Animalia-jatorriko elikagaiek zeregin erabakigarria dute dieta orekatu batean. Hori dela eta, haragiaren, esnearen edo arrautzen ekoizpena, ustiategitik hasita, edozein arrisku-mota murrizten saiatu behar da. “Baserritik mahaira” hitzak behar hori identifikatzen du, eta ekoizpenaren lehen urrats horiek elikagaien segurtasunerako funtsezko elikadura-katearen zati gisa nabarmentzen ditu. Hain zuzen, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) iritziz, funtsezkoa da “animalia-gaixotasunak zaintzeko sistemei laguntzea”. Artikuluaren arabera, prebentzioa faktore erabakigarria da zoonosia kontrolatzeko, eta animalien osasuna lehenestea garrantzitsua da.
Mikroorganismo patogenoak animalietan eta haien inguruan egoten dira. Eta animalien gaixotasunek elikagaien segurtasunean ere eragin dezakete. Baina kontuan izan behar da mikroorganismo batzuk patogenoak direla pertsonentzat, baina animalietan ez dutela gaixotasunik eragiten, adibidez, E. coli. Hori dela eta, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearentzat (FAO), animalien osasuna da elikadura-kate ahulenaren zati bat, arreta handia behar duena eta “giza gaixotasunen arriskua prebenitzeko etengabeko laguntza” eskatzen duena. Munduko osasun segurtasuna osasunaren, segurtasunaren eta nekazaritzaren araberakoa da. 2013. urtean argitaratutako FAOren txosten batean aitortzen zen “azken hamarkadetan detektatu diren giza gaixotasun infekziosoen% 70 animaliazkoak direla”. Hori dela eta, garrantzitsua da animalien osasunari beharrezko arreta ematea, sektore honetan detektatutako arriskuak elikagaien segurtasunetik atera ez daitezen.
Prebentzioa da gakoa
Lehentasunetako bat da, mundu osoan metodoak harmonizatuz, gaixotasunen eragina eta hedapena murriztea. Helburua da gerta daitezkeen agerraldiei aurrea hartzea, antzematea eta horiei erantzutea. Horixe ondorioztatu zuten joan den abuztuan, 30 herrialdetatik gora, Yakarta (Indonesia) Osasunaren Goi-bilera Globalaren bileran. Topaketan, adituek onartu zuten biribiltasunez jokatu behar dela, gaixotasun zoonotikoak animaliak pertsonengandik atera ez daitezen. Baliabideak nola gertatzen eta jarduten diren ulertzeko erabili behar dira, neurri egokiak hartu ahal izateko.
Metodoak harmonizatzeak lagundu egin behar du gaixotasunen agerraldiak prebenitzen, detektatzen eta horiei aurre egiten
Horretarako, adituek “Osasuna” (One Health) ekimenean konfiantza dute. Mugimendu horretan, medikuek, albaitariek eta ingurumeneko eta osasuneko adituek parte hartzen dute. Munduko estrategia horrek diziplina arteko jarduera bultzatzen du gizakien, animalien eta ingurumenaren osasunean, hirurak zuzenean lotuta daudela uste baitu.
Elikagaietatik datozen zoonosiak zuzenean edo zeharka transmiti dakizkieke animaliei. Kutsadura horretan, patogenoak, bakterioak, toxinak eta parasitoak daude, gehienetan animalien heste-traktuan daudenak. Funtsezkoa da landetxeko prebentzioa; izan ere, animaliak modu egokian manipulatzen ez badira, arriskuak ekoizpen-kate osoan egon daitezke, batez ere, sakrifizioaren unean zehar. Animalia-ekoizpenaren lehen kate-kateetako mikroorganismo ohikoenak Campylobacter, Salmonella, Listeria edo E. coli dira.
Animalien osasuna lehentasun gisa
Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzaren (EFSA) datuen arabera, Europako Batasunean, elikagaiek transmititutako gaixotasun zoonotikoen 320.000 kasu baino gehiago berresten dira urtero. Gaixotasun gehienak saihestu egin daitezke prebentzio-neurri egokiak erabiliz. Albaitaritzako eta giza osasuneko adituen arteko lankidetza funtsezkoa da animalientzako eta pertsonentzako osasun- eta prebentzio-neurriak sustatzeko eta gaixotasun zoonotikoen eragina murrizteko. Animalia batek gaixotasun jakin bat badu, bere ehunak eta, bereziki, bere haragia edo esnea, pertsonentzako infekzio-iturri izan daitezke, horiek elikadura-katean sartzen badira. Horregatik da hain garrantzitsua prebentzio- eta kontrol-neurriak ezartzea.
Elikagaietan bakterioak edo parasitoak egoteak ez du esan nahi, nahitaez, pertsonengan infekzioa gertatzen denik. Hori horrela izatea edo ez izatea etxean prestatzeko prozesuaren eraginkortasuna. Osasunaren Erakunde Panamerikarentzat (OPS), animalien osasunerako lehentasunetako bat da hobeto ulertzea elikagaien segurtasunaren zati hori “epidemiologia, pertsonei transmititzeko mekanismoa, diagnosia, prebentzioa eta kontrola”.
Osasunerako Mundu Erakundearen (OME) txosten baten arabera, zoonosiak duen “bidaiatzeko” gaitasuna da arrisku handienetako bat, eta horrek izaera orokorreko arazoak sortzen ditu. Hori dela eta, arrisku mikrobiologikoak detektatu eta identifikatzeko, jarduteko jarraibideak onartzeko eta ikerketa sustatzeko neurriak hartzen dira, batez ere azterketa epidemiologikoan. Urteak dira albaitaritza-zerbitzuek animalien gaixotasunak detektatzeko eta kontrolatzeko sistema globalaren barruan duten garrantzia.
