Elikagaien informazioa eta sustapena

2008ko urtarrilaren 12an sartu zen indarrean nekazaritzako produktuen informazio- eta sustapen-ekintzei buruzko Europar Batasuneko Erregelamendua, barne-merkatuan eta hirugarren herrialdeetan. Europar Batasuneko arauak aukera ematen dio Erkidegoari, bai barne merkaturako, bai hirugarren herrialdeetarako, nekazaritzako produktu kopuru jakin bat informatzeko eta sustatzeko ekintza bateratuak egiteko. Legezko gaikuntza ez da berez berritasuna, baina bai baterako formula, zeren eta, 1999an eta 2000n onartutako Europar Batasuneko bi erregelamenduk ahalmen hori ematen baitzioten Erkidegoari, antza denez, «emaitza oso pozgarriekin».

Esparru juridiko berriak komenigarritzat jotzen du nekazaritzako produktuei eta haien ekoizpen-moduari buruzko informazio- eta sustapen-politika orokor eta koherentea garatzea, bai eta nekazaritzako produktuekin egindako elikagaiei buruzkoa ere. Hori dela eta, ez du produktu baten jatorriaren araberako kontsumoa bultzatzen. Politika horren bidez, estatu kideek hasitako ekintzak osatu eta indartu nahi dira, kontsumitzailearen aurrean produktu horien irudia sustatuz, bereziki kalitateari, nutrizio-alderdiei, elikagaien segurtasunari eta ekoizpen-moduei dagokienez.

2007ko abenduaren erdialdean, Europako Parlamentuak (erakunde horrek emandako informazioaren arabera) txosten bat bozkatu zuen, eta Europako Batzordeari eta estatu kideei eskatu zien Europako nekazaritza-produktuak barne-merkatuan eta hirugarren herrialdeetan sustatzeko ekintzak indartzeko. Euroganberaren Nekazaritza Batzordeak egindako barne-merkatuan eta hirugarren herrialdeetan nekazaritza-produktuak sustatzeari buruzko txostenak agerian uzten du mota horretako ekintzei buruzko erkidegoko araubidea sinplifikatzea funtsezko urratsa dela Europako nekazaritza-politika sinple eta erabilgarri baterako.

Neurri hori bat dator Erkidegoak Batzordearen ekimen kontzeptualari eta legegileari buruz egin dituenekin. Nekazaritza eta Landa Garapeneko Zuzendaritza Nagusiaren Nekazaritzako Politika Bateratua sinplifikatzeko Ekintza Planaren proposamenetako bat, batez ere, nekazaritzako produktuak sustatzeko esparrua sinplifikatzeko beharrari erantzuten dio, eta programak aplikatzeko arau argiak ezartzeko gai den esparru juridiko bakarra egitearen alde dago.

Txostenean dagoeneko aipatzen da Erkidegoko nekazaritza-produktu gehienetan aduana-eskubideak %48tik %73ra murrizteko akordioa egin daitekeela. Egoera hori aprobetxatu egin dezake EBk sustapen-neurrien esparrua zabaltzeko eta sustapen- eta informazio-kanpainetarako aurrekontua handitzeko.

Nekazaritzako produktuen eta horiek ekoizteko moduaren informazio- eta sustapen-ekintzak, bai eta nekazaritzako produktuekin egindako elikagaienak ere, barne-merkatuan edo hirugarren herrialdeetan egiten badira, Europar Batasuneko aurrekontuaren kontura finantzatu ahal izango dira, osorik edo zati batean, erregelamenduz aurreikusitako baldintzetan.

Arauak zenbait muga ezartzen ditu: ez dira marka komertzialen arabera orientatuko, ez eta produktu baten jatorriaren arabera kontsumitzera bultzatu ere. Hala ere, aukera ematen du ekintzen xede den produktuaren jatorria adierazteko, Europar Batasuneko araudiaren arabera sortutako izena denean.

Erregelamendu berriak informazio- eta sustapen-ekintza hauek biltzen ditu:

• Harreman publikoetarako, sustapenerako eta publizitaterako ekintzak, bereziki, Europako Erkidegoko produktuen berezko ezaugarriak eta abantailak nabarmentzeko direnak, kalitateari, elikagaien segurtasunari, berariazko ekoizpen-metodoei, elikadura- eta osasun-alderdiei, etiketatzeari, animalien ongizateari eta ingurumenarekiko errespetuari dagokienez.
• Informazio-kanpainak, batez ere jatorrizko deiturei (JIB), adierazpen geografiko babestuei (AGB), espezialitate tradizionalei (GET) eta ekoizpen ekologikoari aplikatzen ahal zaizkien Erkidegoko erregimenei buruzkoak, bai eta nekazaritza- eta elikadura-produktuen kalitateari eta etiketatzeari buruzko Europako Erkidegoko beste araubide batzuei buruzkoak eta aplikatu beharreko Erkidegoko legerian ezarritako sinbolo grafikoei buruzkoak ere.
• Eskualde jakin batzuetan ekoitzitako kalitateko ardoen (vcprd), adierazpen geografikoa duten ardoen eta edari espiritutsuen Europar Batasuneko araubideari buruzko informazio ekintzak, adierazpen geografikoa edo ohiko adierazpen erreserbatua dutenak.
• Informazio- eta sustapen-ekintzekin lortutako emaitzak ebaluatzeko azterlanak.

Barne merkatuan, ekintza hauek ere egin daitezke: Espainiako edo Europako garrantzi handiko areto, feria eta erakusketetan parte hartzea, Europar Batasuneko produktuen irudia balorizatzera zuzendutako postuen bidez. Beste herrialde batzuetan, ekintza horiek honako era hauek ere har ditzakete: mahaiko ardoei aplikatzen zaien Erkidegoko erregimenari buruzko informazio-ekintzak; nazioarteko garrantzia duten areto, feria eta erakusketetan parte hartzea, batez ere Europako Erkidegoko produktuen irudia balorizatzeko postuen bidez; merkatu berrien azterketak, merkataritza-irteera berriak bilatzeko beharrezkoak; eta goi-mailako merkataritza-misioak.

Informazio- eta sustapen-ekintzak egiteko, antolakundeak edo sektorearen edo dagozkion sektoreen ordezkari diren lanbide-erakundeek edo lanbide arteko erakundeek, estatu kide batean edo gehiagotan edo Europar Batasunean, gehienez ere hiru urteko iraupena izango duten informazio- eta sustapen-programen proposamenak egingo dituzte.

Oliba-olioaren eta mahaiko oliben sektorean beste herrialde batzuetan sustapen-ekintzak onartzen badira, Erkidegoak Nazioarteko Olio Kontseiluaren bidez egin ahal izango ditu.

Batzordeak aukera du Europar Batasuneko erregelamenduan jasotako ekintza bat edo gehiago gauzatzea erabakitzeko, irizpide jakin batzuk eta garatu beharreko ekintzen tipologia kontuan hartuta.