Thierry Bégué Kirurgia Ortopediko eta Traumatologiako Frantziako Elkarteko (SOFCOT) idazkari nagusia da eta Bobignyn bizi da, Ille de France eskualdeko herrian. SOFCOT 1918an sortu zen, traumatologiaren arloan ezagutzak sustatu eta garatzeko. Printzipio bakarra dute: traumatismoa izan duten edo bizitzako edozein etapatan muskulu-eskeletoa kaltetu duten pazienteen egoera funtzionala arindu eta hobetzea. Gaur egun, 3.000 zirujau baino gehiago biltzen ditu elkarteak, eta, duela gutxi, Nizan espezialitatearen Europako bederatzigarren biltzarra (EFORT 2008) antolatzeko berri izan da.
Larriena, nolanahi ere, ondorioak dira. “Europako istripuak (2003-2005)” izeneko azterlan baten arabera, bi minutuan behin Europako pertsona bat hiltzen da istripu baten ondorioz. Adineko jendearen artean, istripuak laugarren heriotza-arrazoia dira; baina 50 urtetik beherako haur, gazte eta helduen artean lehen arrazoia izango genuke.
Errepide-istripuek eragindako hilkortasun-tasa %20 jaitsi da, baina gehiago hartu beharko lirateke kontuan egunero larrialdi-unitateren batean ospitaleratzen diren 80.000 europarrak, politraumatizatuak; bizitza salbatu dute istripuan, baina kasu askotan bizitza hori erabat markatuta geratu da… Traumatologoek, bizitzak salbatzeaz gain, politraumatismo batetik bizirik atera direnak medikuntzarik onenaz baliatu ahal izatea nahi dugu.
50 urtetik beherako haur, gazte eta helduen artean, istripuak dira heriotza-arrazoi nagusia.Presaz jarduteaz gain, garrantzitsua da modu koordinatuan egitea. Ospitale batzuek badituzte jada errepide-istripuetan espezializatutako unitateak, traumatologoek, neurozirujauek, zirujau torazikoek eta zirujau orokorrek osatuak. Istripua izan duena jasotzen denean, ekografo mugikorren bidez, gaixoaren ospitaleratzea planifikatzen da eta esku-hartzea protokolizatzen da (diagnostikoaren ikuspegitik itsu-itsuan ibiltzeko denbora asko aurrezten da).
Bai. Okerrena da, arriskua egonkortuta, politraumatizatuta dauden gaixoek arrastaka eramango dituztela beren mugikortasuna eta eguneroko bizitza arriskuan jarriko dituzten ondorioak, eta traumatologoek ondorio horietan eragin genezake oraindik ere tresna eta ezagutza egokiekin.
Traumatologiak, materialetan eta tekniketan ez ezik, kostuan/eraginkortasunean ere eboluzionatzen du. Adibidez: duela mende-erdi, femur-haustura batean esku hartu zuten Suitzako langileen %100ek baliaezintasun iraunkorreko pentsioa kobratzen zuten; gaur egun %3k bakarrik. Osasun-agintariek kontuan hartu behar dute guk aurre egin behar diegun muskuluetako eta hezurretako gaixotasunak Estatuko osasun-aurrekontuen herena direla.
Osteoporosia da Europako emakumeek duten arrisku soziosanitario handiena. Kalkuluen arabera, %68k izango du gaixotasun hori, eta milioi eta erdi bat haustura eragiten ditu urtero, eta azken 27 urteetan bikoiztu egin da kaltea. Osteoporosia eta haren ondorioak zenbaterainokoak diren jakiteko, Erresuma Batuko azken datuen berri emango dizut. Datu horiek nabarmendu dute 2008an osteoporosia tratatzeak gastu handiagoa dakarrela 2012rako aurreikusitako Joko Olinpikoen antolaketak baino.
Gauzak are gehiago korapilatzeko, Nizako kongresuan jakin dugu mieloma duten pazienteen %30i osteoporosia diagnostikatzen zaiela, aldaka-haustura bat izate hutsagatik. Bizkarreko min soil batek, berez, zenbait minbizi-mota estali ditzake: pankrea, kolona edo mieloma anizkoitza. Horrelakoetan, ezinbestekoa da garaiz esku hartzea. Gure diagnostikoak zorrotzagoak eta zorrotzagoak izan behar dute. Mieloma anizkoitza ez da kontu txikia: Europan 80.000 lagun inguru daude.
“Touché”. Emakumeen ikusezintasunari buruzko azalpenak eman ohi dira, hala nola gure lana oso sakrifikatua dela eta gauez eta jaiegunetan lan asko egitea eskatzen duela. Onartu behar dugu, oraindik ere, gizonok emakumeok baino askoz errazago atera gaitezkeela etxetik. Hala ere, EFORTn traumatologoen proportzioa %8tik %12ra igo da azken urteotan. Nire zerbitzuan, hiru traumatologotik bat emakumea da, eta, Enrique Cáceresek (Bartzelona) dioenez, EFORT arduraduna da prestakuntzaren arloan. Espainian, esaterako, traumatologian bizi diren emakumeen tasa % 50ekoa da dagoeneko.
Guztira, 4.620 pertsonak galdu zuten bizitza 2007an Frantzian gertatutako trafiko-istripuetan; hau da, %1,9 jaitsi zen 2006arekiko. Horrela, aldameneko herrialdean, errepideetan hildakoen kopuruak behera egin du hirugarren urtez jarraian, puntukako gidabaimena ezarri zenetik. 2006an 4.709 pertsona hil ziren, eta 2005ean 4.975. Datu horiek bat datoz Dominique Bussereau Frantziako Garraioko estatu-idazkariak herrialde hartan gidabaimena lortzeko erreforma bat iragarri izanarekin.
Bussereauk “garestiegia eta luzeegia” dela dioen lortze-sistema berritu nahi du. Gidabaimena lehenbizikora ateratzen duen ikasle frantses batentzako azterketak ia 1.400 euro balio du (1.500 Alemanian eta 900 Espainian). Lehenengo saiakera bertan behera uzten dutenek hamabost egun itxaron behar dute azterketa berriro egin ahal izateko, baina itxarote-denbora sei hilabete artekoa izan daiteke, azterketa egin nahi den urteko aldiaren edo bizi den eskualdearen arabera.
