Gaixotasun arterial periferikoa (“erakusleihoko gaixotasuna” ere deitzen zaio) duten espainiarren %20 diagnostikatu gabe dago. Hori dela eta, eta patologia hori goiz detektatzeko eta haiei hobeto heltzeko, Familia eta Komunitate Medikuntzaren Espainiako Elkarteak (semFYC) eta Angiologiaren eta Kirurgia Baskularraren Espainiako Elkarteak (SEACV) profesionalentzako lehen adostasun-agiria egin dute.
Gaixotasun hori oraindik “oso gutxiegi” dago, SEACVko presidenteak, Francisco Lozano irakasleak, onartu zuen modu asintomatikoan aurkezten delako. Santiago Díaz semFYCko ordezkariak azaldu zuenez, patologia garaiz diagnostikatzea da misio nagusietako bat. “Erronka bat da, sintomarik ez izateak ez baitu esan nahi gaixotasuna larria ez denik. Ez da erraza, gaixotasuna motel ezartzen baita, eta jarduera fisiko gutxi duten edo mugikortasuna mugatzen dien beste patologia bat duten pazienteez ari gara”, zehaztu zuen. “Baina ezin dugu itxaron. Badakigu beste arrazoi batengatik datorren gaixo bati sintomaz aktiboki galdetzeak diagnostikoa errazago egin diezagukeela” esan zuen.
Lozanok salatu zuenez, “ez dago epidemiologia- eta komorbilitate-datu zehatzik, eta, horren ondorioz, osasun-agintariek ez dakite zer errealitate den eta zer kostu ekonomiko, sozial eta lan kostu duen, eta horrek zuzenean eragiten du osasun-plangintzak patologia hori erabiltzeko eraginkortasunik ez izatea”. Alde horretatik, irakasleak nabarmendu zuen gidaliburuak gizarteekiko lankidetza bultzatu behar duela eta “baliabide-urritasuna paziente baskularrek dituzten era guztietako beharrekin bateratzeko erronka” bere gain hartu behar duela.
Gidan adostasunak daude oin diabetikoa eta gutxiegitasun benoso kronikoa erabiltzeko. Onartzen da patologia baskularrak leku nabarmena duen arren, Lehen Mailako Arretako medikuen eta Angiologiako eta Kirurgia Baskularreko espezialisten arteko koordinazioa ez dela egokia izan Espainian. Biztanleriaren zahartzeak gero eta eragin handiagoa duen patologia horri “erakusleihoen gaixotasuna” deitzen zaio, distantzia handiak egin ondoren gelditzeko beharraren ondorioz. Gero, denborarekin, buxatutako arteriak handitu egiten dira, eta distantzia horiek laburtu egiten dira pixkanaka, eta pazienteak mina senti dezake atsedenean ere. Hortik aurrera, gaixoak gangrena-formako lesio iskemikoak garatzen ditu, gorputz-adarra moztu beharra ekar dezaketenak.
Arteria-eritasun periferikoak 50 eta 70 urte bitarteko biztanleriaren %5i eragiten dio, eta 70 urtetik gorakoetan %10etik gorako prebalentzia du. Espainian 900.000 pertsona inguruk dute patologia hori.
