Esklerosi anizkoitzak bi milioi pertsonari eragiten die mundu osoan. Eskuragarri dauden tratamenduak gorabehera, oraindik ere arazo neurologikoengatiko ezintasun arrazoi nagusia da heldu gazteetan. Ikerketa-ildo berrien artean, nabarmentzekoa da Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko zientzialariek egindako azterlan bat, non frogatzen baita sildenafiloa (Viagra® deitzen dena) gaixotasunaren tratamendurako hautagai ona izan daitekeela.
Badirudi sildenafiloa, Viagra® ezaguna, harrituta geratzen dela. Hasieran hipertentsio arteriala eta bularreko angina tratatzeko gai gisa diseinatu zen, eta, saiakuntza klinikoetan, ustekabeko “albo-ondorio” batzuk izan zituen. Ondorio horien ondorioz, azterketan parte hartu zuten pertsona batzuek ez zituzten soberako dosiak itzuli. Horrela, sildenafiloa erekzioaren disfuntziorako lehen tratamendu eraginkorra bihurtu zen.
Viagra® eta esklerosi anizkoitza
Hesteko bakterio-flora autoktonoa funtsezkoa izan liteke esklerosi anizkoitza eragiteko faktore gisa.
Espainiako zientzialari-talde batek frogatu du sildenafiloak esklerosi anizkoitzaren (EM) sintomak murrizten dituela gaixotasuneko animalien eredu esperimentaletan, eta arratoien %50 ia erabat berreskuratzen dela 8 eguneko tratamenduaren ondoren. Ikusi zuten gai aktiboak sintoma klinikoak murrizten zituela, axoietan (neuronen luzapenak) kaltea prebenitzen zuelako eta mielinaren birsorkuntza bultzatzen zuelako. Gainera, leukozitoak bizkarrezur-muinean gutxiago infiltratzen direla hauteman zuten, eta T linfozito erregulatzaile gehiago daudela. Linfozito horiek immunitate-sistema desaktibatzen dute, eta, kasu horretan, neurobabesleak izan daitezke.
Ikertzaile-talde berak ‘Journal of Neurochemistry’ aldizkarian argitaratutako aurreko azterlan batean frogatu zen sildenafiloak, adibidez, neuroinflamazioa eta kalte neuronala murrizten dituztela garuneko lesio traumatikoa, garuneko hodietako istripua edo, are, Alzheimerra duten saguetan.
Viagra®-ren aldeko eraginak
Sildenafiloa hodi-zabaltzaile bat da, eta 5. motako fosfodiesterasa entzimaren inhibitzaileen familiakoa da. Horren ondorioz, cGMP izeneko konposatu baten maila handitu egiten da. Konposatu horren funtzioa muskulatura leuna erlaxatzea da, eta, beraz, arteria-tentsioa gutxitzea eta odol-fluxua areagotzea. Efektu hori eremu genitalean aplikatzen bada, odol-fluxua handitu egiten da eta erekzioa errazten du. Hala ere, GMPren eginkizuna askotarikoa da organismoan, eta erantzun immunea eta nerbio-sistema zentraleko zelulak modulatzen ditu. Horregatik, gaur egun Viagra® erabiltzen saiatzen dira esklerosi anizkoitza tratatzeko.
Oraindik ez dakigu zehatz-mehatz esklerosia zerk eragiten duen. Oraindik zenbait zalantza argitu gabe badaude ere, jakina da sistema immuneak NSZko zelulei erasotzen diela, eta mielina-zorroak suntsitzen dituela. Mielina-zorro horiek neuronak babesten dituzte, eta neurodegenerazioa eragiten dute. Horregatik, garatzen ari diren gai aktiboek sistema immunearen funtzioren bat eragiten eta inhibitzen dute, hala nola natalizumab izeneko antigorputz gizatiartua, T linfozitoak nerbio-sistema zentralera migratzea eragozten duena. Agustina García, Bioteknologia eta Biomedikuntza Institutuko eta Juan Hidalgo Neurozientzien Institutuko taldeek (biak Bartzelonako Unibertsitate Autonomoari atxikita daude) egin dute natalizumabaren azterketa.
Autoreek azaldu dutenez, hemendik aurrera asko arinduko da ikerketa-prozesua, eta laster egingo dira saiakuntza klinikoak pazienteekin. Botika ezaguna denez, frogatu da esklerosi anizkoitza duten pazienteek segurua eta ondo onartzen dutela, batzuek dagoeneko erabili baitute erekzioaren disfuntzioari aurre egiteko.
Zientzialariek uste dute induktore baten bidez sistema immunea nerbio-sistema zentraleko zelulei erasotzen hasten dela, baina oraindik ez dakigu. Gaixotasun autoimmune gehienetan bezala, arrazoia izan daiteke zuzkidura genetiko jakin bat ingurumen-faktore eragileren batekin konbinatzea. Duela gutxi, digestio-aparatua esklerosiarekin lotuta egon daitekeela proposatu da. Hesteko bakterio-flora autoktonoa funtsezkoa izan liteke gaixotasuna eragiteko.
Horrela, ez lirateke bakterio kaltegarriak izango, onuragarriak baizik. Giza hestean 2.000 espezieko 100.000 milioi bakterio inguru daude. Uste da mikroorganismo horiek, digestiorako ezinbestekoak direnak, zeregin bat izan dezaketela immunitate-sistemak bere gorputzari eraso egiten dion gaixotasunetan. Horrek ez du esan nahi zuzenean errudunak direnik, baizik eta eritasunaren kliskatzaile gisa jardun dezaketenik genetikoki aldatuta dauden pertsonengan.
Múnicheko (Alemania) Max Planck Neurobiologia Institutuko zientzialariek egindako azterlan baten emaitzen arabera, entzefalomielitis autoimmunea (nerbio-sistema zentralaren hantura modu bat) duten arratoiek aukera gutxiago dituzte hesteetako florarik gabe EM garatzeko, ohikoa dutenen aldean. ‘Nature’ aldizkarian argitaratu diren ondorioek erakusten dutenez, mikroflora gabeko saguen immunitate-sistema ez da hain garatua, T linfozito gutxiago ditu eta odolean substantzia sukoi gutxiago ditu. Ikerketaren egileek, orain, esklerosi anizkoitza duten eta ez duten pazienteen hesteetako bakterioen genoma aztertu nahi dute, diferentziarik dagoen egiaztatzeko. Aurkikuntza horrek eragina izan lezake dietak tratamenduan izan lezakeen zereginaren ikuspuntutik, bai eta gaixotasunaren modulatzaile gisa antibiotikoak erabiltzeko aukeraren ikuspuntutik ere.
