Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, depresioa izango da mundu osoko bigarren ezintasun-arrazoia 2020. urtean. Gaur egun, Espainian lau eta sei milioi pertsona artean bizi direla kalkulatzen da. Munduan 340 milioi inguru dira. Nahaste psikologiko ohikoena da. Eragiten duen sufrimenduari beste faktore bat gehitu behar zaio, hura pairatzen duten pertsonen bizi-kalitatea okertzen laguntzen duena: askok jasotzen duten laguntza urria. Joera hori hausteko, joan den urrian kanpaina bat jarri zen abian “Ez gehiago bakarrik, zure ondoan gaude” lemapean. Kanpaina horretan, lehen mailako arretako adituek eta medikuek parte hartzen dute, kaltetutako pertsonek gizarte-laguntza handiagoa jaso dezaten jarduera ugari hasteko.
Imagen: gypsychica17
Europako Depresioaren Elkartearen (EDA) inkesta baten arabera, kaltetutakoen %30ek uste dute beren familiakoen eta osasun arloko profesionalen laguntza eskasa jasotzen dutela. Azterlan horretan bertan (7.000 pazientek baino gehiagok hartu zuten parte, eta horietatik 1.000 espainiarrak ziren), %12k uste dute ez dutela “batere edo ia batere ez” laguntzarik jaso. % 14k eta % 18k baietz erantzun dute, baina gutxi eta gutxiegi izan dela uste dute. Gainerako inkestatutakoek diote “asko edo nahiko” jaso dutela medikuntza- eta familia-ingurunearen euskarria.
“Ez bakarrik, zure ondoan gaude”
Emaitzak ikusita, Europako hainbat herrialdetan joan den urriaren 1ean hasitako “Ez gehiago bakarrik, zurekin gaude” kanpaina jarri du martxan EDk. Juan Manuel Mendive familia-medikuak, EDAren ordezkariak eta Espainian Depresioaren Europako Eguna antolatzeko arduradunak azaldu duenez, “komunikabideek duten eraginaren bidez gizarte-kontzientziazioa bilatzen dute”. Era berean, osasun arloko profesionalek garaiz antzematearen garrantziaz eta tratamendu egokiaz gehiago jabetu daitezen aprobetxatu nahi da.
Gaixotasun hori duten pertsona askoren isolamendu- eta bakardade-sentimendua arintzeko helburua du goiburuak. “Azpimarratu nahi dugu kaltetuek jakin behar dutela inguru bat prest dagoela hainbeste sufrimendu emozionaleko une zailetan laguntzeko”, azaldu du adituak.
Bakardadea, oztopo bat
Depresioa garatzeko arrazoi nagusietako bat bakardadea da.
Bakardade sentimendua, depresioa duen pertsona bakartuta dagoela sentitzea, ez da sufrimendu iturri bat baino gehiago. Taula larriagotzen laguntzen duen faktorea ere bada, eta zailagoa egiten du hura gainditzea. “Gizarte-laguntza oso garrantzitsua da buru-eritasun horren bilakaeran. Sostengatuta sentitzen diren pertsonek pronostiko hobea dute, eta sendatzeko aukera gehiago; aldiz, horrelakorik ez izatea kronikotasun-arazoekin lotuta dago”, dio Mendivek.
Funtsezkoa da gizarte-laguntzako sareak depresioa duten pertsonei mesede egitea. Baina, gainera, prebentzio-faktore garrantzitsu bihur daiteke. “Patologiarik ez baina laguntzarik ez duten pertsona askok izan lezakete onura: familia-ingurunearen edo lagunen inplikazio handiagotik (haiekin lotura afektibo sendoak ezarri beharko lirateke, beti gertatzen ez direnak), komunitatean eskuragarri dauden gizarte-laguntzako sareetan inplikazio handiagoa (kultura-, kirol- edo arte-elkarteak) eta balio terapeutiko handia izan dezaketenak”.
Bakardadea ez da buru-nahaste hori duten pertsonentzat beste zailtasun bat. Jaime Smith Depresiorako Aliantzaren sortzaileak (1995ean sortua, kaltetuei eta senideei laguntzeko) kanpaina hau aurkeztean adierazi zuen bakardadea dela bere garapenaren arrazoi nagusietako bat.
Kasu gehiegi diagnostikatu dira?
Bestalde, aditu batzuek diote patologia hori benetan patologia hori ez duten pertsonei diagnostikatzen zaiela. Horrela, osasun baliabideak kentzen zaizkie sufritzen duten pertsonei. Hori gertatzen da, batez ere, diagnostikorako behar den denbora faltagatik edo osasun mentaleko arazoak erregistratzeko zailtasunengatik, hala kodetu gabe. “Eguneroko bizitzako zailtasunek sortutako ezinegona edo tristura egoerei “depresio” deitzeko joera dago”, dio Mendivek. Haren iritziz, arrazoiren batengatik zorigaiztoko pertsonek hitzez adieraz dezakete beren egoera, eta pentsa dezakete depres daudela, nahasmendu horren diagnostikoa hutsaldu arte.
Aldi berean, deprimitutako pertsona askok ez dute diagnostiko egokia jasotzen. Zenbait ikerketaren arabera, depresioa duten pertsonen erdiek ez dute tratamendu egokirik: sintoma asko fisikoak dira (zorabioak edo buruko minak), eta osasun arloko profesionalek ez dute sakonki miatzen gaixotasuna baieztatzeko.
Depresioaren Europako Elkarteak (EDA) kontzientzia hartu nahi du gaitz horrek eragindako pertsonei eragiten dien ezgaitasun handiaz. Helburua pazienteen senideen sufrimendua eta gizartean sortzen dituen arazoak nabarmentzea da. Horregatik, elkarte horrek Depresioaren Europako Eguna ezarri zuen, nazioarteko hausnarketa-jardunaldi bat, haren inplikazioei buruz, ikuspuntu pertsonal, familiar eta sozialetik.
Beste helburuetako bat da profesionalek ulertzea beharrezkoa dela buru-eritasunak sortzen dituen arazoak konpontzen laguntzeko behar diren baliabideak erabiltzea. Espainian, Europako Egunarekin lotutako urteko jarduerak antolatzen ditu EDk. Horretarako, aholku-batzorde bat eratu zen, eta bertan ordezkatuta daude lehen mailako arretako medikuen elkarteak, psikiatrak, depresioa duten pazienteak eta senideak.
