Datozen urteetarako erronka nagusietako bat pertsonek behar dituzten adina elikagai ekoiztea da. Eta nekazaritza hori gauzatzeko ardura dutenen artean dago, baina, horretarako, nekazaritza-sistemak planeta bat mugitzen ari den hainbat prozesuri aurre egin behar die. Horietako bat migrazioa da, Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) onartu duen bezala, Elikaduraren Nazioarteko Eguna dela eta, urriaren 16an. Artikuluak azaltzen du zein diren elikaduraren arloko erronkak eta nola aurre egin behar dien nekazaritza-ekoizpenari.
Nazio Batuen helburu nagusietako bat da 2050. urtean biziko diren 2.000 milioi pertsonak elikatzea lortzea. Horretarako, modu eraginkorrean kudeatutako nekazaritza-sistema garrantzitsua dela nabarmentzen du nazioarteko erakunde horrek. Nekazaritza, basogintza eta akuikultura dira, adituen arabera, “planeta osoari janari elikagarria emateko” aliatu handiak. Baina lana ez da erraza, herritar askori aurre egiteaz gain, gehiegizko ustiapena eta klima-aldaketa direla eta, beste arazo batzuk ere gehitzen baitira, hala nola lurzoruak degradatzea edo biodibertsitatea.
Zifrak kezkagarriak dira, FAOk adierazten duenez, 2017an gosetea lehen aldiz handitu baita lehen aldiz, eta “815 milioi pertsona, munduko biztanleriaren %11”. Adituen arabera, hazkunde hori indarkeriazko gatazkak ugaritzearekin eta kliman aldaketak egotearekin lotuta dago, eta horrek behartzen du pertsona askok beren etxeetatik migratzera. “Goiburua”Migrazioaren etorkizuna aldatzea. Elikagaien segurtasunean eta landa-garapenean inbertitzea”Aurtengo Elikaduraren Mundu Egunak behar berriak identifikatu nahi izan zituen produkzio-prozesuak etengabeko aldaketetara eta premia berrietara egokitzeko.
Nekazaritzako jardunbide egokiak
Nekazaritzako jardunbide egokiak elikagai osasungarriak eta seguruak eskaintzeko ekoizpen-metodoei buruzko arauak dira.
Urteak dira elikagaien eta nazioarteko merkatuetan gertatzen diren aldaketez ohartzen ari garela, baita gero eta zailtasun handiagoak sortzen dituzten arau eta gomendioen ugaritasunaz ere, baina, aldi berean, nekazaritzako elikagaien sektorea hobetzeko aukera dira. Gosea mundu osoan bukatzeak elikadura iraunkorreko sistemak eta nekazaritzako jarduera erresilienteak izatea behartzen du, hau da, egoera desberdinetara egokitzeko gaitasuna izatea.
Hori lortzeko, FAOren arabera nekazaritza eta elikagaien ekoizpenerako erabakigarriak diren landareen eta animalien dibertsitate genetikoari eusteaz gain, nekazaritza-praktika onak izatea ere garrantzitsua da, hau da, abeletxeetan aplikatu behar diren nekazaritzako ekoizpen-metodoei buruzko arauei buruzkoak.
Nekazaritzako jardunbide egokiak (BPA) ingurumen-kalitate egokia mantentzera bideratutako hainbat teknika dira, eta produktu egokiak lortzen dira, hau da, osasungarriak eta seguruak. Praktika horiek kode-forma hartzen dute, hau da, ingurumena zaindu eta hobetzeko arauen multzoa. Hainbat helburu ditu: lurzorua, ura, biodibertsitatea kontserbatzea; paisaia zaintzea; nitratoen poluzioaren aurka borrokatzea; bertako fauna kontserbatzea; eta ingurumenean pestizidak sakabanatzea saihestea.FAOk beste batzuk gehitu ditu:
Elikagaien katean elikagaien kalterik eza eta kalitatea bermatzea.
Hornikuntza-katearen kudeaketa hobetzeko abantaila komertzial berriak erakartzea.
Baliabide naturalen, osasunaren eta lan-baldintzen erabilera hobetzea.
Garapen-bidean dauden herrialdeetako ekoizle eta esportatzaileentzat merkatu-aukera berriak sortzea.
FAOren ustez, BPAren lau elementu nagusiak hauek dira: bideragarritasun ekonomikoa, ingurumen-iraunkortasuna, gizartearen onargarritasuna eta kaltegabekeria eta elikagaien kalitatea. Arau horien aplikazioa eraginkorra izan dadin, ezinbestekoa da eremu jakin batean dauden tokiko kondizioei eta teknologiari buruzko azterketa bat egitea. Hori modu eraginkorrean egiten denean, produktua ez poluitzeko, ingurumena babesteko eta langileen osasuna babesteko aukera ematen dute BPEk.
Nekazaritza-ekoizpenaren garrantzia
Landareek funtsezko lekua dute elikaduran ez ezik, ingurumenean eta nekazaritzan ere. Duela urte batzuetatik hona, komunitate zientifikoari buruzko galderetako bat da jakitea nekazaritza-produkzioak gero eta elikagai-eskari gero eta gero eta handiagoa hornitzen duela. Eta, duela urte batzuetatik, lan egiten da nekazaritzaren zeregina zehazteko, aldaketa-panoramika globalen testuinguruan.
Helburua da gero eta aldakorragoa eta gero eta handiagoa den populazioa hornitzeko nekazaritza-ikerketak jarraitu behar duen norabidea ezartzea. Kalkuluen arabera, 2050erako, bi aldiz elikagai gehiago sortu beharko dira garapen-bidean dauden herrialdeetan, eta klima-aldaketaren ondorioei aurre egin beharko zaie, ur gutxiagorekin, tenperatura altuagoekin eta hondamendi eta izurrite sarriagoekin.
2011. urtean, FAOk ohartarazi zuen nekazaritzako produkzioak aldatu egin behar zuela, lurzorua, ura, ekologia eta ekosistemak hondatu ez zitezen. FAOren ustez, akuikultura da elikagai-eskaintza esketik nola joan behar den. 2006an, erakundearen txosten batek esaten zuen orduan kontsumitzen zen arrainaren ia erdia akuikulturatik zetorrela, gero eta handiagoa den arrain-eskariari erantzuteko adituen arabera.
