Animalien ongizatea gero eta lotuagoa dago animalien osasunarekin. Ikerketa ugarik frogatu dute errealitate hori. Animaliak egoera ezin hobean hazten uzteak indartu egiten ditu, eta, ondorioz, mikroorganismo patogenoek (E. coli) eragindako infekzioak izateko arriskua murrizten du. Kanadako ikerketa batek ondorio horien berri ematen du, «hondartzako ukuilu» izenekoari esker, non behi azienda bizi den lastoaren ordez harea jartzen baita. Hala, animalietan patogenoak murrizteko eta, ondorioz, elikagaiak seguruagoak izateko ekoizpen-praktika egokien garrantzia baloratu dute adituek.
Animalia osasuntsuagoak eta E. coli-k eragindako kutsaduraren ehuneko bat (%1,4) dira lastoa erabili ordez harea duten behi-aziendentzako haztegiak sortzearen abantaila nagusietako bi (beste lurzoru mota bat duten granjen %3,1en aldean). Ohioko Unibertsitateko Nekazaritzako Garapen eta Ikerketa Zentroko adituek egindako azterlan baten emaitza da. Azterlan horrek frogatzen du zenbait hazkuntza-praktikek animalia bizidunetan patogenoen presentzia eta, ondorioz, kontsumitzaileentzako arriskua murriztu dezaketela. Emaitzak ez dira ageri Ohioko ipar-ekialdeko 20 baserri komertzialetatik bi astetan jasotako eta aztertutako 3.600 gorozki-laginetatik; horietako 10ek harea erabiltzen zuten, eta beste 10ek, berriz, zerrak, Applied and Environmental Mikrobiology aldizkariak argitaratu zuenez.
Gainera, "ohantze" mota horren ondorio onuragarriak dira patogenoek ingurumenean irauten duten denbora murrizten dutelako. Izan ere, sistema hori erabiltzen duten ekoizleen arabera, E. coli eta antzeko mikroorganismoek eragindako mastitis klinikoaren eragina txikiagoa da, eta horrek mesede handia egiten dio ekoizpenari, batez ere kontuan hartuta giza infekzioak izateko arriskua duen mundu mailako patogeno berri bat dela. Horren arrazoietako bat da «bakterioak hazteko arrisku gutxiago» sortzen dela. Harea-ohe horien eraginkortasuna? jakina, metodoaren erabilera egokiaren araberakoa da. Harea maiztasunez aldatzea, kalitate oneko materiala erabiltzea eta espazio bakoitzerako kantitate egokiena kalkulatzea dira kontuan hartu beharreko neurri nagusiak.
Harea-oheak, kutsadura gutxiago
Lastoz edo zerratuz egindako «ohe organikoak» haztegia dira ingurumen-bakterioentzat.Simaurra, lurra eta bestelako materialak haztegi bat mikroorganismoekin infektatzeko arrisku gutxi-asko orokorrarekin lotuta daude. Beraz, ingurumena da abeltzaintza-ekoizpen guztietan nahi ez diren eragileak garatzeko bide nagusietako bat, eta, horietatik guztietatik, hareak adierazten du bakterio gutxien biltzen dituenetako bat izan behar duela, denbora gutxiagoan behintzat. Behiaren kasuan, ikerketa ugarik iradokitzen dute erlazio estua dagoela bakterio horren artean, bai ingurunean bai behien titiburuaren azalean, eta horrek eragina du esnearen produkzioan eta mastitis klinikoan.
Floridan egindako ikerketa estatubatuar baten arabera, harea freskoko oheen eta harea birziklatuko oheen artean desberdintasunak daude. Azken kasu horretan, Bacillus cereus, B. subtilis edo bakterio gram positiboen kontzentrazioa harea freskoarena baino handiagoa da. Izan ere, Escherichia coli mastitis koliformea eragiten duen patogenoetako bat da. Minnesotako Albaitaritza Diagnostikorako Zentroak egindako ikerketa baten arabera, bakterio koliformeak esne-tangen %100ean aurki daitezke, eta, beraz, harearekin “ohe ez-organikoa” erabiltzea da aukerarik onenetako bat. Kanadako ikerketaren emaitzen arabera, E. coli O157:H7 patogenoa egun gehiagotan kontzentratzen da (60 eguneko 22 egunetan) zerratze-ohantzeetan hareazko ohantzeetan baino (60 eguneko 13 egunetan).
Animalien ongizatetik elikagaien segurtasunera
Duela hiru urtetik eta 2009ra arte, Europako Batasunak Welfare Quality proiektuari eusten dio, eta proiektu horrek indartu egiten du animalien ongizatea elikagaien kalitatearen katean sartzearen garrantzia. Garraioaren faseak, baserriko animaliak hazteko baldintzak eta sakrifizioa dira, besteak beste, komunitate zientifikoak ez ezik, kontsumitzaileek ere arreta gehien jasotzen duten faseetako batzuk; izan ere, kontsumitzaileak gero eta gehiago arduratzen dira alderdi horretaz, Europako inkesta baten arabera. 2007aren hasieratik, EBk animalien ongizaterako berariazko arauak ditu itsas nahiz lehorreko garraioan. Eta 2008ko urtarrilaren 5etik aurrera, garraiolariek arlo horretako prestakuntza izan beharko dute, eta «ontziko koadernoa» delakoak derrigorrezko geldialdiak egitera behartzen du baimendutako lekuetan, «kontrol-postu» deritzenetan. Ibilgailuek bete behar dituzten baldintzak ere finkaturik daude, hala nola aireztapen mekanikoa, tenperaturaren erregistroa, gidatzeko kabinan alerta-sistema bat eta ur-hornidurako sistema iraunkor bat.
Animaliek estresa dutela frogatu dute zenbait ikerketak. Era berean, animaliaren arabera, estres-egoerak ez du berdin eragingo ardi batek eta zerri batek. Desberdintasun horiek zehazteko, beharrezkoa da faktore estresagarriak zein diren bereizteko eta horiek sortzen dituzten egoerak saihesteko parametroak izatea. Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko (UAB) adituek berriki egindako ikerketa baten arabera, beroak eragindako estresak eragin negatiboa du esne-behien emankortasunean, batez ere uda beroak bizi diren eremuetan.
Adituek aldagai klimatikoek hiru urtean izan duten eragina aztertu dute. Hiru urte horietan 10.964 intseminazio artifizial egin dira lau esne-behi etxetxetan. Horretarako, kontuan hartu dituzte tenperatura, prezipitazioak eta tenperatura-hezetasun indizea (THI). Azken hori, adituek diotenez, pertsonetan nahiz animalietan erabiltzen da bero bidezko estresa neurtzeko. Intseminazioaren ondorengo hiru egunetan indize hori zenbat eta altuagoa izan, orduan eta handiagoa izan da ugalkortasunerako arriskua, beroagatiko estresak bizi-orduak dituzten espermatozoideei eta enbrioiei eragin baitiezaieke. Ekoizpen segurua lortzeko, adituek tenperatura- eta hezetasun-indizea giro-tenperaturarekin konbinatzearen alde egiten dute, eta, hala, granjetako tenperaturarik egokiena zein den identifika daiteke.
