Hozkailua elikagai seguruak bermatzeko aliatu handienetako bat da. Bere funtzioa behar bezala bete dadin, barrualdeak 5 ºC-ko edo gutxiagoko tenperaturan egon behar du. Tenperatura horretan, mikroorganismoak oso motel ugaltzen dira. Hozkailuko atea barruko produktu bat hartzeko irekitzeko keinu guztiz ohikoak aldatu egiten du etxetresna elektrikoaren barruko tenperatura. Hori egitean, barneko aire hotzak kanporantz ihes egiten du, eta, era berean, aire beroa barnerantz sartzen da, tenperatura igoz.

Oro har, elikagai hoztuak seguruak dira, baldin eta hotz faltak ordu gutxi batzuk gainditzen ez baditu. Kontuan izan behar da argia joaten denean, hozkailuko atea lau orduz itxita edukiz gero, litekeena dela janari guztia arazorik gabe aprobetxatu ahal izatea. Baina, zer gertatzen da denbora hori luzeagoa bada? Arriskua areagotu egiten da atea gau osoan edo 11-12 orduz irekita egon bada. Kasu horretan, baliteke elikagai batzuek hotz falta ez “gainditzea”. Tenperatura egiaztatzeko, tenperatura markatzen duten bisoreei begiratu behar zaie, edo termometro bat jarri, barrualdea 5 ºC-an dagoela ziurtatzeko.

Hozkailua irekita, zenbait orduz: zer produktu gorde edo bota?

Hozkailuko atea lau ordutik gora irekita uzteak ondorio negatiboak izango ditu, batez ere produktu galkorretan, hau da, egoera ezin hobean kontserbatzeko hotza behar dutenetan. Beste elikagai batzuek, ordea, denbora gehiago iraun dezakete giro-tenperaturan. Estatu Batuetako Nekazaritza Sailak, Elikagaien Ikuskapen eta Segurtasun Zerbitzuaren bidez (FSIS), honako produktu hauek baztertzea gomendatzen du, 4,5 °C-tik gora bi ordu baino gehiagoan eduki badira:

• Haragia, hegaztiak, arrainak eta itsaskiak.
• Esnea edo jogurta.
• Fruta freskoa.
• Maionesa irekia edo saltsa tartariarra bota egin behar dira, zortzi ordutik gora 5 ºC-an egon badira.
• Pasta edo arroz egosia.
• Kremaz betetako pastelak.
• Onddo freskoak.
• Barazki egosiak.

Gorde daitezke, ordea:

• Gazta gogorrak, hala nola cheddar edo parmesanoa edo gazta prozesatuak.
• Gurina, margarina.
• Fruta-zukuen edo latako frutaren ontzi irekiak.
• Soja- edo barbakoa-saltsa eta ozpin-ongailuak.
• Ogia, bizkotxoak, galletak.
• Barazki gordinak.

Nola optimizatu hozkailuko hotza

Hozkailua sarritan irekitzeak edo luzaroan irekita edukitzeak, hotza galarazteaz gain, elikagaien kontserbazioa arriskuan jartzen du eta energia-kontsumoa handitzen du. Ireki aurretik zer hartu nahi den pentsatzea komeni da, eta ez egon zalantzan, atea irekita, zer behar den begira. Garrantzitsua da, halaber, elikagai berorik ez sartzea, horrek gainerako produktuen tenperatura igoarazten duelako eta, gainera, etxetresna elektrikoak energia gehiago kontsumitzea eragiten duelako.

Kataluniako Osasun Publikoko Agentziak (ASPCAT) jakinarazi duenez, funtsezkoa da aparatuaren karga-ahalmena errespetatzea, gehiegi kargatu gabe, elikagaien tenperatura ez handitzeko eta segurtasuna ez galtzeko. Ontzien artean tarteak uztea komeni da, gordetako produktuetara hotza azkar irits dadin.

Ordena ere funtsezkoa da hotzaren funtzioa optimizatzeko eta elikagaien kontserbazioa hobetzeko. Kontuan hartu behar da hozkailu barruko tenperatura ez dela homogeneoa alde guztietan. Kaxetan frutak eta barazkiak jarriko dira, zuzeneko hotzetik babestuta. Beheko apalean, alderik hotzenean (2-4 °C), haragia, arraina eta itsaskiak saretxodun ontzi baten barruan jarriko dira, zukuak behera eror daitezen. Goiko apaletan, alderik epelenean, jogurtak, gaztak eta hestebete onduak, jaki prestatuak eta ontziratuak gorde daitezke. Atean edariak, marmeladak, saltsak edo txokolatea gorde behar dira.

Zer gertatzen da irekita geratu den atea izozkailuarena bada

Izozkailuaren atea gaizki itxita edo irekita uztea ere arriskutsua da, gordetako produktuak hondatzea eragin baitezake. Arrisku-maila hainbat alderdiren arabera aldatzen da: biltegiratutako elikagaien bolumena, irekita egon den denbora eta izozkailuaren edukiera.

Termometro bat erabil daiteke izozkailuaren atal bakoitzean zer tenperatura dagoen jakiteko. Tenperatura altuena zein den jakitea da izoztutako elikagaia segurua den zehazteko faktore nagusietako bat.

Produktuek desizozteko prozesuan zenbat denbora daramaten ez badakigu, seguruena botatzea izango da. Elikagaiek oraindik izotzezko kristalak badituzte, berriro izoztu daitezke. Baina bi ordutik gora 4 °C-tik gorako tenperaturan egon direnak baztertu egin behar dira.

Kasu gehienetan, elikagaiak duela zenbait ordu desizozten hasiak badira, bota egin beharko dira, nahiz eta batzuek hobeto jasaten duten desizoztea, hala nola haragi gorria eta hegaztiena. Berehala kontsumitzen bada, gehienez ere sei orduz 5 °C-tik gora egon den haragi gordina kontsumitu daiteke. Edozein arrisku saihesteko, egiten den bitartean, 75 °C-ra iritsi behar du piezaren barrualdeak. Aurrez prestatutako janaria eta itsaskiak, berriz, ezin dira berriro izoztu, eta bota egin beharko dira 5 ºC-tik gorako tenperaturan hiru ordutik gora egon badira.