Helduentzako ortodontzia: jakin beharreko gauzak

Ortodontzia haurtzaroari eta nerabezaroari lotuta egon da beti hazkunde-prozesuaren ondorioz, baina hortzak ondo lerrokatuta lortzea ez da adinik. Duela urte batzuetatik, hortzetako malformazioak edozein pertsonarengan zuzentzen dira. Curull Klinikak egindako ikerketa baten arabera, “gaur egun ortodontzia-tratamenduak jasotzen dituzten pertsonen% 35ek baino gehiagok 20 urte edo gehiago dituzte” eta gehienek arrazoi estetikoengatik egiten dutela onartzen dute. Horixe da, hain zuzen, pertsona heldu gehienek ortodontziarako erabiltzen duten arrazoi nagusia (kasuen %67tan). Beste askok, berriz, nerabezaroan ez zuten hura behar izan, edo, egin bazuten, ez zen behar bezala egin (eta orduan aplikatzen ziren sistemak ez dira oraingoak bezain eraginkorrak).

Curull Klinikak adierazi duenez, kasu askotan, ortodontzia tratamendua bukatutzat ematen da, “atxikitze-protokoloak” beharrezkoak direnean, beste tratamendu baten beharrik ez izateko. Ahoan jartzen diren aparatu finkoak dira, hortz-piezak hasierako posiziora itzul ez daitezen, mugitzeko joera naturala baitute.

Denontzako ortodontzia

Ortodontzia-mota gero eta sofistikatuagoak sortu eta garatu dira, eta, azken urteotan, helduei ere aplikatu zaizkie. Urruti geratzen da ortodontzia haur edo nerabeentzat bakarrik dela uste izatea. Espezialitate horrek ez du adin-mugarik, nahiz eta adituek onartzen duten egokiena 12 eta 15 urte bitartekoa dela, hortzizioa osoa denean, edo lehenago, hortz-arazoak detektatzen badira. Zenbat eta lehenago jardun, orduan eta eraginkorragoak izango dira tratamenduak eta ez hain atzeraezinak etorkizunean eragin ditzaketen kalteak.

Helduen tratamendua konplexuagoa izan daiteke, eta zenbait adituren laguntza behar izaten da batzuetan

Zerk eragiten du hortzetako arazoak sortzea? Elikadura, ohiturak eta herentzia genetikoa dira ahoaren garapenean eragiten duten faktore nagusiak. Ortodontzia-teknikek, helduen arazo estetikoak zuzentzeaz gain, hortzetako osasun-arazoak konpon ditzakete, hala nola baraila-patologia hautsiak.

Baina kontuan izan behar da helduetan tratamendu hori haurrena baino konplexuagoa izan daitekeela, eta zenbaitetan ere beharrezkoa izan daitekeela ortodontzista ez ezik, periodozista ere (hortzoietan, adibidez), dentista eta kirurgialari maxilofaziala.

Espainiako Ortodontzia Elkartearen arabera, tratamendu zuzentzailea egiteko erabiltzen diren teknikak hiru motatakoak dira, batez ere, oklusio finkatua zuzentzeko erabiltzen direnak:

• Aparatu funtzionalak. Aldi baterako edo aldi baterako hortzak dira. Aparatuak jarduten duen sistemaren funtzionalismoa aldatzen dute, muskulu-indarren norabidea eta intentsitatea aldatzen dituzte, eta transformazioak edo masailezur zuzentzaileak sortzen dituzte.
• Aparatu erauzgarriak. “Kita eta pon” tresnak dira, haurraren hazkuntzan erabiliak, anomalia funtzionalak, eskeletikoak edo garatzen ari diren ohiturak zuzentzeko. Gailu horiek desberdinak dira, adingabekoaren anomaliaren arabera. Plaka gisa ezagutzen dira, batez ere masailezurrak zabaltzeko erabiltzen dira, hortzen apiketa arinak eta hortz-mugimendu espezifikoak zuzentzeko.
• Aparatu finkoak. Hortz bakoitzean zementatutako braketak dituen ortodontzia-sistema klasikoa da, eta arku metaliko batek lotzen ditu elkarrekin. Azterketa bakoitzean, espezialistak brakketok aktibatzen ditu hortzak mugitu eta pixkanaka lerrokatuz joan daitezen, eta estetika eta funtzionalitate egokiak lortzen ditu. Beste bi aparatuek ez bezala, horiek banan-banan mugi ditzakete hortz-pieza guztiak edozein norabidetan. Horiekin elastikoak edo masailezurretako gomak erabiltzen dira, hortzak eta masailezurrak mugitzeko behar den presioa egiteko.

Ortodontzia motak

Tratamenduak urte eta erdi eta hiru urte bitartekoak izaten dira. SEDOk dio 12 urte inguruko tratamendu zuzentzaileak hasteko gomendioak “ez duela esan nahi nerabezaroan edo helduaroan hasi ezin direnik”, baina tratamenduek helburu eta emaitza desberdinak izango dituzte. Bai, gogoratzen du garrantzitsua dela, aparatuekin tratamendua amaitu ondoren, atxikitzaileekin jarraitzea, atxikitzaileekin jarraitzea hezurra eta hortzoiak aldaketara egokitu arte; beraz, aldi baterako dira.

Ortodontzia ere ikusgai (klasikoa) edo ikusezina izan daiteke:

• Zeramikako braketak. Zeharrargiak edo gardenak izan daitezke, eta hortzen kanpoko gainazalean itsatsi. Ez dute metal ikusgarririk, eta ez dute hizkeran interferitzen.
• Invaliing. Ia ikusezina den metodoa da, eta hortzak plastiko gardeneko lerrokagailu edo zorro baten bidez lerrokatzen ditu. Erauzgarriak dira (kendu eta jarri egiten dira), eta pazientearentzat neurrira eginak daude. Ortodontzia-mota honekin ez da braketarik eraman behar.
• Mihi-ortodontzia. Aparatuak brákete klasikoen antzekoak dira, baina hortzen barruko aldean katigatuta daude, eta ezkutuan daude.