Bartzelonako enpresa batek atera egin behar izan zuen egoitza berria, lipoatrofia erdizirkularra zela eta. Eraikineko mila langileetatik 150ek izan zuten eragin arraroa. Albistearen ondorioz, berriro piztu da barneko espazioen ingurumen-kalitatearekiko kezka eta kutsatzaileei lotutako patologiena. Fenomeno horri eraikin gaixoaren sindromea esaten zaio. Sintomak, oro har, arinak izan arren, pertsona askori traba egin diezaiekete eta, egoera jakin batzuetan, eragina izan dezakete laneko absentismoaren indizeetan.
Martxoan, hedabideetan agertu zen Gas Natural enpresak egoitza berria Bartzelonan utzi zuela, eraikineko langile batzuek izan zuten gaitz arraro baten ondorioz. Gaixotasunaren izena lipoatrofia erdizirkularra da, eta horren arrazoia eraikin gaixoaren sindrome deritzonarekin lotuta dago. Entitate patologiko horretan, larruazalpeko gantz-ehunaren eremu erdizirkularra galtzen da, batez ere izterren aurreko aldean. Patologia bitxi horren arrazoia oraindik ez dago ondo argituta.
Pistan
Badirudi arazoa laneko altzarietan elektrizitate estatiko asko izatearekin lotuta dagoela, seguru asko hezetasun txikiak eta lur-hartune urriek eraginda. Baliteke hanketan deskarga elektrostatiko txikiak gertatzea mahaigaineko mahaiaren bidez. Horrek azalduko luke zergatik agertzen diren lesioak izterren aurreko aldean, hori baita lan-mahaiaren oinarritik hurbilen dagoen gorputz-atala. Gaixotasun arraroa da, eta erreferentzia gutxi ditu.
Kasurik garrantzitsuenetako bat KBC Bank & Insurance Group konpainian gertatu zen. Aztertutako 900 kasuetatik, zona atrofikoa izterraren aurre-alboko eremuan kokatu zen, lurretik 72 zentimetrora, bulegoetako altzarien altuera estandarra. Lesioek hanka bat edo biak uki zitzaketen, eta 5-20 zentimetro luze, 2 zentimetro zabal eta 1-5 milimetro sakon ziren. Zenbait pazientek beheko gorputz-adarretan pisutasun-sentsazioa adierazten zuten, eta beste batzuek, berriz, neke-maila handia.
Lesioak berez desager zitezkeen zenbait hilabeteren ondoren, baina sendaketa langileak beste eraikin batera joaten zirenean edo luzaroan lanetik kanpo zeudenean baino ez zen egiten. Baina lesioak berriro agertzen ziren lanpostura itzultzen zirenean. Aztertutako eraikinetan, langileen %30ek baino gehiagok hauteman zuten patologia arraroa.
Lipodistrofia erdizirkularra ez da larria, eta erraz itzul daiteke bere arrazoiak kenduta. Irtenbidea izan liteke hezetzea handitzea eta lur hartuneak jartzea ukitutako altzarietan.
Ingurumen-kutsatzaileak
Lipoatrofia erdizirkularra larruazalpeko gantz-ehunaren galera gisa agertzen da izterren aurreko aldean.
Ingurumen-kutsatzaileak askotarikoak dira, eta eraikinaren barruan nahiz kanpoan sor daitezke. Eraikinean daudenak berak izan daitezke iturri garrantzitsuenetako bat, gizakiak modu naturalean sortzen baititu karbono dioxidoa (CO2), ur-lurruna eta partikula eta aerosol biologikoak. co2-a berez giza jatorriagatik kutsatzailetzat jotzen ez den arren, barneko airearen kalitatearen adierazle gisa erabiltzen da.
co2-kontzentrazio handiek adierazten dute aireztapena ez dela zuzena eta ez dela trukatzen kanpoko aire fresko nahikoa, eta horrek beste elementu batzuk metatzea ahalbidetzen du. Eraikineko langileek sortzen duten beste kutsatzaile bat tabako-kea da, 3.000 konposatu baino gehiago baititu. Besteak beste, karbono monoxidoa (CO), aldehidoak, nitrogeno oxidoak eta metalak. Eraikinaren eta aire girotuko instalazioen eraikuntzako eta isolamenduko materialek aireko zuntzak sortzen dituzte, batez ere beirazkoak eta amiantozkoak.
Eraikina moketaz, tapizatuez eta altzariez apaintzeko, formaldehidoa eta lurrun organikoak erabil daitezke. Bestalde, bulegoko lanetan erabiltzen diren materialek kutsatzaileak ere ekar ditzakete, hala nola, zuzentzaile gisa erabiltzen diren produktuak eta fotokopiagailuek askatzen duten ozonoa. Sukaldeek, berogailuek, lehorgailuek edo fuel-olioko erregailuek sortzen dituzten gasak eta desinfektatzaileak edo garbitzeko produktuak erabiltzea ere kontuan hartu beharreko beste iturri bat dira.
Hautsezko gainazalek, ur geldoak eta material hezeek ingurune ezin hobea eskaintzen dute bakterioak hazteko. Kutsatzaile biologikoek eritasun infekziosoak eta alergiak eragin ditzakete. Hozte-dorreak pneumonia-agerraldien iturri izan daitezke Legionellaren bidez; gaixotasun hori larria izan daiteke, eta airean esekitako lizun- eta partikula-esporek erreakzio alergikoak eragiten dituzte.
Oro har, barne-giroko kutsatzaileek narritadurak eragin ditzakete begietan, sudurrean, eztarrian eta arnasbideetan, eta errinitisak, alergia-sintomak eta asma eragiten dituzte. Larruazaleko arazoak ere, lehortea edo dermatitisa kasu, ohikoak dira, eta giro lehorregiak sortzen ditu. Beste eragozpen batzuk ere, hala nola buruko mina, zorabioak, goragalea eta nekea, ingurumen-kutsatzaileen ondorio izan daitezke, nahiz eta askotan zaila izaten den lantokiarekin lotzea, zenbait pertsonak partekatzen ez badituzte.
Gero eta ordu gehiago ematen ditugu leku itxietan, aireztapen-sistema desegokiekin, argi artifizialarekin eta material sintetikoekin. Ikusten ez den arren, giro horietan, bai etxean bai bulegoan, kutsadura-indize bat dago, eta horrek osasun-arazoak eragin ditzake. Katarroak maiz, begietako narritadura edo gehiegizko nekea dira eragozpenetako batzuk, eta, askotan, ez dira lotzen higiezinaren ingurumen-baldintzekin. Espazio itxi hori patologian islatzen denean, adituek eraikin gaixoaren sindromeari buruz hitz egiten dute, eta termino hori eraikinaren segurtasuna arriskuan jartzen duten eraikuntzei ere egozten zaie.
Sintomak, oro har, arinak izan arren, eragozpenak sortzen dizkie eraikin horietako langile askori. OMEk zenbait ezaugarri komun identifikatu ditu gaixo dauden eraikin gehienetan: aireztatzeko arazoak, eraikin osorako edo sektore zabaletarako sistema komunak eta airearen birzirkulazio partziala.
Eraikuntza arina eta kostu gutxikoa izaten da, eta gainazal asko oihalez (moketak) estalita egoten dira. Eraikin hermetikoak dira, irekitzen ez diren leihoak dituzte eta giroa ia beti maila termiko berean mantentzen da. Espazio itxien kutsadura konponbide zaileko arazoa izan daiteke, askotan kausak askotarikoak eta atzemate zailekoak izaten baitira. Hala ere, kasu batzuetan soluzioa aireztapen-sistemak egokitzea eta eraikinaren hezetasun-maila kontrolatzea bezain erraza da.
