Zure telefonoak igortzen dituen soinuen zain bizi zara, eta jakinarazpen berri bat iristen zaizunean zure elkarreraginak nabaritzen dituzu. Arreta handiagoa eskaintzen diozu mugikorrari une horretan zurekin daudenei baino. Ezagutzen duzu? Baliteke phubbing edo ningufoneo bat izatea, inguruan duzun guztia (batez ere gizakiak) gutxiestea eta ez aintzat hartzea, telefonoan soilik kontzentratzeko. Hori egiten duenak eta sufritzen duenak ondorio negatibo garrantzitsuak izan ditzake. Eta ez da beti erraza identifikatzea. Hain ohituta gaude mugikorra erabiltzen, ezen, batzuetan, ez gara jabetzen gailu txiki horrek nola aldatzen duen gure portaera. Hori dela eta, hurrengo lerroetan informazio gehiago emango dizugu portaera horri buruz, eta aholku batzuk emango dizkizugu, une bakoitzean telefonoa hartzeko tentazioan ez erortzeko.
Zer den phubbing-a eta nori eragiten dion
Phubbing-a une jakin batean telefono mugikorrari arreta ematen ari den pertsonari kasurik ez egiteko ekintza da. Terminoa phone (telefonoa) eta snubbing (mespretxua egitea) hitzen konbinazioa da. Macquarie hiztegi australiarraren arduradunek sortu zuten hitza. 2012. urtean, McCann publizitate-agentziaren laguntzarekin, lexikografo-, idazle- eta poeta-talde handi bati neologismo bat sortzeko agindu zioten, ohitura hori definitzeko eta herritarrak jokabide horretaz kontzientziatzeko. Espainieraz, phubbing terminoa ningufoneo bihurtzen da.
Inola ere ez da bizi-etapa batzuen portaera esklusiboa. Badirudi haurrek eta gazteek joera handiagoa dutela hori praktikatzeko, baina errealitateak erakusten du adin guztietako helduek ere portaera hori dutela. Nahikoa da familiako edozein bilera begiratzeko eta jendea, elkarreragin beharrean, telefono mugikorrak nola hartzen ari den ikusteko.
Zergatik gertatzen da phubbinga?
IAB Spainen ‘Estudio Mobile & Konektagarritasun Adimenduna 2021’ lanaren arabera, Interneten nabigatzen dugun hiru minututik bi gailu mugikorretatik egiten ditugu. Egunero 3 ordu eta 16 minutu inbertitzen ditugu gure konexioetan. Erabiltzaileen % 60k aitortzen du telefonoa erabiltzen duela berehalako mezularitzako aplikazioetan txateatzeko, sare sozialetan nabigatzeko edo posta elektronikoa kontsultatzeko. Pertsona bakoitzak, batez beste, 36 aplikazio ditu instalatuta mugikorrean.
Datu horiek kontuan hartuz gero, erraz ondoriozta dezakegu, oro har, telefonoarekiko mendekotasun instrumental handia dagoela. Pantaila ia edozertarako eta ia beti begiratzeko ohitura dugu.
Lotura teknologiko horren arrazoien artean, zenbait psikologok dopamina aipatzen dute —gure organismoan plazer-efektua eragiten duen neurotransmisorea—, zeina askatu egiten baita gizarte-sareetako estimulu sozial positiboak jasotzen ditugunean. Teoria ez dute adituek bakarrik defendatzen: Sean Parker-ek, Facebookeko presidente zenak, publikoki adierazi zuen errudun sentitzen zela mezulari kimiko horiek erabiltzen zituen enpresako jarraitzaileen garunetan.
Suntsitzearen ondorioak
Phubbingak bai praktikatzen duenari bai jasaten duenari eragiten die. Ameriketako Estatu Batuetako Osasun Institutu Nazionalen arabera (NIH), gutxiegiteak osasun fisikoan eta mentalean eragiten du. Mendekotasun-arazoak sortzen ditu, hala nola nomofobia (mugikorra beti eskura ez izateko beldur irrazionala); autismo birtuala (bakardadea, lotsa, antsietatea, segurtasunik eza eta gizarte-trebetasunen arazoak sortzen dituen amendua); sintoma fisiko eta neurologikoak, hala nola karpoko tunelaren sindromea edo bibrazio fantasma; eta min kronikoak, hala nola lepo hautsiaren sindromea.
Gutxietsitako pertsonei nola eragiten dien ebaluatzeko, Kent-eko Unibertsitateko (Erresuma Batua) psikologo talde batek azterketa bat egin zuen duela urte batzuk. 153 laguni laguntza eskatu zieten, eta elkarrizketa simulatu batean azaldu zituzten, solaskideak kasu egiten zien, ez zien kasurik egiten edo nabarmen gutxiesten zituen jakiteko.
Journal of Applied Social Psychology aldizkarian argitaratu ziren lanaren emaitzen arabera, phubbing-a zenbat eta handiagoa izan, orduan eta okerragoa zen pertsonen arteko komunikazioaren kalitatea. Gutxiespenak harreman pertsonal asegabeak ere eragiten zituen, eta taldeko kide izatearen sentimendua, autoestimua, existentziaren balioa eta autokontrola kaltetuta geratzen ziren. Gainera, ikertzaileek adierazi zuten bezala, phubbing-a arriskutsua zen, edozein lekutan eta edozein unetan gerta zitekeelako, eta hori ez zen gertatzen gehiago aztertutako gizarte-bazterketako beste modu batzuekin.
Nola ekidin
Infusioa geldiarazteko modurik onena beste pertsona batzuekin gaudenean mugikorra alde batera uztea da. Gorde telefonoa edo utzi aparteko leku batean, pantaila une oro begiratu ez dezagun. Jakinarazpenak isilarazi edo desaktiba ditzakegu.
Gainera, telefonoarekiko mendekotasuna murrizten joateko, zenbait arau bete ditzakegu:
- Ordutegi-tarteak edo atsedenaldiak ezartzea mugikorraren erabileran.
- Familiarekin eta lagunekin aurrez aurreko komunikazioa sustatzea.
- Jarduera ludikoak bilatu, telefonotik urrun edukiko gaituzten denbora hartzeko.
- Oporraldian deskonektatu eta beharrezkoa denean bakarrik kontsultatu mugikorra.
- Ez erabili telefonoa beste zeregin bat egiten ari garenean, adibidez, telebista ikusten ari garen bitartean sare sozialetan nabigatzea.
