Zergatik ez die eragiten haurrei SARS-Cov-2 koronabirusak, eta gehienek asintomatikoki edo arin igarotzen dute covid-19? Pandemiaren hasieratik, askok egiten dugu galdera hau. Oraindik ez dago egoera hori azaltzen duen ebidentzia zientifiko sendorik, baina, duela egun batzuk, azterlan baten arabera, difteriaren eta tetanosaren aurkako txertoek (tosferina dutenak edo ez dutenak), haurrek bi hilabetetik jasotzen dituztenak, gaixotasun berriaren aurrean babes-efektuak izan ditzakete. Eta hipotesi bat besterik ez den arren, populazioaren arteko erreakzioak ez du itxaron: farmazietan duen eskaera handitu egin da. Hurrengo lerroetan, txertoei buruz, ikerkuntzan planteatzen den hipotesiari buruz eta adituen arabera gehiegi eskatzeak izan ditzakeen ondorioei buruz arituko gara.
Difteria eta tetanoserako txertoak
Difteria Corynebacterium diphtheriae bakterioak eragindako arnas gaixotasuna da, eta gaixo eramaile batekin kontaktuan egoteagatik kutsatzen da. Eztarriaren hantura eragiten du, eta arnastea eta heriotza ere eragotz ditzake. Hain zuzen, hilgarritasuna %5 eta %10 bitartekoa da. Gainera, ernamuin horrek bihotza eta garuna kaltetzen dituen toxina sortzen du.
Tetanosa, berriz, Clostridium tetani izeneko exotoxina batek eragindako gaixotasun oso larria da, eta gaizki aireztatutako zaurietan hazten da. Infekzioak muskulu-zurruntasuna, espasmo mingarriak, arnasa hartzeko eta irensteko zailtasuna eta konbultsioak eragiten ditu, besteak beste. Heriotza-tasa kasuen %40 ingurukoa da.
Gaitz horien kontra txerto inaktibatu batzuk daude (ez da txerto bizia), %97ko eraginkortasun klinikoarekin difteriaren kasuan eta %100ekoa tetanosaren kasuan. Baina beti dira txerto konbinatuen parte, hau da, beste osagai batzuk dituztenak:
Td-k bi gaixotasun horiek estaltzen ditu.
– DTPak eta Tdpak, gainera, tosferinatik babesten dute.
– pentabalenteak b motako H. influenzae-ren eta polioaren kontra ere egiten du.
?eta hexabalenteak beste urrats bat egiten du, eta, gainera, B hepatitisaren aurka babesten du.
Eta, hain zuzen, Tdpa eta Td txertoen eskaria handitu egin da farmazietan, Espainiako Pediatria Elkarteko (CAV-AEP) Txertoen Aholku Batzordearen arabera. Hain zuzen, “hornikuntzarik eza gertatu da”, Familia eta Komunitate Farmaziako Espainiako Elkarteak (SEFAC) berretsi duenez. Lehenengoa AEPren txertaketa sistematikoen egutegian jasotzen da, 6, 12 eta 14 urteko haurrentzat eta haurdunentzat (hirugarren hiruhilekoan); TD, berriz, 14 eta 65 urtetik gorako helduen txerto-egutegietan dago.
Kasu horietan guztietan, doan ematen dira txertaketa-zentroetan, batez ere osasun-zentroetan eta ospitaleetan eta bestelako zentro akreditatuetan. Eta CAV-AEPek dioenez, ezinbestekoa da aldez aurretik medikuaren agindua eta agindua izatea.
Zer gertatuko litzateke guztiok DTP bakterio-txerto hirukoitza jarriko bagenu?
Txerto horiek gehiegi emanez gero, behar ez bezala erabiltzen badira, arazoak sor daitezke baimendutako erabilerarako. Txertoen Aholku Batzordeak ohartarazi du. Hain zuzen, 2020an Espainian eskuragarri zeuden hiru Td txertoetatik batek hornikuntza-arazoak izan zituen jada 2017an, eta beste batek duela gutxi merkaturatzeari utzi dio, Sendagaien eta Osasun Produktuen Espainiako Agentziaren (ECG) Medikamentuen Online Informazio Zentroan (CIMA) jasotzen den bezala.
Irudia: CDC
CAV-AEPek batez ere Tdpa (Espainian bi marka merkaturatzen dira) jartzen du fokua. Bularreko ume txikiei tosferina prebenitzen laguntzen die, haurdunaldiaren azken hiruhilekoan amak txertatuz. “Erabilera onuragarria izan da, batez ere etorkizuneko haurrarentzat, eta indarrean dauden txerto-gomendioetan sartzen da”, adierazi du.
AEPko erakundeak berak ohartarazten du, halaber, onarturiko jarraibideetatik kanpo erabiltzeak, besteak beste, segurtasunaren pertzepzio faltsua eta kutsatzeko eta infekzioa transmititzeko arrisku txikiagoa ekar ditzakeela.
Txertoa jartzea gomendatzen duen azterketari buruz
Hainbat itxaropen sortu dituen artikulua Frontiers in Immunology Pedro A zientzia-aldizkarian sinatu du. Reche, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko (UCM) Immunologia Saileko biokimikoa. Lanaren arabera, SARS-CoV-2 birusaren eta DTP (difteria, tetanosa eta tosferina) bakterio-txerto hirukoitzean dauden antigenoen artean immunitate gurutzatu zabala dagoela identifikatu da. Immunitate gurutzatu horri esker, T CD8 eta CD4 linfozitoen eta B linfozitoen bidez txertatutako indibiduoetan SARS-CoV-2 erantzun babesleak aktiba daitezke. Hori dela eta, “komeni da txerto hori edo biztanleria orokorrean karga antigeniko txikiagoko deribaturen bat erabiltzea, eta, hala, SARS-CoV-2 sistemaren aurrean immunitate-erantzuna indartzea”, azaldu du UCMk prentsa-ohar batean.
Hala ere, AEPren Txertoen Aholku Batzordearen arabera, “ez dago justifikatuta difteria, tetanosa eta tosferina txertoak ematea, ez eta gaur egungo txertorik ere, koiperaren aurkako babesa lortzeko”. Duela gutxi kaleratutako argitalpen batean (azaroaren 9an), gaixotasun berriaren aurkako BCG (tuberkulosia) babes-funtzioa aztertzen ari dela gogorarazten du, eta, beraz, txertoek covid-19 delakoaren aurrean izan dezaketen babes-eginkizuna “paperari buruzko hipotesi bat besterik ez da, oraindik ez baitu horren ebidentziarik”. Gainera, uste du “erreaktibotasun gurutzatua dagoela frogatuta ere, azpimarratu behar da horrek ez dakarrela inolako babesik nahitaez, eta hori, hala badagokio, berriro frogatu beharko litzatekeen emaitza gehigarria izango litzatekeela”.
Bere ustez, ordea, aztertzen ari diren txertoek pandemiak planteatzen dituen arazoei konponbide eraginkorrik ematen ez badiete arrazoizko epe batean, justifika liteke ebaluatzea ea zeregin osagarririk izan dezaketen koidaren kontrolan19.
Espainiako Txertoen Elkarteak (AEV) ere erakusten ditu Prudentesek. “Teknikoki ongi planteatutako hipotesi bat da, baina ez du kausalitaterik ezartzen. Horretarako, azterketa epidemiologikoak egin beharko lirateke ad hoc”, azaldu dute adituek.
Sektore farmazeutikoak ere iritzia eman du. Sevillako Farmazialarien Elkargoak, Diario de Sevillaren esanetan, ez DTP txertoa, ez tetanosaren txertoa ez dira covid-19ren aurkako txertoak. Eta zuhurtasunera deitu zuen: “Artikulu teoriko bat argitaratzea, biztanleria-azterketarik gabe, ez da, ezta hurrik eman ere, txertatutako jendeak babestuta dagoela uste izateko adina ebidentzia. Kontuz ibili”.
