Zaratak ondorio nabarmenak eta kaltegarriak ditu osasunean. Entzumenari eragiten dio, baina gaixotasun kardiobaskularrak areagotzen ditu eta digestio-arazoak, estresa eta loaren nahasteak eragiten ditu, oroimenean eta ikaskuntzan eragina dutenak. Eta ez egotea? Isiltasuna, batzuetan, deserosoa izaten da, eta pertsona batzuek soinu-hutsune hori musikarekin edo irratiaren edo telebistaren konpainiarekin bete behar izaten dute, adibidez. Baina zenbait ikerketak diote isiltasunak ondorio positiboak dituela osasunean. Ohitura osasungarri hori zer den eta nola praktikatu azalduko dizugu, onura horiek guztiak lortzeko.
Isiltasunak organismoan dituen onurak
Zaratari egin diogu. Trafikoa, kafe-makina, hozkailua, telefonoa, haurrak korrika, telebista, terrazetako zalaparta… Hain ohituta gaude gehiegizko soinura, ezen, hura ez dagoenean, gogaikarri eta urduri jartzen gaitu, edo beldurra ere ematen digu. Eta horrek, hainbeste esposiziok, gure portaeran aldaketak eragin ditzake, nekea eta estresa, besteak beste.
Baina soinurik ez izatea eta hitz egin gabe denbora batez egotea, hau da, isiltasuna, giza premia bat da, eta ez gara konpontzen. Eta onura ugari ekartzen dizkio gure organismoari. Hauek dira garrantzitsuenak:
- Estresa eta antsietatea murrizten ditu. Zaratak eragiten du gure gorputzean kortisol eta adrenalina mailak handitzea, estresarekin lotutako hormonak. Baina isiltasunak organismoan eta garunean estresa eta tentsioa askatzeko gaitasuna du. Hau da, erlaxazioaren alde egiten du, “adimenarentzat funtsezkoa den egoera”, dio Noelia Hernández psikologo klinikoak, eta, beraz, gogoetak. “Bizitza lasaia dugu, dena presaka egiten dugu, eta badirudi minutu bat ere ez dugula entzuteko eta zer behar dugun identifikatzeko. Isiltasunarekin moteldu, jaso, lasaitu eta entzun egiten ditugu ‘badut eta behar dut’-ren pentsamendu negatiboak edo automatikoak, aldatzeko eta hain erabilgarriak diren ikusteko”, esan du Madrilgo Psikologiako Elkargo Ofizialak. Zientifikoki, Paviako Unibertsitateak (Italia) 2006an Heart aldizkarian argitaratutako azterlan batek jasotzen du, non ikusi baitzuten bi minutuko isiluneak erlaxagarriagoak direla bi minutuko musika lasaigarria baino. “Geldialdiak bihotz-maiztasuna, arteria-presioa eta minutuko aireztapena murriztu zituen, baita oinarri-lerrotik behera ere”, azaldu dute.
- Bihotzeko gaixotasunak izateko arriskua murrizten du. Eta estresa arintzeko, odol-presioa jaisten du. Zenbait ikerketak adierazten dutenez, zarataren eraginpean etengabe egoteak hipertentsio arteriala eta arteriosklerosia eragiten ditu. Craig Zimring ingurumen-psikologoak 2004an artikulu bat idatzi zuen jaioberrien zainketa intentsiboetako unitateen zarata aztertzeko. Artikulu horretan, kutsadura akustikoaren ondorioz, gure gorputzak presio arteriala eta bihotz-maiztasuna areagotzen ditu.
- Ongizate psikologikoaren sentsazioa areagotzen du. Giro lasaigarri batean, endorfinak (zorionaren hormona) eta serotonina jariatzen hasten da organismoa, eta horrek aldarte-aldaketa eragiten du.
Irudia: Pexel-ak
- Loa hobetu eta insomnioa murrizten du. Oheratu aurretik isilik erlaxatzea oso garrantzitsua da lo indarberritzailea izateko. Baina egunean zenbait minutuz isilik egon arren, lo egiten ere lagun diezaguke. Izan ere, mindfulnessak bultzatzen duen gogoetazko eta kontzientezko meditazioa praktikatzeak, arreta hemen eta orain zentratzera eta pentsamenduak eta emozioak objektiboki behatzera animatzen duenak, lagun diezaieke adineko pertsonei gauez hobeto lo egiten, JAMA Internal Medicine-k 2015. urtean argitaratutako azterlan baten arabera.
- Garuna birsortzen du. Brain Structure and Functions aldizkarian agertu zen 2013ko lan zientifiko baten arabera, egunean bi orduko isiltasunak zelula berriak garatzea ahalbidetzen du hipozelaian, ikaskuntzari, memoriari eta emozioei lotutako garunaren eremuan. “Barne-bilketak energia ematen digu, pilak kargatzen dizkigu eta sinesten ez genituen gauzak aurkitzen eta ikusten laguntzen digu, pandemia honetan ikusi dugun bezala: borondate, indar eta eusteko gaitasun handiagoa dugula. Isiltasunean ikusten dugu zer behar dugun, zer bilatzen dugun, gauzak nola eraman… oso ondo datorkigu”, esan du psikologoak, Madrilen kontsulta eginda.
- Sormena eta ikaskuntza sustatzen ditu. Aurreko onurarekin batera, isiltasunak kontzentratzen, arreta hobetzen, sakonki hausnartzen, inspirazioa sortzen eta, beraz, gure sormena areagotzen laguntzen du.
- Beste batzuk: sistema immunologikoa indartzen du eta buruko mina eta migrainak arintzen laguntzen du.
Nola egin isiltasuna
Edozein une da ona isilik egoteko. Horietako bat, gaua. Loa hartzeko, irratia entzun, telebistarekin lo egin eta musika lasaigarria entzuten duten pertsonak daude. Baina ohera joateko onena isiltasuna da. “Gure barne-mundua entzunez, itsasoa edo naturako beste espazio bat irudikatuz…”, dio Hernándezek.
Eta, goizean jaikitzen garenean, une egokia da egunero isiltasuna praktikatzeko, errutina gisa. Formula horren bidez, lanaldia betetzeko eta benetan garrantzitsua den horretan arreta jartzeko “pilak kargatzen” laguntzen da.
Jakina, komeni da isiltasuna egitea gorputzak behar duenean, edozein ordutan. Seinaleak? Sabelean korapiloa nabaritzen dugunean, ezin dugu irentsi… erlaxatzea eta arnasketa-ariketak egitea komeni da. “Eta garrantzitsua da geure buruari galdetzea: zer gertatzen ari den, zer sentitzen dudan, non sentitzen dudan, zer egin dezakedan horren aurrean… Horrek geldiarazi, jaso eta isilik egotea eragiten digu”, adierazi du psikologoak.
Egunean 15-30 minutu nahikoa dira, jarraian edo une desberdinetan (goizez eta gauez, ahal dela), isiltasunaz eta haren onura guztiez gozatzeko. Baina, nola sartu isilik? “Lehenik eta behin, jakin behar dugu erlaxazioa eta lasaitasuna behar direla. Bestela, pilotu automatikoarekin jarraituko dugu. Ohitura hartu eta gorputzak eskatzen digun arte, egunero denbora bat bilatu behar dugu isiltasuna egiteko. Eta besteei (haurrak barne) eta geure buruari erakutsi behar diegu minutu horiek norberarentzat direla”, dio adituak.
Arnasketa lasaia, geure buruari entzuten dioguna, isiltasunari ekiteko modu bat da. Bakarrik egitea eraginkorragoa eta errazagoa izango da.
Irudia: ponce_photography
Eta lan moderatu atseginak egiten ditugun bitartean egin dezakegu, baita “eginbehar kutsua ez duten zaletasunak ere”: margotzea, idaztea, puzzle bat egitea, emozioak irudikatzeko motibatzen duen egunkaria eskura izatea… lisatu eta jostea ere lasaigarria izan daiteke. Baina ez du balioko modu obsesiboan edo hori egiteko betebeharrarekin egiten badugu. “Lasai egin behar da. Eta egun bat presaka goazelako ezin badugu, ez da ezer gertatzen”, dio.
Eta seme-alabak baditugu? Gure adibideak lan nagusia egingo du, baina, era berean, “lasai bizitzen irakatsi behar diegu, eta bizitza korrika egitea ez dela jakinarazi behar diegu, eta berehala telebista edo musika jartzea”. Eta aktiboenentzat garrantzitsua da, beren adinera egokitutako hizkeraz, erlaxatu, arnasa hartu, beren barne-mundua ezagutu… behar dutela ikusaraztea, eta horretarako leku bat izan behar dutela.
Isilik eta isilik 19
Oraindik isilik egon ez bazara, pandemiarekin has zaitezke. Eta ez bakarrik Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Nagusiko (CSIC) adituei eta María Cruz Minguillóni (aerosol atmosferikoen ikertzailea) kasu egiten diegulako. Horiek garraio publikoan isiltasuna gomendatzen dute, covid-19 kutsadurari aurrea hartzeko; izan ere, metroan edo autobusean hainbeste hotsekin hitz egiten dugunean, ohi baino altuagoa egiten dugu (garrasi egiten dugu), eta 50 aldiz aerosol gehiago igortzen ditugu
Isilik egoteak egungo egoera hobeto ulertzen lagunduko digu, ziurgabetasunez betea eta komunikabideekiko hiperkonexioz betea eta gure sare sozialen jakinarazpenak. “Kutsatzeko beldurra, arazo ekonomikoak, lan-galera, gertatuko denaren inguruko ziurgabetasuna… Hori dela eta, gehiago kezkatzen gaitu albisteak goizetik, eta haserre eta tentsioan has gaitezke eguna. Horregatik, barne-bilketa eta isilpeko introspekziozkoa zoragarria da goizeko lehen ordutik”, azaldu du Noelia Hernándezek.
