Kontrol industrialeko teknikak ikertzen eta aplikatzen espezializatutako Galiziako enpresa bateko aditu-talde bat irrati-maiztasuna erabiltzen duen sistema aitzindari batean ari da lanean, itsas baliabideen elikadura-segurtasunaren zaintza bermatzeko. Proiektua Valentziako Berrikuntza eta Industria Sailaren laguntzarekin garatzen ari da, eta oraindik garapen-fasean dago. Ekimenak trazabilitatea kudeatzeko tresna eraginkorra izan nahi du, eta pixkanaka bere ahalmen handia zabaldu du, produktuaren kalitatea, osasungarritasuna eta jatorriaren benetakotasuna kontrolatuz.
Azterketa produkzio-katean parte hartzen duten urrats guztiak integratzetik abiatzen da, hasi arrantza-eremutik eta azken kontsumitzaileraino, tarteko etapetatik pasatuz: lonja, banatzailea, garraiolaria eta arrandegia, besteak beste. Produktuaren segurtasuna bermatu nahi da, informazio fidagarria tarteka lortuz eta, ondoren, hura kudeatzen duen datu-base zentralizatu, seguru eta erabilgarritasun handiko plataforma batera eramanez. Plataforma horrek, gainera, produktua arrantza-eremutik kontsumitzailearenganaino banatu behar du, tarteko etapa guztietatik pasatuta.
Sistemak ekipo robotizatuak erabiltzen ditu piezak identifikatu eta pisatzeko. Piezak aztertu ondoren, identifikazio-zelula baten bidez markatu behar dira, piezaz pieza edo lotez lote, tamainaren arabera. Markatze hori ez da bateraezina orain arte kaxetan erabilitako barra-kodearekin; beraz, produktua bi aldiz kontrolatuko litzateke. Langile guztien lana errazteaz gain, tresna honek kalitate-irizpideak bateratzen ditu eta akatsak saihesten ditu. Datu horiek guztiak plataforma zentralean transmititu eta biltegiratzen dira. Plataforma zentralak noiznahi eskuratu ahal izango ditu, eta, gainera, etiketak inprimatu ahal izango ditu haririk gabeko ekipoen bidez, produktua identifikatzeko, produktua kontsumitu arte igaroko den etapetan. Prozesu horri esker, jatetxe batean kontsumi daitekeen arrainaren «nortasun-agiria» lor daiteke.
Kontrolaren oinarria
Sistema horren bidez, hotz-katearen mantentze-lana ere kontrolatzen da, produktuek beren balio-bizitzan izan ditzaketen desbiderapenak erregistratzen dituen sentsore baten bidez. Kontrola funtsezko lau puntutan oinarritzen da:
- Trazabilitatea: sistema, produktua urratsez urrats kudeatzeko tresna erabilgarria izateaz gain, aukera emango luke, adibidez, produktu bat bilatzeko, elikadura-krisiaren kasuan.
- Kalitatearen kontrola: produktuaren hotz eta freskotasun kateari eustea.
- Osasungarritasuna: parametro mikrobiologiko desberdinen analisien bidez.
- Erauzketaren unean, jatorriaren egiazkotasuna GPS sistemaren bidez.
Eremu horretan, itsas produktuetara eta datu-prozesaketara egokitutako irrati-frekuentzia bidezko komunikaziorako teknologia aurreratuak sartzeaz gain, azterlan honek arrainaren DNA zehazteko prozedura azkar bat ere badu, materiala 24 ordu baino gutxiagoan sekuentziatzeko gai dena, eta informazio garrantzitsua sortzen duena, gero datu-base zentralizatuaren bidez biltegiratu eta kudeatuko dena.
Trazabilitate bermatua
Kontsumitzaileari gero eta seguruagoak diren eta jatorriari, kalitateari eta kontserbazio- eta garraio-baldintzei dagokienez erabat identifikatu eta kontrolatzen diren itsas elikagaiak eskaintzeko beharretik sortu da proiektu hau, elikagai horiek ateratzen direnetik erosten diren arte. Teknologia hori arrainaren ekoizpen-katean aplikatzea guztiz aitzindaria da, arduradunek adierazi dutenez.
Gaur egun, itsas jatorriko elikagaien kontrola txikia da; izan ere, kutxetan barra-kode bat besterik ez da, eta informazio hori galdu egiten da prozesuan zehar edukiontziak banatzen direnean. Hori dela eta, batzuetan ez da harritzekoa merkatuetan eskaintzen diren jatorriari edo kalitateari ez dagozkion produktuak aurkitzea.
Sistema berri horrek, itsas produktuen elikagaien kalitatea kontrolatzeko tresna zehatz eta fidagarria izateaz gain, produktuaren pisatze- eta sailkatze-lanak arinduko ditu, eta sektoreko merkataritza-transakzioei gardentasun handiagoa emango die. Proiektuaren bigarren fasean, kalitate-ziurtagirietarako erabil daiteke sistema hori. Gaur egungo eta etorkizuneko aukerak oso interesgarriak dira.
Irrati-frekuentzia bidezko identifikazioa (Radio Frequency IDentification- RFID) urruneko datuak biltegiratu eta berreskuratzeko sistema bat da, eta etiketa, transpongailu edo tags RFID izeneko gailuak erabiltzen ditu (produktu, animalia edo pertsona bati itsatsi edo erants dakizkiokeen eranskailuen antzekoak). Funtsezko helburua objektu baten identitatea irrati-uhinen bidez RFID irakurgailu berezi bati edo transzeptore bati transmititzea da. Irakurgailu horrek, objektua identifikatzeko seinalea jasotzen duenean, informazioa ateratzen du eta datuak prozesatzeko sistema batera bidaltzen du.
Gaur egun, objektuak eta elikagaiak identifikatzeko gehien erabiltzen den teknologia barra-kodea da. Hala ere, baditu desabantaila batzuk, hala nola biltegira daitezkeen datu gutxi eta aldatu ezin izatea. RFID teknologia, zeinaren jatorria agian espioitza-tresna bat izan baitzen, identifikazio-sistemak hobetzeko sortu zen, aurrez biltegiratu dituzten datuak transferitzeko gai diren txipak erabiliz. Gainera, abantaila bat du: ez du igorlearen eta hartzailearen arteko zuzeneko ikuspegirik behar.
