Europako Batzordeak, 2006ko uztailaren 28an, elikagai-gehigarriei buruzko Parlamentuaren eta Kontseiluaren Erregelamendu-proposamena aurkeztu zuen. Proposamen hori 2007ko uztailaren 10ean onartu zuen Legebiltzarrak, zuzenketen bidez. Bertan baimen eta ebaluaziorako prozedura bakarra ezarriko da, nahiz eta legegintzako tramiteak arau berria behin betiko onetsi arte jarraituko duen. Helburuetako bat Elikagaien Segurtasunari buruzko Liburu Zurian elikagai-gehigarriei buruzko legeria eguneratu eta sinplifikatzeari buruz ezarritakoa betetzea da.
Elikagai-gehigarriei buruzko legeria printzipio, prozedura eta baimenen tresna bakarrarekin sinplifikatzeaz gain, Batzordearen esku utzi nahi dira elikagai-gehigarri baimenduen zerrenda bateratua eguneratzeko eskumenak. Gainera, aukera ematen du Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzari (EFSA, ingelesezko sigletan) kontsultatzeko elikagai-gehigarrien segurtasunaren ebaluazioari buruz, eta lehendik dauden elikagai-gehigarrientzako berrebaluazio-programa bat sortzeko.
Beste berrikuntzetako bat da genetikoki eraldatutako organismoen (GEO) gehigarriak baimendu behar direla, GEOak dituztenak edo horietatik sortuak. Aldi berean, EBk bi proposamen osagarri izapidetzen ditu: lehenengoan, elikagai-gehigarriak, -entzimak eta -aromak baimentzeko prozedura bateratua ezarriko da; bigarrenean, elikadura-entzimak arautuko dira.
Erregelamenduzko bidea
Elikagai-gehigarri bat erabiltzea baimendu baino lehen bermatu behar dira segurtasuna eta kaltegabetasuna.1990az geroztik, baimendutako elikagai-gehigarri guztiak eta horien erabilera-baldintzak bateratuta daude Europan, kontsumitzaileen osasuna babesteko eta elikagaien zirkulazio librea bermatzeko EBn. 1995ean, elikagai-gehigarriei buruzko azken zuzentaraua onartu zen. Gaur egun, horrelako substantziei buruzko legediak bakarrik eskatzen du baimenak baterako erabakitze prozedura bat. Hori dela eta, gaur egun baimenen kudeaketa astuna eta motela da.
Etorkizuneko Erregelamenduak gehigarriei buruz indarrean dauden xedapen guztiak indargabetuko ditu; funtsean, erabakiak hartzeko lau zuzentarau (esparru-zuzentarau bat eta hiru zuzentarau espezifiko) eta Batzordearen hiru zuzentarau (zehaztapenak) dira. Gainera, elikagaiei gehitzen zaizkien gehigarri baimendu guztiak bateratuko ditu zerrenda batean, gozagarriak eta koloratzaileak barne, eta, era berean, baimentzeko eta ebaluatzeko prozedura bakarra ezarriko du. Harmonizazioak elikadura berezirako diren elikagaietan elikagai-gehigarriak erabiltzea ekarriko du, baita zenbait elikagai-koloratzaile erabiltzea ere, haragia osasunez markatzeko eta arrautzak apaintzeko eta markatzeko. Halaber, elikagaien gehigarrien eta elikadura-entzimen erabilera harmonizatuko du, haien segurtasuna eta kalitatea bermatuz eta horiek biltegiratu eta erabiltzea erraztuz.
Elikagaien Katearen eta Animalien Osasunaren Batzorde Iraunkorrak baimendutako gehigarri guztiak aztertuko ditu, baita berriak ere, eta EFSAk produktu horien arriskuak ebaluatuko ditu. Gehigarri berri bat baimentzeko edo lehendik dagoen baimen bat berritzeko, ebaluazioak frogatu beharko du produktua segurua dela, teknologikoki beharrezkoa, kontsumitzailearentzat abantailak dituela eta ez dela engainagarria erabilerari dagokionez.
Arau berriak ez ditu arautuko berez elikagai gisa kontsumitzen ez diren baina elikagaiak eraldatzeko nahita erabiltzen diren substantziak, azken elikagaian ondorio teknologikorik gabeko hondakin gisa (laguntzaile teknologikoak) bakarrik irauten dutenak.
Baimendutako gehigarrien zerrenda komunitarioak
Erregelamendu Proposamenak ezartzen duenez, gehigarri guztiak, bai eta elikagaietan duten erabilera ere, irizpide hauek kontuan hartuta ebaluatuko dira: segurtasuna edo kaltegabetasuna, behar teknologikoa, kontsumitzailearentzako onurak eta erabilera, kontsumitzailea engainatu gabe. Proposatutako testuak, arriskuaren kudeaketa eta arriskuaren ebaluazioa bereizteko erabakiarekin bat, ezartzen du elikagai-gehigarri berriak baimentzeko eskaera oro EFSAri zuzenduko zaiola, eta hark egingo dituela segurtasun-ebaluazioak. Batzordeak elikagai-gehigarri bat Erkidegoko zerrenda positiboan sartzea aztertuko du, erakunde horren irizpenean oinarrituta.Substantziaren segurtasun edo kaltegabetasunaz gain, elikagai-gehigarri bat Europar Batasuneko zerrenda positiboan sartu aurretik, gainerako irizpide orokorrak aztertu beharko dira (behar teknologikoa eta kontsumitzaileekin lotutako alderdiak). Elikadura katearen eta animalien osasunaren batzorde iraunkorrak eginen du azterketa hori, araudi berriaren arabera.
Zerrenda positiboan behin betiko sartzea Batzordeak egingo du, eta Erregelamendu berriaren II. eta III. eranskinetan sartuko du elikagai-gehigarria, bere erabilera-baldintzekin batera. Zerrenda positiboan sartu aurretik, aldaketa genetikoari dagokionez, baimena eman behar zaio GEO duen edo GEOtik abiatuta ekoizten den elikagai-gehigarri bati. Era berean, izapidetzen ari den testuak ezartzen du zerrenda positiboan sartzen den elikagai-gehigarri baimendu bakoitzerako zehaztapen bat ezarri behar dela. Zehaztapen horrek purutasun-irizpideak izango ditu, eta elikagai-gehigarriaren jatorria adieraziko du.
Erregelamendu proposamenak oinarrizko printzipio bat ezartzen du: elikagai-gehigarriak baimendu eta erabili ahal izateko, etorkizuneko Erregelamenduan ezarritako irizpideak bete beharko dira. Substantzia horien erabilerak segurua izan behar du, behar teknologiko bati erantzun behar dio eta ez du kontsumitzailea engainatu behar, onura bat ekarri baizik. Arau berriaren arabera, elikagai-gehigarriek une oro bete behar dituzte baimendutako zehaztapenak. Zehazpenak informazioa izan behar du elikagai-gehigarria, bereziki haren jatorria, behar bezala identifikatzeko eta purutasun-irizpide onargarriak deskribatzeko.
Elikagaietan erabil daitezkeen gozagarrien purutasun-irizpide espezifikoak ezartzen dituzten Zuzentarauetan ageri diren elikagai-gehigarrietarako aldez aurretik garatutako zehaztapenak elikagaietan erabiltzen diren koloratzaileei dagokienez, eta koloratzaileak eta gozagarriak ez diren elikagai-gehigarriei dagokienez, horiei dagozkien gehigarriak etorkizuneko Erregelamenduaren eranskinetan inskribatzen diren arte mantendu ahal izango dira.
Europako Erkidegoko agintariek argi dute elikagai-gehigarriak etengabe behatu beharko direla etorkizunean, eta, beharrezkoa den guztietan, berriz ebaluatu beharko direla, erabilera-baldintzen aldaketak eta datu zientifiko berriak kontuan hartuta. Gainera, kontrol ofizial egokiak egiteko berariazko neurriak aurreikusten dira, elikagaien operadoreek indarrean dagoen araudia betetzen dutela ziurtatzeko agintari eskudunek.
Erregelamendua onartu ondoren, Batzordeak, elikatze-katearen eta animalia-osasunaren Batzorde Iraunkorraren laguntzaz, segurtasun-irizpideez besteko baimen guztiak berrikusi behar ditu, hala nola, irenstea, behar teknologikoa eta kontsumitzailea engainatzeko aukera. Elikagai-gehigarriek etiketatze-betebehar orokorrak izaten jarraituko dute, baina Erregelamendu berriak berariazko xedapenak ematen ditu fabrikatzaileari edo azken kontsumitzaileari elikagai-gehigarrien etiketatzeari buruz.
Izapidetze-fasean dagoen arauari esker, tradiziozkotzat jotzen diren eta beren lurraldean ekoizten diren berariazko elikagai batzuetan gehigarri jakin batzuk erabiltzea debekatu duten estatu kideek debeku horiek aplikatzen jarraituko dute.
- Elikagai-gehigarriei buruzko Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren araudi-proposamena. Batzordeak 2006ko uztailaren 28an Bruselan aurkeztua. COM (2006) 428 amaiera.
