Sedentarismoa, obesitateaz eta tabakismoaz gain, osasunaren etsai nagusietako bat da Mendebaldean. Jarduera fisiko urriak eta eserita ematen diren orduek heriotza-arriskua areagotzen dute. Berriki egindako azterlan baten arabera, gainera, egunean sei orduz baino gehiagoz egoera horretan egoteak heriotza-arriskua areagotzen du, gero kirolean ematen den denbora kontuan hartu gabe. Artikulu honetan, zenbait ordu jarraian eserita egoteko arriskuak eta bizitza aktiboak dakartzan onurak aipatzen dira.
Eserita zenbait orduz
Jarduera fisiko eskasarekin lotura estua izateaz gain, bizimodu sedentarioa pertsona bat eserita dagoen denborarekin lotzen da. Langile askoren eguneroko agertokia bulegoa eta ordenagailua dira. Minbiziaren Estatu Batuetako Elkarteko ikertzaileek berriki egindako azterlan batek frogatzen du sei ordu jarraian eserita egoteak nabarmen handitzen duela helduen heriotza-arriskua, batez ere emakumeen kasuan.
Txostenean 123.000 pertsona osasuntsu baino gehiagok hartu dute parte, eta 14 urtez egin zaie jarraipena. Denbora horretan, sedentarismo-mailaz gain, beste aldagai batzuk ere hartu dira kontuan: obesitatea, tabakismoa, gaixotasun kardiobaskularrak eta minbizia. Ikertzaileek baieztatu dutenez, sei ordutik gora eserita dauden emakumeek hiltzeko probabilitatea %37 handitzen dute, bi ordutik behera hilda daudenek baino. Gizonezkoetan, arrisku hori %18koa da.
Telebista ikusten emandako ordu bakoitzeko, heriotza-tasa kardiobaskularraren arriskua %11 handitzen da.
Azterketan egindako aurkikuntza garrantzitsuenetako bat da sedentarismo-orduak ez direla jarduera fisikoaren graduaren berdina; beraz, heriotza-arriskua handitu egiten da, orobat, eserita ematen den denboran, lanaldiaren gainerako orduetan egiten den ariketa edozein dela ere. Hori kontuan hartu behar da, jarduera fisiko osasungarria duten pertsonek hiltzeko arrisku handia izan baitezakete, altxatu gabe dauden bitartean.
Ikerketak erakusten duenez, arriskua areagotu egiten da sei ordu baino gehiagoz eserita dauden eta jarduera fisiko gutxi egiten duten gizabanakoetan. Emaitzen arabera, horrek gizonen % 48ri eta emakumeen % 94ri eragiten die. Ikertzaileek diotenez, eserita egoteak triglizeridoen metabolismoan, kolesterolean eta dentsitate handiko lipoproteinetan eragiten du, besteak beste, arrisku kardiobaskularreko biomarkatzaileak, arterien osasunean eragiten dutenak. Gaur egun jarduera asko mahai baten aurrean eta eserita egiten direnez, adituek ordu arteko atsedenaldi txikiak gomendatzen dituzte jaikitzeko eta denbora batez ibiltzeko.
Australiako zientzialariek egindako eta Circulation aldizkarian argitaratutako beste lan batek erakusten duenez, telebista ikusten ematen den ordu bakoitzak %11 gehiago handitzen du heriotza-arriskua, batez ere gaixotasun kardiobaskularrarekin lotuta. David Dunstan ikerketa honen koordinatzaileak adierazi duenez, “aldaketa teknologiko, ekonomiko eta sozialek jendea lehen bezala mugitzea eragiten dute. Jende askok “salto egiten du” autoko jarlekutik bulegora eta, gero, etxeko aulkira telebista ikusteko”.
Ahalegin txikia onura handietarako
Ariketak estresa hobetzen du, oroimena estimulatzen du eta onuragarria da depresioa eta Alzheimer gaitza tratatzeko.
Jarduera fisikoaren maila egokiak ematen dituen onuretako batzuk nabarmenak dira, baina beste batzuk ez. Zalantzak argitzeko, Elikadurari buruzko Europako Informazio Kontseiluak dokumentu bat argitaratu du, bizitza aktiboa izateak dituen abantailak eta nola egin azaltzen duena. Ikerlanaren autore nagusietako batek, Bristolgo Unibertsitateko (Erresuma Batua) Ken Fox irakasleak, nabarmentzen du helduen jarduera fisiko egokiak erdira murritz dezakeela gaixotasunagatik hiltzeko probabilitatea. Erretzeari uzteak bizitza aktiboa izateak dakartzan onurak parekatzen ditu.
Edozein kirol egunero egiteak dituen abantailarik aipagarrienak, lehenik eta behin, obesitatea gutxitzea eta prebenitzea dira. Ondorio horri oso lotuta dago gaixotasun kardiobaskularrak izateko probabilitatea gutxitzea, hori baita herrialde garatuenetan heriotza-eragile nagusia. 2. motako diabetesa ere kontuan hartu behar da, obesitatea gutxitzeak eta jarduera fisiko egokia egiteak murriztu egiten baitute diabetesa garatzeko arriskua.
Bestalde, ariketa ondo egiteak tumoreak izateko aukera txikiagoa dakar, batez ere kolonekoa, biriketakoa eta bularrekoa. Beste abantaila nabarmen batzuk muskuluak eta hezurrak indartzea dira, jarduera fisikoak hezur-dentsitatea laguntzen baitu eta osteoporosia atzeratzen.
Ariketa fisikoa egitea, organismoarentzat ez ezik, adimenarentzat ere ona da. Zenbait ikerketaren arabera, estresaren bilakaera kontrolatzen du, oroimena estimulatzen du eta, gainera, oso onuragarria izan daiteke depresioaren eta Alzheimer gaitzaren tratamendurako.
Kirola egitean kontuan hartu beharreko oinarrizko bi alderdi intentsitatea eta maiztasuna dira. Lehen uste zen egokiena zela egunean gutxienez 20 minutuz ariketa fisiko bizia egitea. Geroago, intentsitate ertaineko ariketak onura berberak ekartzen dituela egiaztatu da: 30 minutuz oinez ibiltzea, ia egunero, alternatiba erraza izan daiteke.
Azken azterketek adierazten dutenez, intentsitate handiko ariketa egiteko hamar minutuko bi edo hiru saiok jarduera berak atsedenaldirik gabe egiten dituen antzeko onurak ekartzen dizkiete ordutegi doituko pertsonei. Gogorik edo denborarik ez dutenentzat, beti da ideia ona ohitura sedentario txikiak aldatzea eta eskailerak erabiltzea edo, are gehiago, zutik denbora gehiago egotea, eserita egon beharrean.
