Elikagaien alergien kontrako etiketak

Elikagaien etiketek ez dute orain arte elikagaiek dituzten osagaiei buruzko informazio zehatzik eman, eta ez dute osasun publikoko arazo bat konpondu, hala nola elikadura-alergiak eta -intolerantziak, haurren % 8ri eta Europako helduen % 3ri eragiten baitiete. Erkidegoko legegileak, 2003an, eta Batzordearen Proposamen gisa, 2000. urtean onartutako Etiketatzeari buruzko Zuzentaraua aldatzeko ukituak egin zituen, elikagaietako osagaien adierazpenari buruzkoa.

2003ko uztailaren hasieran, Europako Parlamentuak, onartzeko fase motelean, bigarren irakurketarako Gomendioa onartu zuen. Proposamenaren helburua elikagaien osaeran sartzen diren osagaien etiketatze osoagoa ezartzea zen, kontsumitzaileen informazio hobea bermatzeko eta, aldi berean, elikagai-alergien eta -intolerantzien arazoari ekiteko. Araudiak osagai guztiak adierazteko printzipioa ezarri nahi zuen, amaitutako produktuaren %25 baino gutxiago ordezkatzen duten osagai konposatuen osagaien etiketatzeari buruzko salbuespena kenduta.

Printzipioz, nahita gehitutako osagai guztiak etiketan sartu behar dira, nahiz eta araudi berriak salbuespen gutxi batzuk onartuko dituen kantitate txikitan erabilitako osagai jakin batzuetarako, hala nola espezia-nahasketetan sartutako osagaietarako, azken produktuaren %2 baino gutxiago badira etiketan aipatu beharko ez liratekeelako.

EBk zerrenda bat prestatu du etiketetan nahitaez sartu behar diren alergiak eragiten dituzten osagaiekin.

Arauak kasu gehienak eragiten dituzten osagaien zerrenda ezartzen du, eta ez du salbuespenik onartzen etiketen arloan. Alde horretatik, arauak zerrenda hori eguneratzeko prozedura du. Araudiak betebehar osagarriak dakartza elikagaien sektorerako etiketatzeari dagokionez, eta neurri malguagoak ditu etiketatzea errazteko, erabilitako osagaiak kopuru txikitan adierazteko moduari dagokionez.

Benetako arriskuei erantzutea

Proposamenak printzipio hau ezartzen du: elikagaien etiketatzea elikagaien aurkako alergiak edo intolerantziak eragiten dituzten osagaien edo substantzien kontrako erreakzio errealen arrisku errealei dagokie. Giza Elikaduraren Batzorde Zientifikoak egindako ondorioei erreparatuta —argi eta garbi onartzen da elikagai-alergeno arruntenen artean honako hauek daudela: behi-esnea, frutak, lekadunak (kakahueteak eta soja, bereziki), arrautzak, krustazeoak, intxaurrak, arraina, barazkiak (apioa eta bestelako elikagai prestatuak), eta izan daitezkeen bestelako zereal-barietate batzuk. Besteak beste, honako hauek sartuko dira:

• Glutena duten zerealak eta glutena duten zerealekin egindako produktuak.
• Krustazeoak eta krustazeoekin egindako produktuak.
• Arrautzak eta arrautzekin egindako produktuak.
• Arraina eta arraina oinarri duten produktuak.
• Kakahueteak eta kakahuetez egindako produktuak.
• Soja eta soja-oinarriko produktuak.
• Esnea eta esnekiak (laktosa barne).
• Fruitu oskoldunak eta produktu eratorriak.
• Sesamo aleak eta sesamo aleak dituzten produktuak.

Ondorio alergenoak dituzten elikagai-gehigarriek, laguntzaile teknologikoek eta bestelako substantziek ere etiketatze-arauak bete beharko dituzte, elikagai-alergiak dituzten kontsumitzaileei informazio egokia emateko.

Osagaien eta beste substantzia batzuen alergenikotasuna kentzeko eta kontsumitzaileak elikagai-alergeno berrietatik babesteko eta beharrezkoak ez diren etiketatze-betebeharrak saihesteko, eguneratze-prozedura bat ezarri da, osagaien zerrenda azkar berrikusteko, beharrezkoa denean, osagai edo substantzia jakin batzuk sartu edo kentzeko. Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak zehaztutako irizpide zientifikoetan oinarrituko da berrikuspena.

Alergeno berriak agertzean araudi berriaren alderdi berrienetako bat eguneratzea da. Gai horri buruzko azterketa zientifikoek Batzordeari jakinaraziko diote osagai alergenoetatik eratorritako zein osagai edo substantziek galtzen duten kontrako erreakzioak eragiteko gaitasuna zenbait egoeratan. Batzordeak nahitaezko etiketei lotuta ez dauden osagaien edo substantzien zerrenda onartzeko oinarria izango da lortutako informazioa, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzari kontsulta egin ondoren, eta Erkidegoko erakunde horrek bere irizpena eman arte, bere egoerari buruzko behin betiko erabakia hartu ahal izateko. Erabaki hori Zuzentaraua indarrean sartu eta hurrengo lau urteetan eman beharko da gehienez.

OSASUN PUBLIKOA ETA INFORMAZIO PREBENTZIOA

Elikagai-alergiek larriki kezkatzen dituzte EBko osasun-agintariak. Eta kontua ez da gutxiagorako, kontuan hartzen badugu kaltetutako pertsonen kopurua etengabe hazten ari dela, eta ondorio kaltegarriek gaixotasunak eta bizi-kalitatea galtzea eragin ditzaketela, baita erreakzio hilgarriak ere. Ildo horretatik, eta proposamena onartzeko bidean, Europako Ekonomia eta Gizarte Komiteak bere irizpenean adierazi zuen elikadurarekiko alergiak mehatxu larria direla osasun publikoarentzat.

Organismo horrek adierazi duenez, ez dago elikagaiek eragindako alergiak sendatzeko gai den sendagairik. Ez hori bakarrik: eragiten dituzten alergenoek alergia-sintomak eragin ditzakete, baita arnas sistema, heste-traktua, azala edo sistema kardiobaskularra uki dezaketen dosi oso txikitan ere.

Elikagai-alergiek pertsona ukituentzat izan dezaketen arriskua sortzen duten elikagaiak erabat abstenitu ondoren soilik prebeni daiteke. Horretarako, etiketa egoki eta fidagarri baten bidez behar bezala informatuta egon behar du kontsumitzaileak elikagaien osaerari buruz. Etiketa hori, ordea, ez da informazio-tresna bakarra izan behar, proposamenak dioen bezala, ez baitu ordezkatu behar lanbide medikoari dagokion eginkizuna. Hemendik aurrera, eta etiketatzeari buruzko Zuzentaraua aldatu ondoren, kontsumitzaileek, ekoizleekin eta beste eragile ekonomiko batzuekin batera, erantzukizun-partzela handiagoa partekatu beharko dute elikagai-alergenoen arriskua kontrolatzeko.

Bibliografía

LEGE-ERREFERENTZIA

• Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren zuzentarau-proposamena, 2000/13/EE Zuzentaraua aldatzen duena, elikagaietan dauden osagaiak adierazteari dagokionez.