Minbiziak %50 egin dezake gora 2020ra arte, biztanleriak bizi-ohitura osasungarriak hartzen ez baditu. Hori da Munduko Osasun Erakundeak (OME) egindako “Minbiziari buruzko Munduko Txostenaren” ondorioetako bat. Txosten hori atzo aurkeztu zuten munduko hainbat hiriburutan. Bere arduradunen arabera, inoiz egin den gaixotasunari buruzko azterketa osoena da.
Dokumentu horren arabera, 5,3 milioi gizonek eta 4,7 milioi emakumek tumore gaiztoak garatu zituzten mundu osoan 2000. urtean; beste 6,2 milioi pertsona hil ziren minbiziaren ondorioz. OMEren arabera, urte horretarako 56 milioi herritar inguru hiltzen dira, arrazoi guztiak tarteko. Erakunde honekin osasun publikoko politika baterako oinarriak sortu nahi ditu txostenak, eta adierazten du minbizi guztien heren bat prebenitu daitekeela, beste heren bat senda daitekeela eta gainerako herena sendaezina dela, nahiz eta minarentzat aringarriak izan.
Hiru arlo hauetan jardun behar da: tabakoaren kontsumoa murriztea -hori da, hain zuzen ere, minbiziaren kausa saihestuena-, bizimodu eta dieta osasuntsua, eta goiz detektatzea, batez ere tumore zerbikalak edo bularrekoak. Rafael Bengoak, OMEko Eritasun Ez Infekziosoak Kudeatzeko Saileko zuzendariak eta lehen Euskal Osasun Zerbitzuko Plangintza eta Antolamenduko zuzendariak, esan zuen “prebentzioaren funtsezko erantzukizuna administrazio publikoei dagokiela”.
Londresen txostena aurkeztean, Bengoak esan zuen tabakoaren kasuan “inor ez dela modu librean erretzen hasi, publizitate-kanpaina ondo diseinatuak izan direla”. Espezialistak adierazi zuen tabakoaren eragina funtsezko faktorea dela Mediterraneo aldeko herrialdeetan minbizia zabaltzeko, eta datu horietan argi ikusten da biriketako minbizia Europako hegoaldean hedatuena den bitartean, iparraldean prostatakoa dela.
Globalizazioa
“Txostenak aurkezten dituen zifrek erakusten dute globalizazioak mundu osoko minbizi-mota homogeneizatzen lagundu duela”, esan zuen Bengoak. Adituak Indiako adibidea jarri zuen, tabakoa eta “zabor-janaria” zabaldu aurretik tumore mota batzuen kopuru txikiagoak baitzeuden. OMEk tabakoaren kontsumoa uzteko borroka egiten du, baina uste du ez duela politika bera egin behar “zabor-janaria” izeneko ekoizleen aurrean. “Presioa eta aholkularitza ari gara egiten enpresetan, produktuetan azukreak eta gatzak murrizteko”, adierazi zuen OMEko zuzendariak.
Bestalde, txostenak agerian uzten du oraindik ere desberdintasunak daudela herrialde pobreen eta aberatsen artean. Prostatako minbizia zabalduago dago aberatsetan eta biriketan, pobreetan. Eta horri gehitu behar zaio, minbizien %50 herrialde aberatsetan sendatzen diren bitartean, %80 geroago hautematen dela Hirugarren Munduko herrialdeetan. Eskala globaleko prebentzio-sistemetan dauden desberdintasunekin batera, sendagaien prezioaren ondoriozko zailtasunak ere badaude, Bengoa doktorearen arabera. Herrialde pobreenentzako botiken prezioetan berariazko politika baten alde agertu zen aditua.
