Espainiako Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) azken datuen arabera, gaixotasun kardiobaskularra da oraindik ere heriotza-eragile nagusia. Guztira, 122.466 pertsona hil ziren Espainian 2017an, zirkulazio-sistemako gaixotasunen ondorioz. Horiei aurre egiteko, prebenitu egin behar dira, eta, agertu badira, kontrolatzen saiatu behar da, eta sintomak azkar konpontzen jakin. Petra Sanz Mayodormo kardiologoaren laguntzarekin (Fundación Española del Corazón (FEC) Fundazioko Adituen Kontseiluko kidea), espezialistari noiz kontsultatu behar diogun jakiteko ohiko bost galderari erantzuten diegu.
Irudia: ??-etik
Sintoma hauekiko arreta
Zein dira kardiologoarekin hitzordua eskatu behar dugula ohartaraz diezaguketen seinale nagusiak?
Kardiologoarekin hitz egitea gomendatzen da, zeinu eta sintoma nagusi hauengatik:
- Bularreko mina, batez ere esfortzuekin.
- Esfortzuek eragindako neke-sentsazioa.
- Palpitazioak.
- Zorabioak edo sinkopea (konortea galtzea).
- Likidoen atxikipena (adibidez, hanken hantura).
- Zutitzearen disfuntzioa.
Komeni da, halaber, kardiologoari galdetzea, ohiko moduan egindako elektrokardiograma batean aldaketaren bat ikusten bada. Espezialistarengana joateko beste arrazoi bat da mediku batek bihotz-murmurio bat entzuten duela beste arrazoi batzuengatik, hala nola ohiko azterketa batean edo katarro batean.
Adina garrantzitsua da
Zein adinetatik aurrera komeni da arrisku kardiobaskularreko faktoreak berrikustea, hala nola hipertentsioa edo diabetesa?
Hipertentsio arterialari dagokionez, estrategia oportunistaren bidez goiz detektatzea gomendatzen da; hau da, arteria-tentsioa hartu beharko litzateke paziente bat edozein arrazoirengatik medikuarengana joaten denean, nahiz eta itxuraz hipertentsioarekin zerikusirik ez izan. Gainera, gutxienez 14 urte baino lehen hartzea gomendatzen da; lau edo bost urtean behin, 14 urtetik 40 urtera bitarte; eta bi urtean behin, 40 urtetik aurrera. Ez dago adin-mugarik bahetzea eteteko. Eta kontrol horiek nork egin behar dituen jakiteko, erizaintzako langileak dira horretarako profesionalik egokienak. Hipertentsio arteriala atzemanez gero (130/80 zenbakitik gora), oinarrizko osasun laguntzako medikuak adieraziko ditu etorkizuneko jarraibideak eta azterketak.
Diabeteari dagokionez, odol-analisiak hiru urtean behin egitea gomendatzen da 45 urtetik gorako pertsona guztietan (adin horretatik aurrera diabetesaren prebalentzia handitu egiten da). Arrisku kardiobaskularreko beste faktore batzuk (gehiegizko pisua, hipertentsioa, kolesterol altua, diabetearen familia-aurrekariak edo haurdunaldiko diabetesaren aurrekariak) dituzten pazienteek 45 urte bete aurretik diabetea duten ikertu beharko litzateke.
Elektrokardiograma bai ala bai?
Irudia: 123 min
Adin jakin batetik aurrera, elektrokardiograma bezalako proba espezifikoak egin behar ditugu?
Ez dago elektrokardiograma egiteko adina. Egokia litzateke pazienteak bihotz-patologiaren bat iradokitzen duen sintomarik edo zeinurik duen edo, diabetea, hipertentsio arteriala, tabakismoa, kolesterol-maila handia edo obesitatea direla eta, arrisku kardiobaskular handia duen.
Nolanahi ere, garrantzitsua da odol-analisia egitea eta arteria-tentsioa hartzea, hipertentsioa, diabetesa edo hiperkolesterolemia bezalako arrisku-faktore kardiobaskular “isilaren” bat agertzen den begiratzeko.
Familiak ere badu garrantzia
Familiako medikuari jakinarazi behar diogu lehen mailako gizonezko batek (aitak edo anaiak) 55 urte baino lehen infartua izan ote duen edo lehen mailako senide eme batek (amak edo arrebak) 65 urte baino lehen infartua izan ote duen?
Gaixotasun kardiobaskularra izateko arrisku handiagoa dago lehen mailako senideren batek gaixotasun kardiobaskularra izan badu adin goiztiarrean (55 urtetik beherako gizonak edo 65 urtetik beherako emakumeak). Gainera, arrisku kardiobaskularreko faktore aldaezina da, eta, beraz, oso garrantzitsua da familia-aurrekari horiek familia-medikuari eta kardiologoari azaltzea, alda daitezkeen gainerako arrisku kardiobaskularreko faktoreetan arreta handiagoa jar dezaten.
Nola eutsi gazteari bihotza
Zer egin dezakegu bihotza zahartzea ahalik eta gehien atzeratzeko?
Bihotzaren zahartzea atzeratzeko, bizimodu osasungarria hartu behar da, hipertentsio arteriala, diabetea edo kolesterola (arrisku-faktore “isilak”) ager ez dadin eta, gainera, tabakismoa saihesteko. Arrisku-faktore horiek guztiek bihotzaren zahartzea bizkortzen dute. Horregatik gomendatzen da inoiz ez erretzea, egunero ariketa fisikoa neurriz egitea eta elikadura zaintzea -dieta mediterraneoa da aukerarik onena, bihotz-hodietako hilkortasuna murrizten duela frogatu du-.
