Lotara joan nahi ez duten edo gelan bakarrik geratu ezin diren haurrak, argiak itzalita. Txikienek iluntasunari dioten beldurra psikologoei eta psikiatrei kontsulta egiteko arrazoi ohikoenetako bat da, haurren artean fobiarik ohikoenetakoa baita. Ikertzaile espainiarrek garatutako terapia berri batek, haien arabera, eraginkortasun handia du haurrei fobia gainditzen laguntzeko.
Iluntasunaren beldurra 18 hilabetetik aurrera izaten da maiz. Oso ohikoa da, batez ere, lau eta sei urte bitartean. Haur batentzat, iluntasuna izan daiteke filmetan ikusi dituen mamuak edo munstroak ezkutatzen diren tokia. Berrutxeekin edo antsietatearekin ager daiteke ohera joan behar denean. Are gehiago, haur batzuek ez dute gaua lagunen edo senideen etxean pasatu nahi arrazoi horregatik.
Beldurrak: ebolutiboak eta desmoldakorrak
18 hilabete eta zortzi edo bederatzi urte bitartean, iluntasunaren beldurra eboluzio-beldur gisa hartzen da, hau da, haurraren garapen psikologiko arruntaren parte gisa. Gehienak iragankorrak dira eta ez dute haurraren eguneroko bizitza oztopatzen. Horien eta desmoldakorren arteko aldea da azken horiek intentsitate handiz agertzen direla edo nabarmen eragiten diotela haurren portaerari familian, lagunekin edo eskolan.
Zortzi edo bederatzi urtetik aurrera, beldurra gutxitu egiten da, baina, kalkuluen arabera, haurren %2,3k mantentzen dute. Kasu honetan, beldur moldakaitza .
Iluntasunaren beldurraren aurka
Kontsigna garrantzitsua iluntasun-egoerei aurre egitera ez behartzea da, horretarako erresistentzia handia erakusten badu.
Murtziako Unibertsitateak eta Elxeko Miguel Hernández Unibertsitateak elkarrekin egindako ikerketa baten arabera, iluntasunaren beldurra gainditzeko tratamendua etxean egin behar da, gurasoen parte-hartze aktiboarekin. Espezialistentzat, funtsezkoa da gurasoek haurrarekin jolastea, haurrak beldurrari aurre egin diezaion, jolasa balitz bezala. Horrela, adituek diotenez, haurrak apurka-apurka iluntasunarekiko atxikimendu gutxiago sentitzea lortzen da.
Ondorio horretara iristeko, ikertzaileek azterlan bat egin zuten Albacete eta Murtziako 16 ikastetxetako bost eta zortzi urte bitarteko 32 haurrekin. Iluntasunari “beldur handia” sentitzen zioten haurrak ziren. Lehen, baztertu egin zuten antsietate-arazoren bat edo beste arazo psikologiko bat izatea.
Beldurra gainditzeko jolasa
Gurasoak astean behin bildu ziren terapeutekin zortzi astez. Lehen saioetan (60 edo 90 minutu irauten zuten), iluntasunaren beldurra zertan datzan azaltzen zitzaien, eta adierazten zutenean seme-alabekin nola jokatu erakusten zitzaien. Kontsigna nagusia ausartak izatea zen. Horrela, eredu seguru bihurtzen ziren, haurraren beldurra indartzen ez zuena.
Seme-alabekin egin zitzaketen jolasak ere erakusten zizkieten gurasoei, eta zer egin zezaketen haurrak uko eginez gero. Joko horietan, haurrak iluntasun-maila gero eta handiagoa zuten egoerei egin behar zien aurre, eta, pixkanaka eta gurasoen presentzia bizigarri eta babesgarriarekin, konturatu zitekeen ez zela ezer gertatzen argirik gabe egoteagatik. Beste kontsigna garrantzitsu bat iluntasun egoerei aurre egitera ez behartzea zen, horretarako erresistentzia handia erakusten bazuen. Era berean, seme-alabei modu ausartan portatzen zirela esateko eta, hartara, haien ausardia indartzeko irakasten zieten.
Emaitzen arabera, tratamendua amaitzean, haurren %95ek lortu zuten iluntasunari zioten beldurra gainditzea, eta ilunpean eta gurasoen laguntzarik gabe egiten zuten lo. Gainera, ikertzaileek diote tratamendu mota horrek arrakasta duela haurren beste fobia batzuei aurre egiteko ere, hala nola, zarata handiei eta animaliei, besteak beste.
Haurren beldurrak faktore ia konstantea dira hazkundean. Ikerketa batzuek adierazten duten bezala, sarrien artean iluntasunaren, animalien (batez ere zakurrak, hozka egin dezaketenak), mamuen, pertsona arrotzen edo herri-irudimeneko beste munstroen beldurra nabarmentzen da. Zortzi urtetik aurrera, beste batzuk garatzen dira, hala nola heriotzarekiko beldurra, haurra bere osasun egoeraz gehiegi kezkatzen bada.
