Gaixotasun Tropikalen Ikerketa Kooperatiboko Sareko (RICET) zientzialariek, genetikoki eraldatutako organismoetatik abiatuta, leishmaniasiaren aurkako txertoa sortu dute. Gaixotasun horrek 90 herrialde baino gehiagotako bi milioi pertsonari eragiten die urtero, baina orain arte ez zegoen gaixotasunaren aurkako txerto eraginkorrik, eta eskuragarri dauden tratamenduak ez dira oso eraginkorrak.
Oraindik ikerketa-fasean dagoen txertoa biologia molekularreko teknikekin Leishmania genetikoki manipulatuz lortu da. Ikertzaileek, beraz, mutanteak sortu zituzten, “in vivo” infekzio aktibo bat garatzeko gaitasun handia zutenak, pertsonak nahiz txakurrak babesteko. Zehazki, L. infantum-en lerro bat sortu dute, HSP70 geneetako batean eskasa dena. HSP70 proteinak parasitoa babesten du transmisioari lotutako tenperatura-aldaketatik, hasi intsektu bektoreko giro-tenperaturatik eta gorputzeko tenperaturaraino, zeina 37 gradukoa edo handiagoa izan baitaiteke sukar-egoeretan.
Proteina hori ez ekoizteak murriztu egiten du esperimentazioko animalietan (saguak) parasitoa ugaltzeko gaitasuna, eta, ondorioz, parasito mutanteak ez dira hain birulenteak. Manipulazio genetikoaren bidez lortutako parasitoak txerto leundu bat garatzeko balio izan du, leishmaniasi mota desberdinentzat eraginkorra izan daitekeena.
José María Requena, aurkikuntzaren egileetako bat, Madrilgo Unibertsitate Autonomoko irakasleak azaldu zuenez, txertoa “leishmanizazio deritzon teknikaren norabide berean doa, Iran edo Israelgo soldaduetan erabiltzen baita”. Metodo horren bidez, parasito leundu bat ematen da —ez hain oldarkorra eta 37 gradutik gorako tenperaturekin biderkatzeko arazoak dituena—, eta horrek organismoan iraungo luke, eta sistema immunitarioaren babesa aktibo mantenduko luke.
Bizitzaren araberako babesa
Orain arte, proteina errekonbinante edo parasito hilen erabileran oinarritutako txertoak ikertu dira. Txerto-mota horrek ez du funtzionatu; izan ere, arazo bat dago: txertoen memoria immunologikoa irismen txikikoa da, eta, beraz, haien babesa gutxitu egiten da, eta azkenean desagertu egiten da”, adierazi zuen zientzialariak. “Gure txertoak bizitza osorako babesa lortuko luke parasito horren aurrean, immunizazio naturalaren bidez lortzen denaren antzera; izan ere, immunizazio horretan parasitoak pertsona barruan jarraitzen du, gaixotasunik sortzen ez duten baina organismoaren memoria biologikoa etengabe aktibatuko lukeen maila baxuetan”, zehaztu zuen Requenak.
Orduaren helburua da txerto hori eraginkorra ote den probatzea erraietako leishmaniasirako hamsterretan, eta, ondoren, zakurrekin saiakuntzak egiten jarraitzea. Saio horietan arrakasta funtsezkoa izango litzateke gizakietan funtzionatuko duen ala ez jakiteko. “Txakurra da eredu egokiena, gizakietan gertatzen dena nahiko ondo erreproduzitzen baitu. Txakurrekin funtzionatzen badu, pertsonengan funtzionatuko duela dirudi”, esan zuen ikertzaileak.
