Gorputz-masaren indizea (GMI) pertsona baten pisu osasungarria kalkulatzen duen neurria da, kiloen eta altueraren arabera. Duela hamarkada batzuetatik erabiltzen da gizentasuna duen ala ez zehazteko, nahiz eta muga batzuk dituen, gizentasuna ez baita pisuagatik definitzen, gorputzeko gantzagatik baizik. GMI, oro har, gantzarekin korrelazio ona duen corpulentzia-indize bat da, baina kontuan hartu behar da ez duela alderdi horri buruzko informaziorik ematen. Nola kalkulatzen da?
Nola kalkulatu gorputz-masaren indizea
GMI zehazteko, pisua eta altuera ezagutu behar dira. Datu horiekin, pisua (kilotan) zati karratura igotako altuera (metrotan) egingo dugu. Adibidez: 80 kilo / 1,70 x 1,70 metro = 27,68.
90eko hamarkadaren amaieran, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) eta Osasun Institutu Nazionaleko (NIH) aditu-talde batek Gorputz Masaren Indizea (GMI) honela kategorizatzea gomendatu zuten:
- Pisu normala: 18,5 eta 24,9 kg/m2 artean
- Gehiegizko pisua: 25 eta 29,9 kg/m2 artean
- Obesitate arina edo I. mailakoa: 30-34,9 kg/m2
- Obesitate ertaina edo II. mailakoa: 35-39,9 kg/m2
- Obesitate larria, morbidoa edo III. mota: λ40 kg/m2
2007an, Obesitatea Aztertzeko Espainiako Elkarteak (SEEDO) azpikategoria batzuk zehaztu zituen, gehiegizko pisua honela banatzen zutenak:
- 1. mailako gehiegizko pisua: 25-26,9 kg/m2
- 2. mailako gehiegizko pisua: 27 eta 29,9 kg/m2 artean
Obesitate morbidoaren izena ere aldatu zuen, eta “3. mailako obesitatea” izena jarri zion, eta zatiketa berri bat gehitu zuen: muturreko obesitatea.
- 3. mailako obesitatea: 35 eta 49,9 kg/m2 artean
- Gehiegizko obesitatea: • 50 kg/m2
Irudia: Getty Images
CUN-BAE formula
Estatu Batuetan, Journal of Obesity-n argitaratutako azterlan batek 40.000 pertsona baino gehiagoren osasun kardiobaskularra eta metabolikoa aztertu zituen, azterketa medikoak gidatzen dituzten osasun-adierazleetan oinarrituta, eta GMIekin alderatu zituen. Emaitza harrigarria izan zen: pisu normaleko GMI bat zuten pertsonen %30ek osasun kardiometaboliko eskasa zuten.
Espainian, antzeko lana egin zuen Nafarroako Unibertsitate Klinikako Endokrinologia eta Nutrizio Sailak 6.000 pertsona baino gehiagoren artean, eta ondorioztatu zuen GMIren arabera pisu normala zuten pazienteen % 29k obesitatea zuen pertsona baten gorputzeko gantz-portzentajea zutela. Gainera, gehiegizko pisuko GMI jasotzen zutenen % 80k obesitatea zuten.
Emaitza horiek kalkulagailua diseinatzera eraman zuten taldea. CUN-BAE (Nafarroako Unibertsitateko Klinika-Body Adiposity Estimator) formulak, pisu eta altuerari buruzko datuez gain, adina eta sexua ere kontuan hartzen ditu. Formula berri horrek gantz-konposizioaren zenbatespena dakar, eta honela sailkatzen du:
- Gorputzeko gantz normala: % 10-20 gizonezkoetan eta % 20-30 emakumezkoetan.
- Gehiegizko pisua: % 20-25 gizonezkoetan eta % 30-35 emakumezkoetan.
- Gizentasuna: %25 baino gehiago gizonezkoetan eta %35 baino gehiago emakumezkoetan.
Bi tresnak alderatuz gero, 57 urteko gizon batek, 94 kg-ko pisua eta 1,79 metroko altuera duenak, obesitatea izango luke, CUN-BAE indizearen arabera, eta gehiegizko pisua baino ez luke izango, GMIren arabera.
Obesitatea Aztertzeko Espainiako Elkarteak (SEEDO) berretsi du formula hori aukera ona dela arrisku kardiometabolikoa ebaluatzeko. Erakunde horrek iragarri du ezen, etorkizun oso hurbilean, gorputz-osaeraren azterketari muskulu-masaren, haren kantitatearen eta kalitatearen azterketa gehitu beharko zaiola.
