emakumeen osasun-arazo espezifikoei lotutako gaixotasun kronikoak izateko arrisku-faktoreak (bularreko minbizia eta ginekologikoa), haurdunaldiaren borondatezko etendurak, haurdunaldiaren, erditzearen eta menopausiaren arretaren eraginkortasuna, depresioa, anorexia eta fibromialgia, besteak beste.
