'Salmonella', 'Campylobacter', 'E.coli' dira euliek dituzten patogenoetako batzuk. Organismo horiek hainbat gaixotasun kutsa ditzakete bai gizakietan bai animalietan. Patogeno horiek pertsonei transmititzeko moduak askotarikoak izan daitezke. Azken bideetako bat AEBetako aditu-talde batek aurkeztu du. Aditu horien arabera, euliak erraz bereganatzen ditu inguruko bakterioak, eta, ondorioz, gizakien kontsumorako elikagaiei patogenoak transmititzeko gaitasuna.
Etxeko eulia (“Musca domestica”) gogaikarria izateaz gain, gaixotasunak transmititzeko tresna ere izan daiteke. Orain arte egindako ikerketen arabera, 100 patogeno baino gehiago euliarekin lotuta daude. Nabarmentzekoak dira ‘Salmonella’, ‘Staphylococcus’, ‘E.coli’ eta ‘Shigella spp.’, intsektuek garraia ditzaketen mikroorganismoak. Eta transmisio moduetan sartzen dira, besteak beste, gorputzaren gainazala, janariaren errekurgitazioa (kutsatua) eta patogenoen kaka. Transmisioak beste bide bat hartzen du orain, ahozkoa. Estatu Batuetako Nekazaritzako Ikerketa Zerbitzuko (ARS, ingelesezko sigletan) adituek egindako ikerketa baten arabera, oiloak eta, hedaduraz, arrautzak ahotik kutsa daitezke ‘Salmonella’ bakterioarekin.
Eulia, gaixotasunen bektorea
«Hegaztien haztegietako euliak mehatxua dira hegaztien segurtasunerako». Peter S. estudioko arduradunentzat. Holt, Arrautzen Segurtasuna eta Kalitatea Ikertzeko Unitateko mikrobiologoa, eulien hurbiltasunak bakarrik ez du infekziorik eragiten oilo osasuntsuetan. Bakterioak kutsatutako eulien kontsumoak eragiten du. Emaitzak erakusten duenez, kontaktu fisiko hutsa ez da nahitaez “Salmonella” hegaztien granja bateko hainbat gainazaletan barreiatzeko metodo nagusia.Hegaztien haztegietan elikatzen dira euliak kaioletan metatutako gorotzetatik. 2001. urtean, AEBetako Sendagaien eta Elikagaien Administrazioa. (FDA) ikerketa baten berri eman zuen. Ikerketa horretan frogatu zen eulia 1998. urtean bi intoxikazio-agerralditan sartuta egon zela. Orduan, oilo erruleen instalazioen euliak bildu ziren, ‘Salmonella enteriditis’-k eragindako bi intoxikazio elikagaitan parte hartu zuten arrautzak ekoitzi zituztenak. Azterketa hartan, etxeko 15 euli-talde aztertu ziren, eta horietako bik positibo eman zuten ‘S-rako. enteriditisa’.
Kasu gehienetan, eta hortik izan daitekeen arazoetako bat, kutsatutako hegaztiek ez dute gaixotasunaren sintomarik izaten, eta horregatik da garrantzitsua bakterio-hazkuntzak egitea, bai hegaztietan bai arrautzetan isolatu ahal izateko. Ingurumen-laginak ere garrantzitsuak dira, deposizioen bidez bakterioa ezabatzen den adierazten baitute.
Beste azienda batean
Euliek hegaztiei ez ezik, beste azienda batzuei ere eragiten diete, hala nola behiei eta zerriei. Biziraupen-aldi mugatua duten arren (gehienez ere bi hilabete), gaixotasunak ‘sakabanatzeko’ gaitasuna dute; izan ere, gaixotasun-iturri batetik bestera azkar mugitzen dira, eta milaka bakterio denbora laburrean uzteko gaitasuna dute. Arazo nagusietako bat abeltzaintzako produkzioan gertatzen diren galerak dira, animalien hazkundea eta produktibitatea murrizten baitituzte, bereziki kopuru handitan daudenean. Kasu horietan, infektatutako animaliek asko murrizten dute elikagaien kontsumoa, eta, ondorioz, haragi, esne eta arrautzen ekoizpena ere murrizten da.
Oiloak 'Salmonella'-ren hedapen-iturri badira, arrautzak ez dira gutxiago. Oskolez estalita egon arren, eta kutsaduretatik babesteko ontzi gisa jardun dezakeen arren, kutsadura-iturri ere bada. Kontua da oskolak mikroorganismoak baditu, horiek arrautzaren barrura pasa daitezkeela eta kutsatu, poroak sortzen badira edo oskola hausten bada.
Arrautzak oiloaren gorozkiak baditu eta horiek, era berean, salmonelekin kutsatuta badaude, mikroorganismotik barne-produktura pasatzea zerbitzatuta dago. Horregatik da hain garrantzitsua oskolaren higiene eta garbitasun ona, gorotz-materiaren hondarrak kentzeko. Garbiketa eraginkorra izan dadin, urez edo espartzuz ez ezik, murgilduz eta desinfektatzaile baten urbidez ere egin behar da, bost bat minutuz. Denbora hori igarotakoan, sukaldeko paperarekin lehortu behar dira.
Garbitu gabeko arrautza-oskoletik abiatuta, mikroorganismo isolatuenetako bat "E.coli" da. Gainera, garbitu ez diren arrautzen oskolaren azalean enterobakterioak ere antzematen dira arrautzaren bizitza komertzial osoan. Hori guztia, nahiz eta poluzio-maila txikia izan eta azalean hondakin fekalik ez egon. Kasu horietan, kutsadura gurutzatua gertatzeko arriskua handia da.
